چه دوربین هایی فعالیت هسته ای ایران را نظارت می کند؟
سفرهای آمانو فراپروتکلی نیست
حسن محمدی: امید هسته ای
سفرهای یوکیا آمانو در مقام مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران علاوه بر اینکه در این روزها مهم ارزیابی می شود اما در زمره سفرهای کاری و عادی در روابط یک دولتِ دارای دانش صلح آمیز اتمی با آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
برخلاف آنچه که برخی سعی دارند این سفر و سفرهای دیگر آمانو بعد از توافق را فراتر از پروتکل الحاقی تلقی می کنند و اصطلاحا می گویند که این سفر، فراپروتکلی است، اما «افزایش ضریب تفاهم» در مسیری که برای همه کشورهایی که در دالان همکاری با آژانس تردد دارند تنها گزاره ای است که می تواند بیان اش منطق داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین توافق کردند تا موضوعات باقی مانده گذشته و حال را سریعتر حل و فصل نمایند به همین خاطر، «فردریک دال» سخنگوی آژانس با اشاره به سفر اخیر مدیرکل آژانس، گفت: هدف از این سفر، «شفاف سازی موضوعات باقی مانده گذشته و حال» برنامه هسته ای ایران است.
اساسا سفرهای آمانو نمی تواند فراپروتکلی تلقی شود چرا که موضوع مورد مذاکره ایران و آژانس مشخص و روشن است، طرفین پذیرفته اند که گام مهمی که ایران و گروه 1+5 برای شکل دهی به یک مفاهمه بین المللی در خصوص دانش صلح آمیز هسته ای برداشته اند را در حوزه فنی نیز با نگاهی مثبت مسائل باقی مانده فی مابین را حل و فصل نمایند.
اگر بنا باشد هر رفت و آمد و تحرکی با آژانس را با تیر فراپروتکلی هدف حمله قرار دهیم پس چرا پای میز مذاکره نشستیم؟ احترام گذاشتن به تصمیمات میز مذاکره موجب می شود طرف مقابل هم نتواند تخطی کند و مجبور به احترام به خواسته های ما می شود.
یکی از مهمترین موضوعاتی که از سال 2007 به ویژه از نوامبر2012 به این سو چالشی مهم میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بود مساله ای است که تحت عنوان «مسائل گذشته و حال» توسط جمهوری اسلامی ایران شناخته می شود و آژانس عنوان ابعاد احتمالی نظامی pssible Militarian Dimension را برای آن انتخاب کرده است به همین روی همزمان با پیش رفتن آینده فعالیت های هسته ای ایران که در مذاکره با شش قدرت جهانی مورد بحث و تبادل نظر قرار می گیرد، طرفین به این نتیجه رسیده اند که باید سوالات و مباحث مربوط به گذشته نیز برای همیشه حل و فصل شود.
در همین ارتباط بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز گفته است که هدف سفر آمانو اجرایی کردن نقشه راه همکاری های ایران و آژانس است.
یک کارشناس سیاست خارجی سفر یوکیا آمانو به ایران را در راستای رسیدگی به برنامه اقدام مشترک دانست و گفت: بعد از اینکه توافق هسته ای وین به انجام رسید و تبدیل به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد شد، آژانس موظف شد که به تغییراتی که ایران بر اساس برنامه اقدام مشترک قرار است در تاسیسات هسته ای خود به وجود بیاورد، رسیدگی کند.
علی خرم در گفت و گو با پایگاه خبری امید هسته ای ضمن بیان این مطلب تاکید کرد: پس از برجام وظیفه ای برای آژانس معین شد و البته آژانس یک وظیفه هم از قبل برای خودش تعریف کرده بود که بر اساس آن موضوعاتی که از سال 84 به عنوان مسائل معوقه و ابعاد نظامی هسته ای ایران، نتوانسته بود با ایران به توافقی برسد و ایران پاسخ مناسب بدهد، مورد بررسی و پیگیری قرار بگیرد.
وی ادامه داد: در حال حاضر دو موضوع برای آژانس مطرح است و رسیدن به نتیجه در این دو موضوع برای ایران اثبات کننده اینست که ایران بر قول و قرار خودش صادق هست و آن چیزی که ایران ادعا کرده مبنی بر صلح آمیز بودن فعالیت هسته ای ایران حقیقی است.
موضوعات گذشته و حال یا به بیان آژانس PMD اگرچه جزو موضوعات مذاکراتی ایران و گروه 1+5 نبود اما طرفین معتقدند برای برداشتن گام های بلند همکاری برای آینده ابهامات گذشته باید مرتفع شود.
به هر روی آنچه واضخ و مبرهن است این است که حل و فصل مسئله پی.ام.دی یا «مسائل گذشته و حال» جزو مهم مذاکرات است و در توافق جامع به این مساله اشاره خواهد شد و طرفین تلاش می کنند تا پیش از اجرایی شدن توافق جامع این موضوع مهم نیز حل و فصل شود و سفرهای آمانو و کارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی هم در همین راستاست. در واقع همه این رفت و آمدها در سطح مدیریت کلان ناشی از نشست هایی است که کارشناسان برگزار می کنند و نتایج آن باید توسط مدیران ارشد ارزیابی و تصمیم گیری نهایی شود.
این روزها با توجه به تصمیماتی که در برجام گرفته شده است مبنی بر اینکه باید تغییراتی در تاسیسات ایران منجمله اراک بوجود بیاید باید درخصوص چگونگی رفت و آمدهای کارشناسان و بازرسان آژانس برای نظارت و ارزیابی تصمیمات جدیدی اتخاذ شود که نیازمند نشست هایی در سطوح کان مدیریتی است.
برخی درصدد هستند این صفرهای عادی و کاری را به موضوعات فراپروتکلی گره بزنند که البته از این ماجرا هم بهره ای نخواهند برد و نتیجه ای حاصل نمی کنند چرا که در این سفر قرار است مشخص شود که وقتی تغییرات را در تاسیاست هسته ای انجام داد چطور می توانند ماموران آژانس به ایران بیایند و ببینند و تایید کنند.
علی خرم نیز در همین ارتباط، گفت: دوربین هایی که باید بر فعالیت های ایران نظارت کنند و تکنولوژی های نوینی که آژانس به استخدام می گیرد، باید به تایید ایران برسد.
نماینده اسبق ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل، با اشاره به دعوت آمانو از سوی کمیسیون برجام مجلس گفت: کمیسیون برجام موضوعی که مورد توافق ایران و آژانس و 5+1 به تصویب رسیده را بررسی می کنند و این تجدید بررسی نه ربطی به قطعنامه و نه توافق دارد. لذا با اهداف حضور آمانو در ایران کاملا متفاوت است.
رییس جمهوری در دیدار سفیر جدید سنگاپور:
نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی:
نهاوندیان در دیدار سفیر عمان در تهران:
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی