نوجوانی، دوران طوفان و فشار

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، نوجوانی از جنس آن روزهایی است که نه می توانی آن را شیرین بدانی و نه تلخ،  از آن روزهاییست که باید با تمام وجود مزه مزه شود تا طعم واقعی‌اش را حس کرد، روزهایی که تا چشم بر هم بگذاری تمام شده اند.نوجوانی گامی فراتر از کودکی ونرسیده به روزهای جوانی است. زمانی که دغدغه ها دیگر از نوع دل مشغولی های دوران کودکی نیست و روزهای تصمیمات جدی از راه رسیده است، روزهای تمرین برای مرحله جوانی. نوجوانی را می توان دوران تمرین مسئولیت پذیری و تعهد دانست.

اما نوجوانی از چه سنی شروع می شود و چه سنی را پایان آن می دانند؟ آنچه در این دوران باید یک نوجوان بداند، چیست؟ خانواده در مقابل نوجوان چه باید و نباید‌هایی را درست است که رعایت کنند؟

دکتر فرج حسینیان، روانشانس، در گفت و گو با خبرنگار برنا، در خصوص اینکه بازه سنی نوجوانی از چه زمانی شروع می شود، گفت: در گذشته شروع سن نوجوانی از 15 سال در نظر گرفته می شد اما با مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی در حال حاضر از نظر علم روانشناسی، 12 تا 18 سال را دوران نوجوانی محسوب می کنیم. اما با این حال سازمان‌های مختلف، تعاریف متفاوتی از بازه سنی نوجوانی دارند، برای مثال سازمان یونیسف، صفر تا 18 سالگی را دوران کودکی می داند و وزارت ورزش و جوانان، 15 تا 30 سالگی را دوران جوانی می نامد.

وی در ادامه افزود: نوجوانی، دوران تغییرات جدی است، دورانی که از آن با عنوان دوره طوفان و فشار یاد می شود، بیشترین کمکی که دراین دوران باید برای نوجوان انجام داد، حمایت و پشتیبانی است. باید در این دوران در کنار نوجوان بود اما والدین باید توجه کنند، حمایتشان به نصیحت و کنترل تبدیل نشود.

حسینیان در خصوص تغیرات دوران نوجوانی بیان کرد: در این دوره سنی، نوجوان به مرحله تغییرات جسمی رسیده است و توانمندی‌های تازه ای پیدا می کند. در این دوران است که تفکر انتزاعی شکل می گیرد و نوجوان تمایل دارد مسائل را با تحلیل و ارزیابی به نتیجه برساند، بنابراین با توجه به این تغییرات، بیشترین کاری که والدین می توانند برای نوجوانشان انجام دهند، شنیدن حرف های آنان است.

این روانشناس در رابطه با تاثیرات شبکه های اجتماعی و پیشرفت تکنولوژی در زندگی نوجوانان، گفت: استفاده از شبکه های اجتماعی در این دوره زمانی، به صورت روزمره انجام می شود و ضروری است، زمانی که اوایل کار این شبکه ها بود، به نظر امور فانتزی می آمدند اما در حال حاضر کاملا کاربردی و همه گیر است و نه می توانیم آن ها را از زندگی نوجوان حذف کنیم و نه میتوانیم به نوجوان بگوییم نباید از آن ها استفاده کند. مدت زمان استفاده از این برنامه ها با توجه به شرایط خانوادگی نوجوان ها متفاوت است، بنابراین در مورد مدت زمانی که نوجوانان از این شبکه ها استفاده می کنند،  نمی شود یک نسخه کلی پیچید، بهترین کار، رعایت حد تعادل دراستفاده از این برنامه ها است و اینکه والدین بدانند، نوجوانشان در چه مباحثی از این شبکه ها استفاده می کند.

او در ادامه ضمن تاکید بر گفته های قبلی، افزود: نکته دیگری که باید در مورد استفاده نوجوانان از شبکه های اجتماعی به آن توجه شود، ارائه آموزش های لازم به آن‌ها تحت عنوان سواد رسانه ای است. نوجوان باید آموزش ببیند که از یک رسانه چگونه استفاده بهینه  داشته باشد. اگر در دوره نوجوانی مباحث سواد رسانه ای و آموزش آن به نوجوانان در نظر گرفته شود، به یقین می توان گفت کیفیت استفاده از رسانه های مجازی در نوجوانان بالاتر می رود. باید در نظر گرفت که استفاده از این شبکه ها موجی است که به راه افتاده و نمی توان جلوی آن را گرفت و نوجوان را از استفاده منع کرد اما می توان آموزش های لازم را ارائه داد.

حسینیان در رابطه با مهمترین آسیب های دوران نوجوانی، بیان کرد: مهم ترین بحثی که در دوران نوجوانی آن ها را تهدید می کند، ایجاد مشکل در هویت یابی است. در این دوران نوجوان با سوالاتی از قبیل اینکه من چه کسی هستم؟ و چه باید انجام دهم؟ رو به رو می شود، همچنین در حال پیدا کردن شناختی نسبت به خود و آینده است. اگر افراد دوره نوجوانی خوبی نداشته باشند و به سوال‌های آنان پاسخ درستی داده نشود، دچار بحران هویت شده و در مراحل بعدی زندگی از جمله مرحله ازدواج، دچار مشکل می شوند.

وی در رابطه با نقش مدارس و والدین در شکل گیری هویت نوجوانان گفت: مدارس و خانواده ها پایه اصلی در مرحله نوجوانی و شکل گیری هویت آن ها هستند، خانواده ها در انتخاب فضای مناسب باید به نوجوانان کمک کنند، در کودکی وظیفه خانواده نگهداری از کودک است اما در دوره نوجوانی، وظیفه خانواده، کمک به نوجوان در پیدا کردن دوستان مناسب است، زیرا در این مرحله از زندگی نقش گروه های دوستی بسیار مهم تر و تاثیر گذار تر است. همچنین در کنار این دو رکن اصلی، نقش ارکان دیگرمثل محیط اجتماعی و رسانه ها را نیز نباید نادیده گرفت.  

 جامعه شناسان و روانشناسان، معتقدند، پشتوانه انتخاب‌های صحیح دوران بزرگسالی، دریافت آموزش‌های مناسب در دوران نوجوانی است، بنابراین لازم است خانواده‌ها، مدارس و به طور کلی جامعه در مقابل نوجوانان، درک بیشتری از خود نشان داده و فراموش نکنند، سلامت روانی نوجوان در این مرحله از زندگی اش، کیفیت مراحل بعدی زندگی او را تضمین می کند.