کنترل نامحسوس، شاید وقتی دیگر!

به گزارش خبرنگار قضایی خبرگزاری برنا، سی ام فروردین ماه امسال بود که رئیس پلیس تهران از آغاز فعالیت 7 هزار نیرو در قالب گشت های نامحسوس امنیت اخلاقی خبر داد . دیری نگذشت که این طرح مورد اماج حملات فعالان اجتماعی، اساتید دانشگاه و عامه مردم قرار گرفت. مردم این طرح را در شبکه های اجتماعی مورد انتقاد قرار دادند و نظرات خودرا در قالب طنز ،کاریکاتور ، تحلیل و یادداشت بیان کردند. در نهایت حجم انتقادات به این طرح انقدر بالا گرفت که رئیس جمهور و وزیر کشور را وادار به موضع گیری کرد .

حسن روحانی، رئیس جمهوری کشور دو روز پس از سخنان رئیس  پلیس در باره آغاز به کار گشت های نامحسوس در پایان سفر کاری خود به سمنان در جمع خبر نگاران حاضر شد و انتقادات خود را به این طرح بیان کرد .

او در این باره گفت: «یک طرحهایی در کشور اجرا می شود که بخشی از آن مربوط به دولت می شود و بخشی از طرحها نیز مربوط به دستگاه های دیگر مثل قوه قضائیه یا دیگر نیروهای است. دولت به وعده های خود از جمله در این زمینه پایبند است و هر جا لازم بوده برای ایجاد احساس امنیت در مردم، از توان خودش استفاده کرده است.اولین وظیفه ما در قبال مردم احترام به شخصیت و جایگاه و کرامت مردم است. کرامت انسانی را خدا به انسانها داده و این کرامت مقدم بر دین است. کرامت همه باید حفظ شود. ما مردم خوب و وظیفه شناسی داریم.»

رییس جمهوری افزود: «همه ما باید در زمینه فرهنگی کار و تلاش و به گونه ای عمل کنیم که مسئله ای که از طریق فرهنگی قابل حل است از طرق دیگر حل نکنیم. ما طبق آیه قرآن باید دنبال موعظه حسنه و جدال احسن باشیم و بهترین و کوتاه ترین راه را باید انتخاب کنیم. دولت اقداماتی که در حد توان اجرایی اش باشد انجام خواهد داد.»

پس از این سخنان رئیس جمهور ، رحمانی فضلی، وزیر کشور در برنامه نگاه یک شبکه یک سیما حاضر شد و انتقادات خود نسبت به گشت های نا محسوس را بیان کرد . او گفت که از فرمانده ناجا خواستم این طرح را حتماً به شورای اجتماعی و امنیت ارجاع بدهد و در آنجا بررسی های دقیق و هماهنگی های لازم صورت گیرد .بعد کلیت طرح را تشریح کنیم.این نوع طرحها اگر مشارکت دستگاه ها را به همراه نداشته باشد یقیناً شکست خواهد خورد و نیروی انتظامی باید با تکیه بر کمک مردم این کار را انجام دهد.   

   در کنار این انتقادات تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز اجرای طرح ماموران نامحسوس را غیر کارشناسانه خواندند و با آن به مخالفت برخواستند. طباطبائی نائینی، نائب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس درباره نحوه برخورد با جرایم مرتبط با امنیت اخلاقی، گفت: در مواجهه با جرایم مرتبط با امنیت اخلاقی باید برخورد کارشناسی صورت گیرد. البته حضور 7هزار مامور نامحسوس به عنوان نیروهای غیرمحسوس یا گزارش دهنده می توان پذیرفت اما آنها نباید به طور مستقیم برای برخورد با افراد وارد عمل شوند، هیچ یک از قوانین نمی پذیرد که افرادی به جز ضابطان امکان برخورد با متخلفان را داشته باشند چراکه در غیر این صورت، اقدام مذکور می‌تواند منشا بسیاری از جرایم باشد.

سوء استفاده های نامحسوس

سجاد یکی از شهروندان تهرانی است که با اجرای این طرح مخالف است. او در تماسی تلفنی به برنا گفت: « روز گذشته با خواهرم به تجریش رفته بودم. ناگهان مردی جلوی ما را گرفت و گفت که گشت نامحسوس است و باید با خودروی او به ستاد برویم. من از او کارت شناسایی خواستم اما کارتی نشان داد که ظاهرا جعلی بود. به همین علت گفتم که ما با او جایی نمی رویم. کمی داد و بیداد کرد اما نهایتا با تجمع مردم ما را رها کرد و رفت».

زهرا شهروند دیگری است که مردی با معرفی خود به عنوان گشت نامحسوس قصد اخاذی از وی را داشته است. او به برنا گفت که روزی مردی با موتورسیکلت سر راهش می ایستد و با نشان دادن کارتی می گوید که مامور نامحسوس است و باید زهرا را به ستاد ببرد. اما زهرا قبول نمی کند و با سر و صدایی که به راه می اندازد، همسایه ها دور او جمع می شوند و در نهایت مرد می گوید که او را بخشیده و می رود.

وقایع اینچنینی آن هم در مدتی کمتر از یک ماه از یک سو و مخالفت مردم با اجرای این طرح در صفحه های مجازی در کنار انتقادات مسئولان و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی در نهایت باعث شد تا نیروی انتظامی یک گام به عقب برگرددو طی جلسه ای که با وزارت کشور برگزار شد اعلام کردند که طرح ماموران نامحسوس متوقف خواهد شد و مثل گذشته قرار است به صورت کاملا محسوس و آشکار با جرایم اخلاقی برخورد شود. غیرمحسوس بودن گشت‌های ارشاد مختص امنیت اجتماعی شد، نه اخلاقی تا این دغدغه و نگرانی‌هایی که در بین مردم و مسئولان به وجود آمده است، خاتمه پیدا کند. اما هنوز تعریف درستی از فعالیت این نیروها ارائه نشده و باید دید چگونه قرار است با مواردی که امنیت اجتماعی را تهدید می کند برخورد کنند.اینکه فعالیت مامحسوس پلیس به امنیت اجتماعی محدود شود می تواند از سوء استفاده هایی که شاهد آن بودیم جلوگیری کند یا خیر در آینده مشخص خواهد شد.