خسرو سینایی: من عصیانگر آرام هستم

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، شب گذشته مراسم نکوداشت روز کتاب و سینما در پردیس سینمایی چارسو با حضور خسرو سینایی «کارگردان» و مسجد جامعی «عضو شورای شهر» برگزار شد.

در ابتدای این نشست، سحر عصرآزاد عنوان کرد که در جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، 7 فیلم در ارتباط با کتاب و اقتباس از آن وجود دارد که قرار است26آبان از برگزیدگان برتر آن تقدیر به عمل آید. فیلم کوتاه «کودکان ابری» که در اسکار حضور دارد، یکی از نماینده‌های ایران است که فیلمنامه آن برگزفته از یکی از کتاب‌هایمان است. یکی از اتفاقات خوبی که در این دوره افتاد، باکس‌بندی کردن فیلم‌ها است بدین معنی که مخاطبان می‌توانند در هر سانس شاهد فیلم‌های دسته‌بندی شده پویانمایی، مستند و داستانی باشند.

وی در ادامه افزود: 25 آبان ماه روز کتاب و سینما نامگذاری شده و قرار است فیلم برگزیده نیز به همین مناسب انتخاب شود. در این دوره از جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران، تفاهم‌نامه‌ای بین انجمن سینمای جوان و خانه کتاب به امضا درآمد و برخی از بندهای آن شامل؛ تجهیز کتابخانه‌های انجمن در سراسر کشور، تولید مشترک فیلم با محوریت کتاب، برگزاری نشست‌های تخصصی در ارتباط با این دو موضوع و ... است.

او همچنین گفت: موضوع محوری امروز، ارتباط کتاب و کتابخوانی با سینما و فیلمسازی است که فکر می‌کنم اگر در فیلم کوتاه، این ارتباط به وجود بیاید، در سینمای بلند نیز شاهد تأثیر آن خواهیم بود، چرا که بسیاری از کارگردانان فیلم کوتاه در آینده وارد سینمای بلند و داستانی می‌شوند.

کارگردان پیشکسوت سینما که قرار بود در چنین روزی از وی تقدیر به عمل آید، طی سخنانی گفت: خوشحالم که در اینجا هستم و از من دعوت به عمل آوردند.

در ادامه، مسجد جامعی نیز اظهار داشت: خوشحالم که در خانه کتاب تمهیدات را اندیشیده‌اند تا مناسبتی را با سینما به وجود بیاورند. سینایی نمادی از فرهیختگی است و در دنیای سینما، موسیقی و کتاب نیز جلوه‌گر هستند. آمدنم در این جلسه به دلیل تله‌پاتی و ارتباطی است که با جناب استاد داریم.

همچنین خسرو سینایی در ادامه اظهار داشت: من نام خودم را عصیانگر آرام گذاشتم. اغلب حرف‌هایی را می‌زنم که در زمان خودش مشتری ندارد، اما بعد که متوجه شدند، به نکته‌ای که مدنظرم بود پی می‌برند. قصه تأثیر بسیار زیادی در کتابخوانی دارد. در زمان گذشته در دو سالگی چه اتفاقی برایمان می‌افتاد. مادربزرگان و مادران برای فرزندان خود قصه می‌گفتند. مثلاً قصه بزبزقندی. در چنین شرایطی مخاطب که در اینجا کودک است، برای خودش شروع به تجسم کردن گرگ و سایر شخصیت‌های قصه می‌کند. تصور کردن بسیار مهم است.

وی در ادامه افزود: بزرگتر که شدیم، قصه‌های امیرارسلان، فرخ لقا و یا حسین کرد را می‌خواندیم و آنها را برای خود نیز تصور می‌کردیم و فضاسازی می‌کردیم و نکته مهم اینجاست که هر کسی آنگونه که خودش می‌خواست گرگ و یا امیر ارسلان قصه را در ذهنش شکل می‌داد. ما خیال کردن را یاد می‌گرفتیم آن هم با خواندن کتاب و در کودکی کتابی که در جایگاه قصه توسط بزرگترها برای کودکان تعریف می‌شد. در چنین شرایطی همینطور که پیش می‌رویم قوه تخیلمان خوب‌تر می‌شود. غصه می خورم وقتی می‌بینم بزرگ‌ترها برای کودکان‌شان کتاب نمی‌خوانند و یا در سن 50 سالگی هنوز کتاب‌های مهم را نخوانده‌اند.

این کارگردان پیشکسوت در ادامه با اشاره به تفاوت سینما و کتاب گفت: زمانی که کتاب می‌خوانید و شخصیت‌های آن را در ذهن تجسم می‌کنید متوجه می‌شوید که شخصیت‌های کتاب ذهنی هستند و ذهن ما برای اینکه آنها را در ذهن تصور کنیم آزاد است و هر فردی آنگونه که علاقه دارد، شخصیت‌های کتاب را در ذهنش تصور کند. اما سینما با آنچه که در نظر دارد عینیت می‌بخشد و کاملاً برعکس کتاب عمل می‌کند. در نتیجه اگر ذهن ما با قصه‌هایی همچون بزبزقندی در کودکی ساخته نشده باشد، آن لحظه که می‌خواهیم سینما بسازیم، تخیل ما شکوفا نمی‌شود.

سینایی در ادامه افزود: اگر می‌خواهید سینماگر باشید قبل از هر چیزی باید تخیل خود را پرورش بدهید و یاد بگیرید چگونه فکر کنید و خیال کنید. خیال اصل ماجرا است. هنر و ادبیات در فکر و ذهن است. سایر چیزها مهارت است. اینگونه می‌توانیم به خلاقیت برسیم. چند سال پیش کتابی با عنوان «فیلمسازان بزرگ جهان» را ترجمه کردم و همچنان دوست دارم یاد بگیرم. فلینی در این کتاب گفته است همه چیز به قوه تخیل برمی‌گردد. من فیلمم را در ذهن دارم و فقط آن را می‌سازم.

او گفت: اگر از قوه تخیل محروم باشید، در سینما با یک یا دو ایده تمام می‌شوید. در این شرایط در هر فضا و محتوایی که قرار بگیرد، قوه تخیلتان توسط کتاب شکوفا می‌شود و وجودتان را با شرایط تطابق می‌دهید. سینما نوکر ادبیات نیست و جایگاه مستقلی دارد. سینما گاهی متکی به ادبیات و گاهی فارغ از آن می‌شود و بالعکس. البته سینما به معنی این نیست که باید شاهد فیلمی باشید که قصه داشته باشد. این به این معنی نیست که من با پرداختن به قصه در فیلمها مخالفم، بلکه منظورم این است شیوه‌های دیگری از فیلمسازی در سینما وجود دارد. سینمایی که قصه ندارد مثل نقاشی است که فیگور ندارد و موسیقی که ملودی ندارد، هرکدام جایگاه خودشان را دارند.

در ادامه این نشست، مسجد جامعی طی صحبت‌هایی گفت: در حوزه فرهنگ و هنر تمام شاخه ها مجموعه‌های به هم پیوسته‌ای هستند. تصور کنید اگر شمار چاپ مطبوعات و مشتریان مجله‌ها و کتاب در کشور بالا برود، قطعاً بدانید سینما رونق بهتری خواهد داشت، موزه‌ها مخاطبان بیشتری به خود جذب می‌کنند و همین افزایش مخاطب در سایر شاخه‌های فرهنگی و هنری ادامه‌دار خواهد بود چرا که زنجیروار به هم متصل هستند. تعداد کتاب های بیشتر یعنی سینمای بیشتر. این شرایط فضای مهربانی و خلاقیت و شکوفایی را نیز بیشتر می‌کند.

او در ادامه گفت: بنابراین اگر بخواهیم برای افزایش رفتن به سینما کاری کنیم و یک فهمی از اثر هنری حاصل شود و با مطالعه این اتفاق می‌تواند بیفتد. همینطور که در سایر کشورهای دیگر شاهد هستیم می‌بینیم که کشوری که بیشترین تولید کتاب و کتابخوانی را دارد، بالاترین مخاطبان نمایش و سینما را نیز دارد و از همه اینها می‌توان برای بهره‌گیری خلاقیت اجتماعی بهره برد و به رابطه متقابل مقوله‌های فرهنگی نیز اذعان داشت. سینما به شکوفایی می‌رسد اگر کتاب و شعر به شکوفایی برسد. همان مقدار که کتاب در سینما تأثیرگذار است، سینما در کتاب نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد.

در ادامه این مراسم، توسط دبیر جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران «فرید فرخنده‌کیش» و «مجید غلامی جلیسه» مدیرعامل خانه کتاب، از 7 فیلمساز کوتاه تقدیر به عمل آمد و لوح یادبودی به آنها اهداء شد.

سینایی در پایان برنامه به حاضرین گفت: آنهایی که برای سینما ساخته شده‌اید به دنبال سینما بروید چرا که زندگی پرهیجانی خواهید داشت، آنها هم که برای این کار ساخته نشدید، زود بفهمید و آن را کنار بگذارید. به خاطر این انرژی که در چنین شبی به من دادید از شما ممنونم.