ماحصل حضور پروین اعتصامی افزودن زبانِ جدید زنانه

به گزارش خبرگزاری برنا، برنامه "گفت و گوی فرهنگی" با موضوع«پروین پژوهی و بررسی آرا،اموال و آثار پروین» با حضور یدالله گودرزی(شاعر، نویسنده و پژوهشگر)و تماس تلفنی غلامرضا سلمانی (شاعر) و ضیاء الدین خالقی(شاعر و نویسنده)روانه آنتن رادیو گفت و گو شد.

در ابتدای این برنامه یدالله گودرزی(شاعر، نویسنده و پژوهشگر) درباره پروین پژوهی گفت: برای شناخت پروین اعتصامی نیازمندیم نگاهی به ادبیات کشورداشته باشیم. زنان در گذشته کمتر وارد حوزه دانش، سواد و علم آموزی می شدند و به طور کلی دانش اختصاص به طبقه اشراف داشت و مردم عامه کمتر توانایی یادگیری سواد و دانش شعر داشتند. در این فضا پروین اعتصامی با زبان آثار خود که بیشتر تأثیرپذیر از ادبیات گذشته است تا معاصر، ظهور می کند.

گودرزی درباره سبک پروین اعتصامی در سرودن شعر عنوان کرد: فضایی میانه و محافظه کارانه در شعر پروین اعتصامی دیده می شود که به دلیل تجربه های اولیه سرایش شعر در زنان، طبیعی است. او در یک جایگاه سنتی رشد می کند که خانواده ای مرفه و بافرهنگ داشت، پدرش یوسف اعتصامی کتاب ترجمه می کرد و پروین به شعر تسلط داشت. بعدها به تهران می آیند و ارتباطات یوسف اعتصامی بیشتر می شود و خانه اعتصام الملک محل ورود شاعرانی مثل ملک الشعرای بهار، دهخدا و سعید نفیسی می شود. پروین از کودکی با زبان انگلیسی، عربی و ترکی آشنایی داشت و به تدریج توانست در حوزه شعر تسلط به دست بیاورد.

وی با اشاره به اینکه ادبیات پروین اعتصامی انتقادی است، خاطرنشان کرد: پروین سبک شعری بینابینی دارد و شعر او متأثر از سبک عراقی و خراسانی است و در قصاید به فضای خراسانی و یا شعرهای ناصرخسرو نزدیک می شود.

گودرزی تأکید کرد: در گذشته وظایف مختلفی مانند تهذیب اخلاق، کمال انسانی، ستاره شناسی و حتی شیمی به عهده شعر بود و محملی برای انتقال دانش به حساب می آمد. از طرفی نیز پروین به دلیل داشتن یک خانواده پاک، اندیشه های ظلم ستیزانه در سر داشت. پروین در آثار خود این بحث ها را با بهره گیری از قالب داستان و حکایت، چالش بین ظلم و ستم و خوبی و بدی مطرح کرد. 

این شاعر و نویسنده با بیان اینکه بین شاعران زن پروین جایگاه بلندی دارد، افزود: در قیاس با ادبیات مردانه، او سعی کرد با امکانات محدود خود فضای زنانه برای خود ایجاد کند. هرچند در اشعار پروین پند و اندرز و حکمت مانند دیگر شاعران وجود داشت اما به نوعی بیان مخصوص خود را داشت و سعی می کرد پیام خود را برساند.

در ادامه برنامه غلامرضا سلمانی (شاعر)در خصوص اهمیت پروین پژوهی برای نسل جدید گفت: پروین اعتصامی به عنوان یک شاعر زن جسارت های بسیاری در ادبیات داشت. ظهور پروین اعتصامی و انتخاب قالب زبانی خاص چندین نقطه مثبت داشت؛ اول اینکه زبان 50 درصد دیگر جامعه ما را به سمت ادبیات سوق داد و نکات جدیدی به ادبیات اضافه کرد و امروزه شاعران زن دوشادوش شاعران مرد حرکت می کنند. شجاعت و جسارت پروین اعتصامی یکی از نقاط بارز او بود.

وی با بیان اینکه قبل از پروین زبان شعر زنان کمرنگ بود، یاد آور شد: حضور او کلیدی بود که 50 درصد خاموش جامعه زنان ما بتوانند حرف های خود را واگویه کنند و این باعث به وجود آمدن طیف ها، رنگ ها و اضافه شدن زبان جدید زنانه به ادبیات بود. او در این زمینه یک سدشکن بود.

در ادامه این برنامه خالقی در خصوص تناسب دوره پروین اعتصامی و زبان خاص او گفت: پژوهشگران سبک پروین را تلفیقی می دانند و او را در کنار سبک نیمایی قرار می دهند. مضامین و نوع زبان پروین وابسته به شعر کلاسیک بود و به نوعی از مکتب بازگشت پیروی می کرد اما در عین حال استقلال زبانی داشت و از سعدی و ناصر خسرو تأثیر گرفت.

وی گفت: زبان او گذشته است اما مضامین موجود در شعر پروین مربوط به مشروطیت به خصوص در زمینه ظلم ستیزی و ابراز همدردی با ظلم ستیزان است. شفیعی کدکنی پروین را یکی از بزرگترین شاعران بعد از مشروطیت می داند و پژوهشگران نیز او را بیانگر فرهنگ و تمدن ایرانی به حساب می آورند.