جشنواره تئاتر فجر هنوز به بلوغ نرسیده است

به گزارش خبرگزاری برنا، مجید امرایی درباره تئاتر فجر و وضعیتی که دارد گفت: از یک منظر باید گفت اتفاقات مثبتی ظرف سال های گذشته افتاده است و از یک منظر دیگر باید گفت، متاسفانه جشنواره تئاتر فجر هنوز به بلوغ نرسیده است و این نظر کارشناسی به عنوان یک عضو تئاتر است.  

وی با اشاره به سی و سه دوره جشنواره ای که برگزار شد، اظهار داشت: اگر بخواهیم با قبل از برگزاری تئاتر فجر قیاس کنیم، باید بگوییم با توجه به حضور گروه های مختلف داخلی و خارجی یک بده بستانی برگزار می شود و مردم در جریان تئاتر کشور قرار می گیرند.

این پژوهشگر و مدرس تئاتر، نگاه حرفه ای به جشنواره تئاتر فجر را همراه با نکات منفی دانست و بیان داشت: در این نگاه باید گفت حتی عنوان جشنواره تئاتر فجر هم مطلوب نیست و خیلی برای جشنواره سنگینی می کند.

امرایی به بین المللی بودن جشنواره فجر اشاره داشت و تصریح کرد: برای بین المللی بودن، در همه جای دنیا سه شاخصه مهم وجود دارد؛ نخست حضور و انعکاس بین المللی باید داشته باشد. اگر الان با زبان های مختلف در اینترنت درباره جشنواره تئاتر فجر جستجو کنیم، تعداد زیادی خبر در این باره منتشر نمی شود. در حقیقت انعکاس بین المللی نداریم.

این نمایشنامه نویس و کارگردان در بیان دومین شاخصه اظهار داشت: حضور گروه های بین المللی در یک جشنواره شاخصه مهمی است. شاخصه دیگر بین المللی بودن، مخاطب بین المللی است. چه تعداد تماشاگر حتی از کشورهای پیرامون خودمان در جشنواره بین المللی تئاتر فجر داریم؟

وی افزود: دبیر امسال جشنواره تئاتر فجر گفته است، امسال آخرین متد های تئاتر جهان را به ایران آورده ایم. اگر معقولانه به این موضوع نگاه شود، آخرین متدهای تئاتری در کدام تالار با کدام ظرفیت تئاتری قابلیت اجرا دارد؟ ما چه تعداد سالن داریم؟

در ادامه علی اصغر دشتی با بیان اینکه هر گاه می خواهیم جشنواره تئاتر فجر را بررسی کنیم، دچار یک وضعیت معلق می شویم، گفت: در حقیقت نمی دانیم چه چیزی را داریم بررسی می کنیم یا اساساً در حال بررسی کردن آن چه که رخ داده است، هستیم؟

وی تصریح کرد: جشنواره تئاتر فجر به دلیل فقدان مسیری که در آن حرکت کند، به عنوان یک پروسه غیر قابل ارزیابی است.  جشنواره تئاتر فجر در واقع یک جشنواره قطعه قطعه شده است که هر قطعه از آن را یک نفر مسئولیت آن را بر عهده گرفته است.

این مدرس تئاتر با بیان اینکه برای جشنواره تئاتر فجر معیار نداریم، اظهار داشت: منظور لزوما استانداردهای بین المللی هم نیست بلکه منظور برنامه های مدون شده ای است که به یک جشنواره هویت و مسیر می دهد. معمولا حرف هایی که درباره تئاتر فجر می زنیم، حرف های تکراری و کلیشه ای است زیرا متر و معیار روشنی برای ارزیابی نداریم و به همین جهت هر دبیری تغییر و تحولاتی در جشنواره ایجاد می کند که گاهی این تغییر و تحولات مثبت و گاهی منفی است.

دشتی رخدادهای مثبت و منفی در جشنواره ها را واقعی ندانست و در بیان دلیل آن عنوان داشت: علت این است که هیچ نقشه کلی وجود ندارد و برای همین از آن تحلیل فردی می شود و هر کسی که می خواهد آن را کارشناسی کند، از زاویه نگاه خودش این کار را می کند.

این نمایشنامه نویس و کارگردان درباره جشنواره سی و چهارم گفت: جشواره تا زمانی که وارد حوزه عملی یعنی برگزاری نشود، نمی توانیم از آن ارزیابی واقعی داشته باشیم و در نتیجه برای ارزیابی کامل، باید بعد از جشنواره درباره آن صحبت کنیم.

این مدرس تئاتر با تصریح بر این موضوع که در برگزاری جشنواره ها همیشه دچار یک نوع بی انضباطی هستیم، بیان داشت: جشنواره امسال نسبت به دوره قبل تا به این لحظه برنامه ریزی بهتری داشته است اما درباره کیفیت آثار و انتخاب های هیئت انتخاب نمی توان در حال حاضر نظر داد.

وی به فراخوان جشنواره اشاره کرد و اظهار داشت: در فراخوان ایده ای که جالب توجه بود، پرداختن به گروه های تئاتری بود. قرار است به زودی سمینارهایی برگزار شود که رویکرد این سمینارها نیز در حوزه گروه ها است و این یکپارچگی نیز قابل تحصین است.

دشتی در تعریف فراخوان گفت: فراخوان نقشه راه حداقل یک دوره از جشنواره است که در پایان جشنواره می توان آن را ارزیابی کرد.

وی تصریح کرد: متاسفانه تئاتر ایران درباره مسئله گروه دچار کج فهمی است و این ابهام و کج فهمی طبیعتاً به تئاتر جشنواره فجر نیز منتاقل می شود.

این کارگردان تئاتر بزرگترین مشکل تئاتر فجر را فقدان هویت آن دانست و عنوان کرد: بعد از این همه برگزاری جشنواره، همچنان نمی دانم با چه گونه ای از جشنواره روبرو هستم؛ جشنواره ای که در یک دوره دبیر اعلام می کند، قرار است استعدادهای جدید کشف کنیم. در یک دوره اعلام می شود، آثاری که در طول سال اجرا شده اند، اجرا می شوند. یک دوره هویت دیگری دارد و همینطور هر دوره به یک سمت حرکت می کند و به همین دلیل هویت بخشی به آن خیلی سخت است. 

وی ادامه داد: ما نمی دانیم جشنواره تئاتر فجر قرار است جشنواره ای باشد که شهر تهران را پر از تئاتر کند یا حرفه ای های شهر تهران دور هم جمع کند یا نیروهای جدید را کشف کند و با توجه به اینکه هویت مشخصی ندارد، خودش را موظف می داند به همه این پرسش ها پاسخ دهد و این یعنی پاسخ های دست و پا شکسته که به هیچ کدام از اهداف خود نمی رسد.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه هر دبیر جشنواره سعی می کند که آیتم جدید به آن اضافه کند، گفت: تا زمانی که بستر لازم وجود نداشته باشد، تنها شاهد دور باطل هستیم.

شایان ذکر است؛ برنامه "پرده آخر" هر جمعه شب ساعت 20 از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می شود و فایل صوتی آن برای علاقمندان در سایت شبکه موجود است.