نوسانات قیمت نفت و جلسه آتی اوپک

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، در حالی کمتر از یک هفته به اجلاس اوپک باقی مانده که بهای هر بشکه نفت‌خام اوپک در بازار جهانی 60 دلار و 47 سنت است؛ این در شرایطی است که بیشترین قیمت سبد نفتی اوپک در یک‌سال گذشته، 29 خردادماه 1393 و برابر با 110.26 دلار داشت.

با توجه به افت شدید قیمت نفت در طول یک‌سال گذشته، در حال حاضر چشمان بسیاری به جلسه نیمه خردادماه اوپک و تصمیم‌های احتمالی این نشست دوخته شده است؛ این‌که آیا اوپکی‌ها به کاهش سقف تولید رأی می‌دهند و یا این‌که اوپک همچون جلسه قبلی تصمیم به عدم کاهش سقف تولید می‌گیرد؟! در این رابطه، علی مروی، رییس کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید: «اگر اعضای اوپک براساس واقعیت‌های بازارهای جهانی و به دور از سیاسی‌کاری تصمیم بگیرند، به کاهش سقف تولید رای خواهند داد، اما با توجه به شرایط سیاسی منطقه بعید است چنین تصمیمی مورد اجماع واقع شود.» به اعتقاد وی، «کاهش تولید توسط اوپک علاوه بر این‌که سبب کاهش نفت مازاد در بازار می‌شود، به تقویت قیمت‌ها کمک خواهد کرد.» آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگو با رییس کمیسیون انرژی مجلس درباره وضعیت بازار جهانی نفت و نشست آتی اوپک است.

* تحلیل شما از وضعیت فعلی بازار جهانی نفت چیست؟

در ماه‌های اخیر متاسفانه برخی کشورهای عضو اوپک برای اهداف سیاسی با افزایش تولید و تخفیف در قیمت فروش، مهم‌ترین عامل در به هم خوردن موازنه بازار نفت بودند. البته در خارج از اوپک نیز تحولاتی اتفاق افتاده که  یکی از مهمترین آنها، افزایش تولید نفت در آمریکا از منابع شیل بود و باعث شد در پاییز سال گذشته این کشور برای اولین‌بار به رکورد تولید 13میلیون و 700 هزار بشکه‌ای دست پیدا کند. به تبع آن، کاهش و بعضا قطع واردات نفت آمریکا از کشورهای آفریقایی اتفاق افتاد که سبب انباشت نفت مازاد در بازار شد. در مجموع این اتفاقات، افت بیش از 50 درصدی قیمت نفت در 6 ماه گذشته را در پی داشت. البته روند کاهش قیمت مدتی است متوقف شده و قیمت‌ها که به بشکه‌ای 45دلار رسیده بود، کمی افزایش داشته و به حدود 60 دلار رسیده است، اما عدم توازن در عرضه و تقاضا و عرضه مازاد در بازار همچنان وجود دارد.

* با توجه به در پیش بودن اجلاس اوپک، این مجمع چه تاثیری می‌تواند بر وضعیت بازار داشته باشد و چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد؟

همان‌طور که گفته شد، تصمیمات سیاسی یکی از اعضای اوپک، مهم‌ترین عامل به‌وجود آمدن وضع موجود بوده و اصلاح این اقدامات سیاسی و در نظر گرفتن منافع همه اعضای اوپک، قطعا می‌تواند سبب اصلاح وضع موجود شود. در آخرین جلسه اوپک، با وجود رایزنی‌هایی که توسط ایران و ونزوئلا انجام گرفته بود، با کارشکنی چند کشور حاشیه خلیج‌فارس، تصمیم بر حفظ سقف تولید یعنی همان 30 میلیون بشکه در روز گرفته شد. حتی همین سقف مورد توافق نیز توسط این کشورها نقض می‌شود؛ تا جایی که براساس آمار رسمی اوپک در ماه پایانی سال93 (مارس2015) تولید نفت‌خام این سازمان به بیش از 31 میلیون و 400 هزار بشکه در روز رسید. یعنی بیش از یک میلیون و 400 هزار بشکه بالاتر از سقف توافق شده است. کاهش تولید توسط اوپک علاوه بر این‌که سبب کاهش نفت مازاد در بازار می‌شود، به تقویت قیمت‌ها کمک خواهد کرد. اگر اعضای اوپک براساس واقعیت‌های بازارهای جهانی و حتی براساس منافع اقتصادی کشورهایشان و به دور از سیاسی‌کاری تصمیم بگیرند، در روند فعلی تجدیدنظر خواهند کرد و به کاهش سقف تولید رای خواهند داد، اما با توجه به شرایط سیاسی منطقه بعید است چنین تصمیمی مورد اجماع واقع شود.

* به نظر شما، کشور ما آمادگی مواجهه با نوسانات احتمالی قیمت نفت را دارد؟

ببینید، ما در بودجه سال 94 این نوسانات را پیش‌بینی می‌کردیم و به همین دلیل از تغییرات احتمالی در قیمت‌ها نگرانی زیادی نداریم. از یک طرف تا حد امکان سهم نفت در بودجه نسبت به سال گذشته کمتر شده و از طرف دیگر، مکانیزمی در بودجه سال94 تعبیه شده که برای 6 ماهه دوم سال 94 قیمت نفت در بودجه مورد بازنگری قرار بگیرد و براساس شرایط روز و پیش‌بینی‌های 6 ماه آینده، قیمت جدید لحاظ شود. اما اقدام بنیادی که باید به آن پرداخته شود تا کشور مستقل از این نوسانات اداره شود، توجه به اقتصاد مقاومتی و تقویت ساختار درونی اقتصاد براساس تولید داخل است. تا زمانی که این مهم اتفاق نیفتد و بودجه از نفت جدا نشود، این نوسانات، هر چند اندک اما تاثیر خود را می‌گذارند.

 * در صورت رفع احتمالی تحریم‌ها، آیا ما برای حضور فعال‌تر در بازار جهانی نفت برنامه‌ای داریم؟ نقش اوپک چه می‌تواند باشد؟

قبل از تحریم‌های ظالمانه غرب، روزانه در حدود 2 میلیون و 200 هزار بشکه نفت‌خام توسط کشور ما به بازار‌های جهانی صادر می‌شد، اما این میزان هم‌اکنون حدود یک میلیون بشکه کاهش یافته است. بعد از رفع تحریم‌ها ما قطعا تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا سهم خود در بازار را افزایش دهیم. علاوه بر این که ارتباط ما با مشتریان سنتی‌مان همچنان برقرار است و سهمی از این افزایش صادرات به آنها اختصاص خواهد یافت، به دنبال مشتریان جدید نیز خواهیم رفت. برای تحقق این افزایش صادرات، اوپک هم می‌تواند نقش مثبتی ایفا کند و در صورتی که بخواهد سقف تولید در اوپک رعایت شود، باید از کشورهایی که سهم ما را در بازار اشغال کرده‌اند، بخواهد تولیدشان را کاهش دهند.