رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی
ما نیازمند توجه بیشتر به مساله اخلاق انتخاباتی هستیم
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: نباید برای رسیدن به امر کوچکی مانند پیروزی‌های مقطعی انتخاباتی فضای بی‌توجهی به ضوابط و قواعد اخلاقی در جامعه ایجاد شود و اشاعه یابد.
به گزارش خبرگزاری برنا از لرستان ، آیت‌الله "احمد مبلغی" پیرامون اهمیت رقابت های سالم خاطرنشان کرد: ایجاد چنین فضایی فراتر از آن که امروز را در بر بگیرد به سمت ریشه دواندن و ظهور خطراتی شکننده و مهلک برای جامعه در آینده نیز خواهد شد.
وی با اشاره به وضعیت رقابت در اسلام گفت: گام اول پاسخ به این سوال است که آیا اسلام اصولا رقابت انتخاباتی را می‌پذیرد یا نمی‌پذیرد؟ پاسخ این است که بر اساس آموزه‌های دینی و آیات قرآن کریم، اسلام رقابت را می‌پذیرد.
وی ادامه داد: زیرا رقابت اصولا یک پدیده انسانی است که از آغاز خلقت بشر، میان انسان‌ها وجود داشته است، البته رقابت ریشه‌ها و منشأهای متفاوت مثبت و منفی دارد که بعضی مواقع منشأ آن خودخواهی، جاه‌طلبی و حسادت است و گاهی اوقات منشأ آن صرفا انسانی و حرکت در چارچوب تحول مثبت در جامعه است که در این صورت رقابت عنصر پویا بخش و حیات‌بخش خواهد بود.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: متأسفانه گاه رقابت‌های ما اصل برادری را از بین می‌برد حال چه رقابت بین مذاهب و ادیان باشد و چه رقابت انتخاباتی. این یک اشکال بزرگی است که جوامع اسلامی به آن مبتلا هستند زیرا از یک طرف نمی توان از رقابت دور شد به دلیل آنکه رقابت امری فطری و طبیعی برای هر جامعه است و از طرف دیگر این رقابت در نتیجه ناشناخته بودن مبانی، قواعد و ضوابط اسلامی رقابت، مورد توجه و عمل قرار نمی گیرد
آیت‌الله مبلغی خاطرنشان کرد: نتیجه آن می شود که رقابت ها به جای آنکه بیشتر مفید باشد به سمت تضعیف برادری افراد و جامعه اسلامی شکل می گیرد و گاهی حتی فراتر به افزایش اختلاف و کشمکش میان افراد و گروه ها منتهی می شود.
وی با اشاره به نگاه اسلام به رقابت سیاسی گفت: لازم است چارچوب‌ها و مؤلفه‌های رقابت اخلاق‌مدار رعایت گردد.
آیت‌الله مبلغی اظهار داشت: در حقیقت رقابت جزو پدیده‌های ریشه‌دار در فطرت انسان است و به عبارت دیگر، انسان به گونه‌ای آفریده شده است که نمی‌تواند رقابت نکند. برنامه‌‌ها و آموزه‌های اسلام از آنجا که برخلاف فطرت نیست، اصل رقابت را پذیرفته است با این تفاوت که اسلام در چارچوب تلاش خود برای تقویت امور فطری و سالم سازی جریان آن در زندگی، کوشیده است رقابت را از منشاء های غلط و رفتن به سوی اهداف نادرست باز بدارد.
وی گفت: نقش اسلام این است که بخشی از امور فطری را تقویت می کند، مانند اعتقاد به خداوند متعال و راست‌گویی و برخی دیگر را که می‌تواند در فضای زندگی گونه‌ها و وضعیت های مختلف عملیاتی پیدا کند را کنترل نموده و به آن‌ها چارچوب های سالم و مثبت بدهد.
آیت‌الله مبلغی اظهارداشت:رقابت از این نوع امور فطری است که هم دارای ریشههای انسانی، الهی و اخلاقی و هم دارای ریشههای فجوری، غیرانسانی و شیطانی است، از این روی اسلام هیچ‌گاه به دنبال حذف رقابت نبوده است، زیرا این اصل به معنای حذف پویایی، تحرک و حضور پرشور اجتماعی است.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان این که آیه شریفه «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ» بهترین سند قرآنی برای پذیرش و تأیید رقابت در نگاه اسلام است، گفت: این آیه انواع رقابت‌ها را شامل می‌شود و لذا رقابت انتخاباتی نیز جزئی از آن خواهد بود. استباق به معنی رقابت میان فردی یا مجموعه‌ای با فرد و یا مجموعه دیگر بر سر یک امر است، منتهی اسلام و قرآن می‌خواهد این استباق به سمت خیرات و امور نیک جهت پیدا کند وکلمه خیرات حاکی از آن است که اسلام استباق را برای گونه های مختلف خیر و انواع آن امری ضروری می داند.
آیت‌الله مبلغی عنوان کرد: این نشان می‌دهد دامنه استباق در اسلام بسیار وسیع است و لازم است نسبت به هر امر خیری فضای استباق (ازهم سبقت گرفتن) و رقابت در جامعه ایجاد شود تا با پویا ساختن جامعه، خیرات تحقق پیدا کند. براین اساس اسلام، استباق را برای قدرت، جاه، مقام و ثروت را نمی‌پذیرد، زیرا اگر استباق که یک پدیده تحول‌بخش و تحرک‌ساز است در امور مربوط به هوای نفسنی و در جهانی غیر از جهت اسلام، انقلاب و مردم صورت بگیرد عملا به اشاعه ناهنجاری‌های فرهنگی و دور شدن از خیرات می‌انجامد. و طبیعی است که رقابت باید در چارچوب تقویت انقلاب و اسلام و مردم شکل بگیرد.
وی تأکید کرد: از آنجا که مسابقه، مردم را تا اعماق جانشان درگیر می‌کند اگر یک پدیده قوی و نیرومند مانند رقابت انتخاباتی به سمت امور غیراخلاقی حرکت کند فرهنگ جامعه نیز دگرگون می‌شود و این امور غیراخلاقی، ناهنجار و ضد ارزش را می‌پذیرد و به سمت دوری از خدا و کمال انسانی سوق می‌یابد.
آیت‌الله مبلغی خاطرنشان کرد: در واقع قید اسلام بررقابت در هر حوزه از جمله در انتخابات، جهت‌گیری آن به سمت خیرات است و اصل مسابقه را نه تنها می‌پذیرد بلکه آن را ترویج می‌کند و به آن امر می‌کند و حتی اصلی در اسلام و فقه مربوط به «سباق» وجود دارد.
وی تصریح کرد: قیود و محدودیت دیگری که از این آیه شریفه به تبع قید اول برای یک رقابت صحیح در نگاه اسلام استخراج می‌شود این است که وقتی مسابقه و رقابت برای امور خیر تایید می‌شود، طبیعتا نمی‌توان از روش‌های نادرست استفاده کرد زیرا این مساله نقض هدف مسابقه که رسیدن به خیرات است، می‌باشد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس یادآور شد: به عبارتی اگر برای رسیدن به خیر از شر استفاده کنیم از همان گام اول هدف خیر را از بین بردیم و نابود کردیم.
آیت‌الله مبلغی درباره نسبت شرایط واقعی رقابت انتخاباتی در حال حاضر با یک رقابت مطلوب قرآنی گفت: ما به شدت با الگوی قرآنی رقابت انتخاباتی فاصله داریم. البته در این که انتخابات و حضور در مجلس خدمتی به اسلام، انقلاب و نظام و هدفی بزرگ است، شکی وجود ندارد، اما در کنار این هدف بزرگ و خوب، گاهی افراد و جریان‌های سیاسی یک سری اهداف ثانوی نیز برای حضور در مجلس در نظر می‌گیرند که به ایجاد فاصله با آن هدف قرآنی اصیل می‌انجامد.
وی با اشاره به وجود مکانیزم‌ها و ساز و کارهای غلط رقابت برای پیروز شدن گفت: به عنوان نمونه برخی رقبا به همدیگر تهمت می‌زنند و این یعنی پیروزی به قیمت پاگذاشتن بر روی حیثیت رقیب و رسمیت بخشیدن به اینگونه رفتارها و شیوه‌‌های رقابت.
آیت‌الله مبلغی ابراز کرد: متأسفانه این مشکلات و معضلات فضای سیاسی کشور را آلوده می‌کند که تبعات نامطلوب اجتماعی خواهد داشت. ما نیازمند توجه بیشتر به مسئله اخلاق انتخاباتی هستیم و در این راستا تنها نباید به بیان یک سری توصیه آن هم صرفا در هنگامه انتخابات اکتفا کرد.
وی اضافه کرد: به اعتقاد من اخلاق انتخاباتی را باید به یک فرهنگ عمیق اجتماعی تبدیل کرد تا خود مردم نسبت به ناهنجاری‌های اخلاقی در انتخابات حساسیت نشان دهند و اینگونه حرکات و رفتارها را تقبیح نمایند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس عنوان کرد: در این راستا لازم است بخشی از تبلیغات و تلاش‌های فرهنگی ما به جای اینکه به سمت امور خرد و جزئی معطوف شود به سمت امور کلان تغییر جهت پیدا کند. حتی می‌توان از حقوق و قانون برای استقرار اخلاق انتخاباتی کمک گرفت و از ظرفیت انها استفاده کرد تا به سمت وضعیت مطلوب در رقابت‌های سیاسی حرکت کرد.
وی در تشریح مؤلفه‌‌هایی که نشان‌دهنده وجود یک فضای اخلاقی در انتخابات است، گفت: تحمل و مدارا، حفظ برادری، کوشش برای استمرار و دوام محبت اجتماعی از مهم‌ترین شاخصه‌‌ها در این زمینه است، لذا لازم است قواعد فرهنگی یک رقابت سیاسی به عنوان هنجارهای مورد توافق برای جامعه تعریف و تبیین شود.
آیت‌الله مبلغی با بیان اینکه در این زمینه آیه «انَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ» می‌تواند راهنما باشد، گفت: این آیه نشان می‌دهد افراد در جامعه اسلامی باید همدیگر را به رسمیت بشناسند و با پذیرش چارچوب‌ها و اصول حاکم در کنار هم به رقابت بپردازند.
وی ادامه داد: این حفظ برادری آن‌قدر مهم است که قرآن بلافاصله می‌فرماید «فَأَصْلِحُوا»؛ یعنی قرآن براساس این پیش فرض که همواره در جامعه امکان جدایی و اختلاف وجود دارد دستور ایجاد سازش و حفظ فضای اخوت و برادری را می‌دهد و ذیل این فضای برادرانه است که امکان برگزاری یک رقابت مطلوب و سالم فراهم می‌شود.
آیت‌الله مبلغی اظهار کرد: مجموعه‌ها و گروه‌ها ممکن است در انتخابات پیروز شوند اما در مجموع وقتی آن سقف اساسی ضربه ببیند همه متضرر می‌شوند. نباید به امروز و فردا نگاه کرد که آیا پیروز انتخابات می‌شویم یا نه، بلکه باید به سقفی که زیر آن زندگی می‌کنیم و حیات ما با توجه به دوام آن تضمین پیدا می‌کند فکر کنیم و این سقف همان قواعد اخلاقی و انسانی است.
غلامحسین شیری:
رئیس مجلس شورای اسلامی:
آیت الله مکارم شیرازی:
گزارشی از دبیرکل کانون معلولان شهر تهران؛
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی