کسی با سدسازی یا ساختن جاده امیرکبیر نمی‌شود

به گزارش خبرگزاری برنا، در ادامه سلسله برنامه‌های انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند سه‌شنبه 2 تیر فیلم مستند «آزادراه» در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران به روی پرده رفت و در ادامه نشست نقد و بررسی فیلم با حضور محسن خان‌جهانی، کارگردان فیلم، علیرضا بهرامی، خبرنگار بخش فرهنگ و هنر خبرگزاری ایسنا، و پدرام اکبری، مجری برنامه، برگزار شد.

در ابتدای این نشست علیرضا بهرامی ضمن اشاره به ابعاد مختلف پروژه آزادراه شمال تهران گفت: از دوران صدارت امیرکبیر یک قرن و نیم می گذرد و در این فاصله افراد زیادی تصمیم گرفتند امیرکبیر ثانی شوند، اما همان‌طور که در فیلم هم اشاره می شود آزار دادن مردم برای ثبت اسم خود در تاریخ کار درستی نیست. کسی با سدسازی یا ساختن جاده امیرکبیر نمی‌شود، چرا که امیرکبیر به‌خاطر بینشی که داشت امیرکبیر شد اما ما در این 120 سال فقر بینش داشته‌ایم. به‌سرعت به سمت خرج داشته‌هایمان رفتیم و اکوسیستم‌هایمان را نابود کردیم؛ مدت‌ها درگیر سدسازی بودیم و اینکار هنوز هم ادامه دارد، فارغ از اینکه ساخت این‌همه سد چه بر سر ما آورد از فرونشست زمین تا معضل ریزگردها. وقتی منابع طبیعی را با این شدت از بین می‌بریم چیزی برای نسل‌های بعد باقی نخواهد ماند و آیندگان ما بدون شک توصیفی به‌شدت منفی از دوران زندگی‌ ما خواهند داشت. فراموش نکنیم که فرهنگ ما هم‌چون محیط زیست مورد تهدید است.

وی ادامه داد: در مورد آزادراه تهران-شمال باید گفت عدو سبب خیر شد؛ تحریم‌های سال‌های اخیر باعث شد که این پروژه به سرانجام نرسد. کسانی در دوران تحریم طرفدار به سرانجام رسیدن این پروژه بودند که خود در آن ذینفع بودند و اینها همان کاسبان تحریم هستند. در این سال‌ها پروژه پل زال که مشابه این پروژه بود با مشارکت بخش خصوصی به سرانجام رسید. بار اول که از آنجا عبور می‌کنید حیرت زده می شوید که چگونه کوه را شکافته‌اند و چنین مسیری ساخته‌اند. احتمالا مردم رضایت دارند که سریع‌تر می‌توانند به مقصد برسند، پول کلانی هم بابت عوارضی در آنجا دریافت می‌شود که این اواخر به 20 هزار تومان رسیده است. اما از یاد می‌بریم که چگونه اکوسیستم اطراف جاده می‌میرد. نمی‌بینیم که جاده از کنار چادرهای عشایری گذر می‌کند و در این مواجهه چه ناهنجاری‌های فرهنگی اتفاق می‌افتد. چرا باید فکر کنیم حق مردم است که بروند شمال و بنابراین باید آزادراهی وجود داشته باشد که کار را راحت کند؟ مگر سفر شمال نرفتن، منجر به چه اتفاق بدی در زندگی این افراد می‌شود؟ وقتی مردم بخواهند به این شکل به شمال بروند و کسان دیگری هم بخواهند امیرکبیر شوند، می‌بینیم چقدر ناهنجاری وجود می‌آید. اگر پول نفت داریم و از توان تکنولوژیک هم برخورداریم، چرا در پی پیش بردن پروژه‌ای در کویر نیستیم و این‌گونه دست به پخته‌خواری می‌زنیم؟ تمام این مشکلات به عدم وجود بینش برمی‌گردد و اینکه احتیاجی به سخن گفتن و اندیشیدن در این مورد احساس نمی‌شود. این فیلم به‌صورت افواهی موضوع را بررسی کرده و با عمق فاجعه آتی روبرو نشده است. امیدوارم معصومه ابتکار نگذارد این پروژه به سرانجام برسد چون جلوی ضرر را هرکجا بگیریم منفعت است.

در ادامه محسن خان‌جهانی به روند ساخت فیلم و مشکلات موجود بر سر راه آن پرداخت و گفت: حدود دو سال تحقیق میدانی پیش از فیلمبرداری داشتیم و وقتی وارد کار شدیم به همراه مهدی رحیمی تحقیقات را مجددا شروع کردیم تحقیقات ثانوی در حین فیلمبرداری خیلی سخت‌تر بود و فیلمبرداری و تدوین حدود 10 ماه به طول انجامید. بیشتر مصاحبه‌ها بعد از فیلمبرداری انجام شد تا با تسلط بیشتری بتوانیم پرسش‌ها را مطرح کنیم. اکنون نیز از وزیر راه خواسته‌ام اجازه دهند قسمت دوم این فیلم را بسازم. همان‌طور که در پایان این فیلم دیدیم، دولت روحانی وعده می‌دهد قطعه 1 این آزادراه تا دو سال آینده راه‌اندازی ‌شود و از یک ماه پیش مجددا کار را شروع کرده‌اند. مهندسین پروژه به ما می‌گفتند این پروژه بدون شک به سرانجام نخواهد رسید و آزادراه افتتاح نخواهد شد ولی مسئولین جلوی رسانه‌ها جور دیگری صحبت می‌کنند. از این‌رو فکر می‌کنم ظرفیت ساخت بخش دوم این فیلم وجود دارد. متاسفانه اجازه فیلمبرداری و عکاسی از این پروژه به هیچ‌کس داده نمی‌شود، مگر در محدوده‌ای خاص و آنهم با دعوت خودشان. وزارت راه در ساخت این مستند هیچ‌گونه همکاری با ما نداشت.