اگر 25 کیلومتر از شهر کرمانشاه به سمت جنوب غربی شهرستان هرسین حرکت کنید قلب تاریخ ماد و تمدن بزرگ آنها را در دل کوههای اسحاق وند را خواهید دید. پادشاهانی در این مکان خوابیدهاند که از اولین تمدن سازان بشریت بشمار رفتهاند.
به گزارش خبرگزاری برنا در کرمانشاه و به نقل از وبسایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، این گور دخمههای نشانی از تمدن فراموش شده قوم بزرگ میباشد که به دلیل کم توجهی مسئولان، خصوصاً مسئولین میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمانشاه نه تنها جایی در صنعت توریسم کشور ندارند، بلکه عدم رسیدگی به حفط آنها میتواند باعث صدمات جبران ناپذیری به این گنجینه فرهنگ و تمدن ایران باستان باشد.
بر اساس این گزارش، گوردخمههای اسحاقوند یا سکاوند در بیست و پنج کیلومتری جنوب غربی هرسین در شمال شرقی روستای نوده در کنار جاده آسفالته پل چهردر استان کرمانشاه سه گوردخمهتراشیده شده در کوه هستند که مربوط به دوره ماد میباشند. نام این گوردخمهها از روستایی به نام اسحاق وند گرفته شده است. این سه گور دخمه در کنار یکدیگر هستند.
مقابر صخرهای که ظاهراً مربوط به دوران قرن هفتم و ششم قبل از میلاد مسیح میباشند تصویر ناقصی از هنر و بخصوص معماری مادها بدست میدهند. ارنست امیل هرتسفلد باستان شناس و ایرانشناس آلمانی که از ۱۹۲۵ تا ۱۹۳۴ در تهران اقامت داشت و کاملترین فهرست مقابر را در اختیار گذاشته است در مورد این گوردخمه های نوشته است که گذشته از مقابر سرزمین پارس اینها را شش مقبره بر میشمارد که به نظر میرسد قدیمیترین مقبره همان است که هرتسفلد متأخرش میداند، یعنی رفی برای گذاشتن جنازه، نزدیک سکوند در جنوب کرمانشاه.
هرتسفلد این مقبره را به گئوماتای مغ نسبت میدهد. تنها دلیلش این است که نام سکوند را با نام دژی که کئوماتای مغ در آن به قتل رسیده بوده قابل تطبیق میداند، ولی بدیهی است گئوماته که بدست داریوش یکم فاتح کشته شده بوده نمیتوانست افتخار داشتن مقبرهای را داشته باشد. بالای رف سکوند یک هیکل بزرگ و دو هیکل کوچک آدمی در پیرامون آتشگاهی منقوش است. این اشکال غیر متناسب و ناهنجارند. شیوهٔ کار و طرز نقر نقوش بر جسته هنوز با نقوش بر جستهٔ لولوبیان و عیلامیان چندان تفاوتی ندارد.
بالای گور دخمه وسط تصویر مردی به حالت تمام قد و نیم رخ حجاری شده است.او دستهای خود را جلوی صورت گرفته است. یک مشعل و یک آتشدان در جلوی او قرار دارد. پشت آتشدان فرد دیگری حجاری شده است که دستان خود را به آسمان بلند کرده است. این گور دخمهها احتمالاً مادی میباشند، ولی نمیتوان نظر قطعی در این مورد داد. هرتسفلد معتقد است گور دخمه وسطی متعلق به گئومات مغ است و تنها دلیلش این است که نام سکوند را با نام دژی که کئوماتای مغ در آن به قتل رسیده بوده قابل تطبیق میداند، ولی بدیهی است گئومات که بدست داریوش بزرگ کشته شده بوده نمیتوانسته افتخار داشتن مقبرهای را داشته باشد. شیوهٔ کار و طرز نقر نقوش بر جسته هنوز با نقوش بر جسته لولوبیان و عیلامیان چندان تفاوتی ندارد.
این گزارش حاکی است که ایران دارای تمدنی چند هزار ساله است که با بیتوجهی و کم لطفی این فرهنگ غنی و کهن در گذر زمان از بین خواهد رفت و باید به این نکته توجه داشت که توجه و اطلاع رسانی در مورد آثار باستانی کشور خصوصاً مناطق محروم انتظاری است که مردم این مناطق از دولت تدبیر و امید دارند، زیرا اگر نگاه مختصری به آثار نه چندان باستانی دیگر کشورها بیندازیم متوجه خواهیم شد که علاقمندان زیادی از سرتاسر دنیا محو این آثار می شوند و به نوعی سرمایه و ارز را از کشور خود وارد کشور میزبان می کنند. حال که تعامل با دنیا به نوعی ایجاد شده است باید از این فرصت استفاده کرد و مناطق گردشگری و باستانی کشور را بیشتر مورد توجه قرار داد تا صنعت توریسم کشور نیز که از رکودی چند دهه ای رنج می برد دوباره رونق یابد.