ماموران نامحسوس، فرمان هشت ماده ای امام (ره) و معضلی به نام بدحجابی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور، یعنی درست در سال 1361 ، امام خمینی (ره) خطاب به قوه قضاییه و ارگان های اجرایی، فرمانی 8 ماده ای را صادر کردند. این فرمان در خصوص حقوق مردم، قانون، قوه قضاییه و لزوم اسلامی شدن روابط و قوانین بود.

ایشان در این فرمان صراحتا اعلام کردند: « هیچ کس حق ندارد به خانه یا مغازه یا محل کار شخصی کسی بدون اذن صاحب آنها وارد شود یا کسی را جلب کند، یا به نام کشف جرم یا ارتکاب گناه تعقیب و مراقبت نماید. یا نسبت به فردی اهانت نموده و اعمال غیر انسانی - اسلامی مرتکب شود. یا به تلفن یا نوار ضبط صوت دیگری به نام کشف جرم یا کشف مرکز گناه گوش کند یا برای کشف گناه و جرم هر چند گناه بزرگ باشد، شنود بگذارد و دنبال اسرار مردم باشد. تجسس از گناهان غیر نماید یا اسراری که از غیر به او رسیده و لو برای یک نفر فاش کند. تمام اینها جرم و گناه است و بعضی از آنها چون اشاعه فحشا و گناهان از کبایر بسیار بزرگ است. مرتکبین هر یک از امور فوق مجرم و مستحق تعزیر شرعی هستند و بعضی از آنها موجب حد شرعی می‌باشد».

با گذشت 34 سال از صدور این فرمان، امروز نیروی انتظامی طرحی برای مقابله با بدحجابی در جامعه مطرح کرده که بر اساس آن قرار است 7 هزار نیروی پلیس به عنوان ماموران نامحسوس تخلفاتی از قبیل بدحجابی، مزاحمت و آلودگی صورتی را به پلیس اطلاع دهند.

سردار ساجدی نیا، فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ این موضوع را در یک نشست خبری اعلام کرد. او درباره این طرح گفته است: « نیروی نامحسوس گشت امنیت اخلاقی، برخورد عملی ندارد و فقط شماره پلاک فرد خاطی را به گشت امنیت اخلاقی پیامک می‌کند».

ساجدی نیا علت اصلی اجرای چنین طرحی را دغدغه مردم درباره امنیت اخلاقی در جامعه عنوان کرد و گفت که از کارکنان نیروی انتظامی خواسته اند که ضمن انجام ماموریت های اصلی خودشان به این حوزه هم ورود پیدا کنند تا بتوان هرچه زودتر با ناهنجاری های موجود در جامعه برخورد کرد.

چطور ماموران نامحسوس تخلف را گزارش می دهند

فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ آلودگی صوتی، حرکات پرخطر در حوزه راهنمایی و رانندگی، مزاحمت نوامیس و همچنین کشف حجاب در خودرو را موضوع گزارش مأموران نامحسوس گشت امنیت اخلاقی عنوان کرد و گفت که نیروهای غیرمحسوس با دیدن چنین مواردی سریعا پلاک خودرو را با سیستم پیامکی به مأموران پلیس امنیت اخلاقی اطلاع می دهند و این مرکز بلافاصله با فرد خاطی تماس گرفته و به وی اعلام می‌کند که در چه روزی به این پلیس مراجعه کند. در صورتی که فرد خاطی به پلیس مراجعه کند اقدام قانونی صورت می‌گیرد، در غیر این صورت، پلیس به درِ منزل فرد خاطی مراجعه خواهد کرد.

اما این طرح نگرانی هایی در جامعه به وجود آورده است. از طرفی بر اساس فرمان حضرت امام هیچ کس حق ندارد حتی به عنوان کشف جرم هم کسی را تعقیب یا مراقبت کند. از سوی دیگر این نگرانی ایجاد شده که گزارش هایی که از سوی این پلیس های نامحسوس ارائه می شود تا چه حد می تواند سندیت داشته باشد. از کجا معلوم که در این گزارش ها غرض ورزی نباشد یا اصلا وقتی ما در دستگاههایی مثل محیط زیست که مستقیما با جان مردم در ارتباط است با کمبود نیرو مواجه هستیم چرا باید 7 هزار نیروی نامحسوس داشته باشیم. با کدام بودجه ای قرار است این نیروها فعالیت داشته باشند و سوال های بسیار دیگری که ذهن عموم را مشغول کرده است.

نیروی انتظامی فعلا پاسخی ندارد

موضوعی که سرهنگ غفاری، مدیر روابط عمومی نیروی انتظامی درباره اش به برنا می گوید: « کسانی که از آنان تخلفی گزارش شده باید در دادگاه حضور یابند. در آنجا می توانند درباره تخلف خود بحث کرده و اگر بی گناه باشند آن را ثابت کنند. اما گزارش تخلفات به صورت کتبی یا از طریق گرفتن تصویر خواهد بود و بنابراین مستند است. با این وجود توضیحات کامل در این باره باید از سوی سردار ساجدی نیا داده شود که فعلا قصد مصاحبه ندارند».

 با وجود پیگیری های خبرنگار برنا، مسئولان نیروی انتظامی اعلام کردند که فعلا قصد صحبت در این باره را ندارند و می گویند ممکن است در روزهای آینده در نشست خبری توضیحات خود را ارائه دهند.

اما به جز مردم در روزهای گذشته، حسن روحانی، رئیس جمهوری و شهیندخت مولاوردی، معاون زنان وی نیز اعتراض هایی نسبت به اجرای طرح گشت نامحسوس داشته اند. شاید به همین علت قرار شده موضوع 7 هزار مامور نامحسوس امروز از مباحث اصلی مورد بررسی در هیئت دولت باشد. هرچند این طرح از روز سی ام فروردین ماه رسما کلید خورد و اکنون نیز در حال اجراست.

موافقان و مخالفان یک طرح

البته طرح مذکور موافقانی هم دارد. عده ای معتقدند وضعیت حجاب در تهران از کنترل خارج شده و لزوم برخورد قانونی با آن وجود دارد. به عنوان مثال آیت الله موحدی کرمانی، امام جمعه موقت تهران، در خطبه های نماز جمعه این هفته به شدت از گشت های نامحسوس دفاع کرد. برخی رسانه ها و افراد اصولگرا هم این طرح را موجب بازگشت حجاب به خیابان های تهران می دانند و از آن حمایت می کنند.

هرچند وظیفه نیروی انتظامی برخورد با قانون شکنی آشکار است و طبعا کسی توقع ندارد پلیس به ارشاد مردم و فرهنگ سازی بپردازد، اما آیا حجاب با برخورد های چکشی جاری می شود؟ جامعه شناسان چنین عقیده ای ندارند. آنها عملکرد غلط نهادهای فرهنگی در دهه های گذشته را باعث بروز چنین معضلی می دانند. این افراد معتقدند پیش از اینکه پلیس وارد مقوله حجاب شود باید نهادهای فرهنگی و آموزشی به تبیین حجاب می پرداختند. صدا وسیما، ائمه جماعات، رسانه های مختلف و ... وظیفه داشتند ذهن جامعه را با بحث حجاب آشنا کنند. 

جامعه شناسان معتقدند رفتارهای تند و استفاده از پدیده هایی مثل پلیس مخفی نه تنها درمان معضل حجاب نیست بلکه چه بسا باعث بروز رفتارهایی از سر لجبازی در جامعه شود و به جای بهبود اوضاع، وضعیت رو به وخامت بگذارد.

برای انجام کار فرهنگی باید از ابزار درونی بهره برد

فهیمه قبیطی، تحلیلگر مسائل اجتماعی در این باره به خبرنگار برنا می گوید: « در صورتی که در شرح خدمات ماموران نامحسوس تامین امنیت جامعه آمده باشد، می توان گفت که طرح موفق خواهد بود و در جامعه تاثیر مثبتی دارد. اما پیش بینی این است که چنین طرح هایی موفق نیستند. زیرا تجربه نشان داده است که برای انجام کارهای فرهنگی باید از ابزارهای درونی بهره برد و انگیزه های درونی ایجاد کرد».

به باور او اجرای طرح هایی که در جامعه ایجاد ترس و اضطراب می کند فقط برای مدت کوتاهی تاثیر خواهد داشت و با از بین رفتن ترس، همه چیز عادی می شود. در عوض باید ترغیب درونی صورت گیرد و اقدامات فرهنگی انجام شود تا چنین طرحی موفق باشد.