ادبیات کودک و نوجوان نیاز به طنز دارد

به گزارش خبرگزاری برنا در هرمزگان، فرهاد حسن‌زاده اظهار داشت: استفاده از زبان طنز در داستان‌ها باید متناسب با سوژه باشد و چینش کلمات و تعیین واژه‌ها نیز با توجه به فضای داستان صورت گیرد.

وی در ادامه بیان داشت: معمولا ادبیات طنز کودک، داستان‌ها برای آن‌ها دارای جذابیت و قابلیت‌هایی است که به دلیل زبان طنز گونه نویسنده، اثرگذاری بالایی دارد.

آینده نگری نویسندگان آثار طنز کودک در بیان بی تفاوتی های جامعه

نویسنده کتاب "کوتی کوتی" افزود: یکی از رسالت‌های طنز این است که کودکان در آینده نسبت به بسیاری از مسائل جامعه بی‌تفاوت نبوده و از این زبان برای بیان انتقادات و نشان دادن ناهنجارهای جامعه استفاده خواهند کرد.

حسن‌زاده در خصوص آثار طنز در حوزه دفاع مقدس نیز به رمان هستی اشاره کرد و ادامه داد: موضوع این اثر به شروع جنگ در آبادان و مهاجرت ساکنان آن مربوط می‌شود و شخصیت اصلی آن دختری به نام «هستی» با رفتارهای ساختارشکن است.

وی گفت: هستی داستان دختری نوجوان است که زندگی جسورانه‌اش و شیطنت‌های بچه‌گانه‌اش هم‌زمان با جنگ تحمیلی مشقت‌هایی را برای او به وجود می‌آورد.

به گفته این نویسنده کودک و نوجوان، هستی که دخترکی با رفتارهای پسرانه است، حلال مشکلات خانواده می‌شود و دوست دارد فوتبال بازی و موتورسواری کند.

نگاه شوخ‌طبعانه "هستی" در کنار مفاهیم تلخ جنگ

حسن‌زاده ادامه داد: گرچه رمان حاوی نگاه واقع‌گرایانه‌ یک دختر نوجوان به زندگی و جنگ است، اما تلاش کردم نگاه شوخ‌طبعانه در کنار مفاهیم تلخی چون جنگ، فقر و ترس قرار گیرد.

وی درباره استفاده از زوایای دفاع مقدس در حوزه طنز نیز گفت: در آثار طنز حوزه دفاع مقدس معمولا یا شخصیت‌ها در موقعیت طنز قرار می‌گیرد که باعث خنده در مخاطب می‌شود یا زبان و دیالوگ که بین شخصیت‌ها رد و بدل می‌شود، بار طنز دارند.

این نویسنده اثر روباه و زنبور، در ادامه در خصوص استفاده از زبان مناسب در فضای داستان گفت: نباید در داستان به بازی‌های زبانی به عنوان یک اصل نگاه شود چرا که زبان یک موجود زنده و پویا است و واژه‌ها مدام در حال تغییرند.

از کاربرد واژه‌های بدون ریشه در داستان ها پرهیز شود

حسن‌زاده تصریح کرد: به عقیده من در یک اثر داستانی باید بیشتر از واژه‌های استفاده شود که قواعد زبانی را رعایت کرده باشند و برعکس باید از کاربرد واژه‌های بدون ریشه پرهیز کرد.

وی در پاسخ به علت استفاده از شخصت حیوانات در داستان‌ها نیز بیان داشت: به دلیل اینکه کودکان با این شخصیت‌ها ارتباط و همزاد پنداری می‌کنند استفاده از این شخصیت‌ها یک نوع صنعت ادبی و جذاب و محسوب می‌شود.

نویسنده کتاب نمکی و مارعینکی ارزیابی خود از وضعیت کتابخوانی در حوزه کودک و نوجوان نیز گفت: در جامعه ما به بحث کتابخوانی آن چنان که باید پرداخته نمی‌شود.

بودجه ها در سیاست گذاری‌های فرهنگی جایگاه خوبی ندارد

حسن‌زاده گفت: در سیاست گذاری‌های فرهنگی ما بودجه‌ای که شایسته این مقوله باشد، دیده نمی‌شود به عنوان مثال آموزش و پرورش ما به عنوان نقطه حساس در حوزه پرورش کودک در این حوزه، به این موضوع به شکل جدی نمی‌پردازد.

عدم توجه به حضور نویسندگان در مدارس با بخشنامه های دست و پاگیر

وی ادامه داد: حتی ما نویسندگان نمی‌توانیم در فضای مدارس حضور داشته باشیم در واقع بخشنامه‌های دست و پا گیر این اجازه‌ها را به نویسندگان نمی‌دهند.

این نویسنده کتاب حیاط خلوت تصریح کرد: در حالی که تاکید بر کتابخوانی در مدارس ما باید الگو باشد، صرف بر روی سیستم آموزشی نمره محور در مدارس تاکید می‌شود.

حسن‌زاده اظهار داشت: در مدارس ما انباری از آموخته‌ها را به خورد دانش آموزان می‌دهند این درحالی که کتاب درس زندگی زندگی است.

نویسنده رمان هستی ادامه داد: یکی دیگر از نواقصی که در بحث کتابخوانی وجود دارد، برنامه‌های تبلیغاتی و رنگارنگ صداوسیما که جای کتاب و کتابخوانی را گرفته است.

متولیان فرهنگی به فکر کاشت گردو باشند

وی با بیان این مطلب که متولیان فرهنگی ما در فکر کاشت گندم هستند که زودبازده است درحالی که باید به فکر کاشت گردو باشند که در آینده ثمر می‌دهد، اگر با مسئله کتابخوانی نوجوانان و جوانان توجه می‌شد وضعیت نسل فعلی ما این نبود.

نگاه جامعه به کتاب‌های بازاری و کارتونی تغییر کند

این نویسنده در پاسخ به بحث مشکلات حوزه نشر و گرافیک کتاب‌های کودک نیز گفت: دو نگاه به کتاب وجود دارد، کتاب‌های بازاری و کتاب‌های فرهنگی و هنری که البته سلیقه عموم جامعه به سمت کتاب‌های بازاری و کارتون است درحالی که این سلیقه باید تغییر کند.

حسن‌زاده افزود: در حوزه تصویرگری ما حرف‌های خوبی برای گفتن داریم، بسیاری از تصویرگران ما در نمایشگاه‌های بین المللی رتبه‌های خوبی را دریافت کرده‌اند لذا پتانسیل‌های خوبی در این زمینه داریم.

ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های خارجی حمایت شود

وی از دیگر دغدغه‌های حوزه نشر کتاب کودک و نوجوان به اهمیت ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های خارجی اشاره کرد که نیاز به حمایت جدی از سوی متولیان حوزه فرهنگ و هنر دارد.

نویسنده کتاب لولوی زیبای قصه‌گو در این رابطه گفت: آژانس‌های متعددی با هدف ترجمه آثار به زبان‌های خارجی تاسیس می‌شوند ولی چون حمایت نشده‌اند و ضمن اینکه ایران پایبند به قانون کپی رایت نیست، بازار کتاب‌های ما در سطح بین المللی جایگاه خوبی ندارد.

حسن‌زاده با اشاره به اهمیت ترجمه آثار کودک و نوجوان گفت: اثری که خلق می‌شود باید حق و حقوق صاحب اثر در ترجمه نیز رعایت شود.

تصویرگران و ناشران با نویسندگان در نوع گرافیک کتاب هماهنگی ندارند

وی در بخش پایانی سخنان خود در خصوص همکاری بر روی موضوع گرافیک اثر بین نویسنده، تصویر گر و ناشر نیز بیان داشت: معمولا این هماهنگی وجود ندارد و بیشتر سلیقه‌ای است.

این نویسنده مه‌مان مهتاب افزود: هرگاه این هماهنگی بین نویسنده، تصویر گر و ناشر وجود داشته مطمئنا اثر نیز بهتر ارائه شده است، اما متاسفانه بعضی ناشران اعتقادی به این موضوع ندارند و براساس سلیقه خود عمل می‌کنند که البته بخشی از آن به هزینه‌ها برمی گردد.

حسن‌زاده ادامه داد: معمولا ناشران به سراغ تصویرگرانی می‌روند که هزینه‌های کمتری را طلب کنند.

وی با اشاره به چاپ حدود ۸۰ کتاب برای مخاطبان مختلف از کودک، نوجوان و بزرگسالان، گفت: رمان‌های حیات خلوت و مه‌مان مهتاب با موضوع دفاع مقدس و داستان روزگار شیرین به عنوان یک کار بازآفرینی از خسرو و شیرین نظامی از نمونه کتاب‌هایی است که برای سنین بزرگسالان نوشته‌ام.

نویسنده کتاب کودک «کوتی کوتی» در پایان با اشاره به اینکه چندین کتاب برای کودکان زیرچاپ دارد، اظهار داشت: در بخش نوجوان رمان «زیبا صدایم کن» و مجموعه شعر «وقتش رسیده کمی پسته بشکنی» به زودی وارد بازمی شود.

خاطرنشان می‌شود، فرهاد حسن‌زاده متولد ۲۰ فروردین ۱۳۴۱در شهر آبادان است که نوشتن را از سال‌های نوجوانی (۱۳۵۵) آغاز کرد. وی از سال ۱۳۶۸ نیز در کنار همکاری با مطبوعات کودک و نوجوان (سروش نوجوان، سروش کودک، آفتابگردان، کیهان بچه‌ها و...) به شکلی جدی وارد عرصه ادبیات کودک و نوجوان شد. از حسن‌زاده تاکنون ۸۰ اثر چاپ شده است.