نحوه اطلاع رییس‌جمهوری از فاجعه منا/ آماده‌سازی متن سخنرانی‌ها

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، آشنا در ابتدای برنامه درباره ابوالمشاغل بودن خود در دولت یازدهم؛ مسئولیت‌های فعلی خود را مشاور فرهنگی رییس جمهوری، نماینده دولت در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما، سرپرست مرکز مطالعات استراتژیک نهاد ریاست جمهوری و نماینده رییس جمهوری در ستاد مرکزی راهیان نور عنوان کرده و گفت: به غیر از سمت مشاور فرهنگی رییس جمهوری، سایر عناوین شغل محسوب نمی شود.

وی که یکی از همراهان روحانی در سفر نیویورک بود، درباره کیفیت این سفر گفت: خوب بودن یک سفر تابع هدف گذاری آن سفر است و این سفر با اینکه خوش نگذشت، اما گذشت.

آشنا در رابطه با دیدگاه رئیس جمهوری در مورد سفر به نیویورک گفت: رییس جمهوری برای تصمیم سفر به نیویورک با چالش‌های متعددی مواجه بود و معتقد است که سفر به تنهایی هیچ معنای خاصی ندارد و تا زمانیکه برنامه و اهداف و شیوه رسیدن به اهداف سفر روشن نباشد هیچ سفری ارزش ندارد. در واقع سفر رییس جمهوری بخشی از اجرای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است که در قالب ملاقات و سخنرانی و نشست های عمومی و نشست های تخصصی و دیدارهای دوجانبه و چند جانبه اهداف سیاست خارجی را جلو ببرند.

حسام الدین آشنا در مورد برنامه ریزی و دستاوردهای این سفر اظهار داشت: هدف اصلی این سفر، روشن ساختن سیاست خارجی ایران پس از برجام بود تا برای طرف‌های مقابل روشن شود که برجام چه مبانی و چه فرآیندی داشته و چه اهدافی را دنبال می‌کند و از همه مهمتر اینکه، آیا برجام می تواند یک الگوی حل مسئله در مشکلات منطقه باشد یا نه؟

مشاور رییس جمهوری در مورد همراهان روحانی در سفر به نیویورک نیز گفت: بخشی از تیم اصلی رییس جمهوری، چند روز قبل از سفر ایشان به نیویورک رفته بودند. یعنی وزیر امور خارجه و دستیار ایشان که وظیفه آماده‌سازی بحث‌های مربوط به برجام و دیدار با وزرای خارجه 1+5 را برعهده داشتند از چند روز قبل راهی شده بودند. در این سفر محمد نهاوندیان رییس دفتر رییس‌جمهوری، محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری و بنده آقای روحانی را همراهی می‌کردیم.

وی در مورد عدم حضور کارآفرینان و نمایندگان بخش خصوصی علی رغم هدف از سفر به نیویورک که تسهیل شرایط بعد از توافق بود، اظهار داشت: ما همچنان در ایالات متحده با اعمال تحریم ها مواجه هستیم و ابتدا باید دو گروه "شرکت های بزرگ آمریکایی" و "کارآفرینان ایرانی که در آمریکا حضور دارند" به کار کردن با ایران تشویق می‌شدند.

آشنا افزود: برای این دو گروه برنامه خاصی در نظر گرفته شد که هدف از آن اطمینان دادن به طرف‌های آمریکایی و ایرانیان مقیم آمریکا بود که در ایران با آنها به علت آمریکایی بودن برخورد تبعیض آمیزی نخواهد شد. زیرا ایران هراسی در آمریکا بیش از هر کشور دیگری توسعه یافته و حتی در بین ایرانیان مقیم آمریکا نیز وجود دارد و این گروه‌ها نگرانی های خاص خود را دارند.

سرپرست مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری، در مورد تاثیر توافق بر حل این نگرانی‌ها نیز گفت: بخش خصوصی ایران هم مشکل جدی در مورد لغو تحریم ندارد و پذیرای انجام کار مشترک است و در مورد آمریکا هم شرکت های آمریکایی هنوز تحت فشار هستند و احساس امنیت کافی ندارند. البته با توضیحات رییس جمهوری و به تدریج از میزان این نگرانی ها کاسته خواهد شد.

مشاور رییس جمهوری در مورد ضرورت حضور روحانی در سفر به نیویورک گفت: در دوره قبل حضور ایران در سازمان ملل متحد ویژگی‌های خاص خود را داشت، البته در این دوره نیز حضور ما در سازمان ملل متحد ویژگی‌های خاص خود را دارد.

حسام الدین اشنا، با اشاره به این که در این دوره در سال اول رییس جمهوری با حضور در سازمان ملل متحد بر عزم و اراده جدی رهبر و ملت ایران تاکید داشت گفت: رییس جمهوری در سخنرانی‌اش بر سیاست تعامل سازنده همواره تاکید بسزایی داشت که این رویکرد ایران مورد استقبال جدی سازمان ملل قرار گرفت و پیام مهم آن بحث "جهان عاری از خشونت و افراطی گری" بود که به عنوان دکترین ایران مطرح شد و چندی بعد در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید.

وی اضافه کرد: پیامی که بین سال اول و دوم باید به طرف‌های ما منتقل می‌شد این بود که ایران برای رسیدن به توافق عزم جدی دارد. در سال سوم بعد از انجام توافق، تاکید ایران بر لزوم اجرای برجام از سوی تمام طرف‌های مذاکره بود و این بحث در سطح رییس جمهوری است و وزیر خارجه علی‌رغم فعالیت‌های متنوعش در سازمان ملل دارای تقسیم کار و سطح تاثرگذاری متفاوتی است.

مشاور فرهنگی رییس جمهوری، با بیان این که در هر دوره مسائل و ضرورت حضور رییس جمهوری به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد، ادامه داد: امسال هفتادمین سالگرد تاسیس ملل متحد بود و به همین خاطر بسیار از سران کشورها در این اجلاس حضور داشتند. در نتیجه امکان گفت و گوی جدی وجود داشت.

آشنا در مورد تفاوت حضور امسال ایران با سال‌های گذشته و به خصوص پس از برجام گفت: در دیدارها، همه کسانی که با رییس جمهوری دیدار داشتند، برجام را امری تمام شده تلقی می‌کردند و بر پس از برجام به چگونگی توسعه روابطشان با ایران می پرداختند. تا قبل از برجام ایران کشوری منزوی و یا یک تهدید تلقی می‌شد که باید مورد تذکر و نصیحت قرار بگیرد، اما در این دوره از مذاکرات کاملاً ایران به عنوان قدرت منطقه ای به رسمیت شناخته شد. با ایران مشورت و از آن راهکار خواسته میشد.

وی در مورد عدم تعیین تکلیف برجام در ایران و استناد روحانی به برجام به عنوان یک سند حقوقی بین المللی بیان داشت: از دید بین‌الملل مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد، برجام را تبدیل به یک سند حقوقی بین المللی کرده است. در مورد جمهوری اسلامی ایران همان طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند باید مراحل حقوقی و قانونی برجام طی شود. بررسی های شورای امیت ملی و مجلس شورای اسلامی اتجام شده و طی یکی دو روز آینده مردم با نظر رسمی پیرامون برجام مواجه خواهند شد.

آشنا در مورد چگونگی تنظیم متن سخنرانی آقای رییس جمهوری توضیح داد: سخنرانی رییس جمهوری از دو بخش تشکیل می شود، یک بخش بر مبنای اصول ثابت جمهوری اسلامی ایران است که به طور دایم تکرار و مورد تاکید قرار می گیرد. بخش دوم با توجه به شرایط منطقه ای و جهانی جاری تنظیم می شود. بخش دوم تا آخرین لحظات قبل از سخنرانی رییس جمهوری و با توجه سخنرانی های قبلی و تحولاتی که رخ می دهد ممکن است تغییر کند.

مشاور رییس جمهور متن سخنرانی را حاصل کار چند گروه خواند و افزود: همه می‌تواند به دولت مشورت بدهند و این حق همه کسانی است که خود را دلسوز دولت می‌دانند لذا دریافت نظرات عمومی است و رییس جمهوری خودشان متن سخنرانی را دسته بندی می‌کنند.

آشنا با رد وجود هرگونه ابهام و یا تناقض در سخنان رییس جمهوری گفت: هیچ ابهامی در سخنان رییس جمهوری وجود نداشت، لذا ایران آمادگی همکاری منطقه ای برای مواجه با تروریسم را دارد. اولویت اول منطقه مبارزه با تروریسم است تا سایر مسایل قابل حل و مذاکره باشد.

وی افزود: در مورد برجام رییس جمهوری استدلال کرد که اگر در مساله پیچیده و چند لایه ای مثل پرونده ساختگی هسته ای ایران می‌توان به توافق برد-برد رسید در مسائل منطقه ای هم می‌توان این گونه عمل کرد.

آشنا در مورد این که "آیا سخنرانی رییس جمهوری، سخنرانی یک دیپلمات انقلابی بود؟" گفت: آثار سخنرانی رییس را در سخنرانی نخست وزیر رژیم صهیونیستی چند روز بعد دیدم که نتانیاهو گفت "اسراییل را تنها نگذارید و ایران را در آغوش بگیرید." نتانیاهو به دید خودش اصرار داشت که جامعه جهانی از برجام فریب خورده، اما در حقیقت جمهوری اسلامی ایران سیاست چند جانبه و چند سویه ای را دنبال کرده است به طوری که از یک طرف با استقامت ملت ایران آمریکایی‌ها را به جمع بندی رساند که نمی‌توان با تحریم ایران را به زانو درآورد.

آشنا در بیان مصداق‌هایی از پیامهای انقلابی رئیس جمهور، سخنرانی وی را بخشی از استراتژی ملی ایران بیان کرد و گفت: بسیاری از اتفاقاتی که در ایران رخ داده، مثل کاهش رشد تورم در دوران تحریم بوده است و این یک پیام روشن در برداشته که ما در برابر تحریم تسلیم نمی‌شویم.

وی افزود: دومین پیام جمهوری اسلامی ایران طی دو سال گذشته تقویت اقتدار دفاعی ایران بود. در این دوره موشک‌های بیشتری را آزمایش کردیم و این صنعت را توسعه دادیم، و با برگزاری رزمایش های متنوع اقتدار دفاعی خود را نشان دادیم و حتی وقتی در مذاکرات مربوط به برجام راجع به قدرت دفاعی ایران صحبت شد، برخورد تند و مقتدرانه تیم مذاکره کننده ایران را شاهد بودیم.

مشاور رییس جمهوری سومین اتفاق را پیگیری حقوقی مسئله برجام خواند و افزود: تلاش شد تا شورای امنیت که پیش از این قطعنامه های متعدد علیه ایران تصویب کرده، حالا قطعنامه هایی برای لغو تحریم‌ها صادر نماید. وقتی این سه اقدام را با هم نگاه می کنیم بخش دیگری را نیز باید به آن اضافه کنیم و آن مواضع مقتدرانه رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران است.

وی در پاسخ به این انتقاد که چرا با وجود پرچمداری ایران در بحث انقلابی‌گری دفاع از مظلومیت ملت‌هایی چون یمن و و فلسطین و حمایت از محور مقاومت در سخنان رئیس جمهور کمرنگ بود، گفت: در سخنرانی رییس جمهوری هم به موضوع سوریه و و محور مقاومت اشاره و هم راجع به رژیم صهیونیستی صحبت شد، اما بحث بر سر این است که این نوع صحبت ها اگر پشتوانه اقدام عملی نداشته باشد کافی است یا نه؟

مشاور رئیس جمهور با اشاره به این که رئیس جمهور قبل از این که راجع به این مسایل صحبت کند ابتدا اقتدار خود و ملت ایران را به نمایش گذاشت افزود: ما باید سخنرانی رییس جمهوری را بخشی از استراتژی ملی جمهوری اسلامی ایران بدانیم که هدایت آن در اختیار مقام معظم رهبری است.

آشنا در مورد اولین حضور آقای خوشرو به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل و عدم پذیرش آقای ابوطالبی گفت: این موضوع را از نظر حقوقی در آمریکا مورد پیگیری قرار دادیم. بین سازمان ملل و ایالات متحده توافقنامه ای در مورد سفرا وجود دارد ولی متأسفانه آمریکا در کنگره، قانونی را راجع به ابوطالبی تصویب و در مقابل نیز سازمان ملل هم در مورد این موضوع ایستادگی کرد. در مواجهه با این مساله ما نماینده‌ای دیگر را در سازمان ملل متحد معرفی کردیم تا از این طریق کارهای ما در این سازمان پیش رود و سوی دیگر مسئله آقای ابوطالبی را به صورت حقوقی پیگیری می‌کنیم.

وی در مورد سوال مجری برنامه متن و حاشیه مبنی بر عدم پذیرش قانون از سوی آمریکا و اینکه ما مجبور به معرفی نماینده دیگری در سازمان ملل شدیم، گفت: اگر شما از مسئولین وزارت خارجه بودید چه تصمیمی می‌گرفتید؟ و در مقابل این پاسخ مجری که" من دیپلمات نیستم و یک مجری هستم" گفت: پس اجازه دهید دیپلمات‌ها تصمیم بگیرند و کارشان را انجام دهند.

آشنا برای توضیح بیشتر بیان کرد: ما این مسئله را نپذیرفته‌ایم بلکه با آن مواجه شدیم و اگر ایران نماینده‌ای را معرفی نمی‌کرد، آمریکا خوشحال می‌شد که توانسته سدی ایجاد کند که در سازمان ملل کارهایمان به درستی انجام نشود.

مشاور رییس جمهوری در مورد نحوه اطلاع یافتن رییس جمهوری از فاجعه منا گفت: پس از آنکه هواپیما در نیویورک فرود آمد و بعد از مدتی که معطل ماندیم، وزیر امور خارجه و نماینده ایران در سازمان ملل متحد و دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اجرایی وارد هواپیما شدند. آقای ظریف با چهره ای نگران از رییس جمهوری سوال کرد که آیا از عربستان خبر دارید و بعد به شرح واقعه پرداخت.

حسام الدین آشنا، در مورد عکس العمل آقای روحانی گفت: آقای روحانی مرد جنگ‌دیده و مرد حادثه‌ها و بحران‌دیده است. بعد از شنیدن خبر، چهره ایشان درهم رفت و پرسیدند چند نفر فوت شده اند؟ که دکتر ظریف، عددی را گفت. رییس جمهوری در ادامه گفت: شما برای این عدد، اینقدر نگران نشده اید و آقای ظریف عدد بیشتری را بیان کرد.

مشاور رییس جمهوری افزود: رییس جمهوری این آمادگی را داشت تا به کشور برگردد، ایشان با معاون اول‌شان در تهران صحبت کردند که در پی این تماس تلفنی از آخرین وضعیت مطلع شدند و نظرشان این بود که اگر در تهران این تصمیم وجود داشته باشد که ایشان به کشور برگردند، آمادگی برگشت را دارند.

وی اضافه کرد: بررسی‌های لازم انجام شد و جمع بندی این بود که حضور ریاست جمهور در سازمان ملل کمک می‌کند تا ابعاد بین‌المللی فاجعه منا مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.

آشنا یادآور شد: از طرف دیگر تیمی که در تهران کار می‌کرد و مسئولیت‌ها را برعهده گرفته بود تشخیص دادند که می‌توانند مدیریت کار را انجام دهند و حضور رئیس جمهور در سازمان ملل می‌تواند موثرتر باشد.

مشاور رییس جمهوری همچنین تصریح کرد: رییس جمهوری به طور مرتب با تهران، جده و حتی با منا در تماس بودند. رئیس سازمان حج و زیارت، سفیر ایران در عربستان، وزیر کشور، وزیر بهداشت و درمان و معاون اول رئیس جمهور نیز مرتب وی را در جریان امور قرار می‌دادند و دستورات لازم به آنها ابلاغ می‌شد.

آشنا درباره این که آیا برنامه سفر رییس جمهور به نیویورک نیمه کاره ماند یا خیر اظهار داشت: بخشی از ملاقات‌هایی که مربوط به روز آخر بود به طرف‌های مقابل اطلاع داده شد که رئیس جمهور نمی‌تواند دیگر در نیویورک بماند و اگر آن‌ها می‌توانند زمان ملاقات‌ها را جا به جا کنند که بر این اساس بخشی از ملاقات‌ها جا به جا شد. اما ملاقات ایشان با کشورهای عراق، لبنان، مالزی، آفریقای جنوبی، تونس و دیدار با رهبران اسلامی آمریکا و مصاحبه مطبوعاتی ایشان لغو شد.