پروژه «هنگام که گریه می‌دهد ساز» کلید خورد

به گزارش خبرگزاری برنا، ساخت فیلم مستندی با محوریت زندگی و آثار «نیما یوشیج» شاعر نوگرای ادبیات معاصر ایران به کارگردانی «محمود یارمحمدلو»، در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی آغاز شده است تا در دهمین دوره جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» رونمایی شود.

محمود یارمحمدلو کارگردان مستند «هنگام که گریه می‌دهد ساز» در گفتگویی اظهار داشت: از دوران نوجوانی به این شاعر بزرگ علاقه‌مند شدم و سعی کردم با خواندن دفاتر شعر او، نیما را بیشتر و بهتر بشناسم؛ ولی فهم معانی دنیای شاعرانه‌ی او برایم سخت بود و هرچه جلوتر رفتم هم متوجه شدم فضای شعری نیما بسیار وسیع است و هنوز که هنوز است، اساتید ادبیات درباره‌ی شعرهای او می‌نویسند و می‌نویسند .

این مستندساز افزود: این علایق شخصی ادامه داشت تا سال 86 به این نتیجه رسیدم چرا درباره‌ی نیما یوشیج که به «پدر شعر نو» نام‌آور است، نباید یک اثر مستند ساخت و به همین سبب تحقیقات بیشتر در مورد زندگی و آثار او را آغاز کردم.

یارمحمدلو ادامه داد: نیما یوشیج جمله‌ای دارد که در یکی از نامه‌هایش نقل می‌کند و از سال‌ها قبل در ذهن من باقی مانده است. او می‌گوید: «یک هنرمند همیشه باید توانایی نگاه به جهان را از زاویه دید دیگران داشته باشد.» به اعتقاد من نیما یوشیج در یک دوران بسیار حساس تاریخی زندگی کرده و همواره نسبت به اتفاقات جامعه حساس بوده و ضمن نقد به مقتضای زمان و برپایه‌ی ادبیات کهن، قصد داشت "عمارت دیگری" بنا کند!

وی مجموعه این عوامل را دلیل ساخت مستندی درباره‌ی این شاعر معاصر توصیف کرد و افزود: فیلمسازی با موضوع شعر و ادبیات سخت است؛ بعنوان مثال نیما در ابتدای یکی از زیباترین شعرهایش سروده: «هنگام که گریه می‌دهد ساز/ این دود سرشت ابر برپشت/ هنگام که نیل چشم دریا/ از خشم به روی می‌زند مشت...» حال اگر قرار باشد همین عبارات عین به عین تصویرسازی شوند، کارِ نه چندان زیبا و بیهوده‌ای بنظر می‌رسد؛ چون عناصر سینما با واژگان شعر و ادبیات تفاوت‌های بسیاری دارند.

این مستندساز تصریح کرد: بعد از ساختن فیلم مستند «عیار مشروطه» درباره‌ی «ستارخان» یکی از سرداران ملی ایران در دوران مشروطه بود که پروژه ساخت مستند نیما را کلید زدم؛ او که بعد از مشروطه یکی از موثرترین شاعران دوران معاصر ایران بود و تاثیر این شاعر بزرگ را به خوبی می‌توان در شعرای بعد از خودش جستجو کرد.

یارمحمدلو درباره‌ی روند تولید مستند نیما یوشیج هم گفت: این فیلم در مرحله پایانی تحقیق و نگارش فیلمنامه است، ولی به شکل موازی تصویربرداری پروژه هم پیش می‌رود. فاز اصلی تصویربرداری هم از اواخر اردیبهشت ماه در منطقه یوش و روستای محل تولد نیما در رشته کوه‌های البرز آغاز می‌شود و امیدوارم این مستند پس از طی مراحل فنی کار، در دهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت رونمایی شود.

وی در پایان گفت: چهره‌های شناخته شده‌ی شعر و ادبیات ایران که صلاحیت صحبت درباره‌ی نیما یوشیج را دارند، به سختی مقابل دوربین می‌آیند و این یکی از مشکلات ثبت تاریخ معاصر ما است.

لازم به ذکر است که علی دهباشی، (پژوهشگر و سردبیر مجله بخارا) به عنوان مشاور در ارتباط با صاحب‌نظران و ادیبانی که قرار است در این زمینه اظهار‌نظر کنند، با محمود یارمحمدلو همراهی می‌کند.

عوامل اصلی ساخت این فیلم مستند که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه می‌شود، عبارتند از: محمود یارمحمدلو (پژوهشگر، کارگردان و تهیه‌کننده)، علی لقمانی (تصویربردار)، آرش زاهدی‌اصل (صداگذار و تدوینگر)، اکبر آقامحمدی (مدیر تولید)، هدی صدر (دستیار کارگردان)