قبح خودکشی را نریزیم

به گزارش خبرنگار آسیب های اجتماعی خبرگزاری برنا، مدت ها است که شاهد انتشار اخبار متعدد از افرادی هستیم که از طریق انواع و اقسام روش های مختلف اقدام به خودکشی می کنند. اخبار این رویدادها به همراه تصاویر و فیلم هایی از لحظه مرگ این افراد یا در ابتدا اقدام و سپس منصرف شدن آنها در تمام شبکه های مجازی و رسانه ها به سرعت انتشار یافته و دست به دست می چرخند.

این در حالی است که مخاطب رسانه ها و شبکه های مجازی شامل افرادی در تمام گروه های سنی و با هر نوع طرز تفکری هستند، برخی با دیدن این تصاویر تحت تاثیر قرار می گیرند، برخی مانند یک تفریح این اخبار را به دوستان خود منتقل کرده تا به صورت دسته جمعی موضوعی برای بحث و سرگرمی داشته باشند و اما گروهی از افراد هم شامل کودکانی می شوند که هیچ پیش زمینه ای از این موضوع نداشته و شاید فکر کنند اقدام خوبی برای جلب توجه باشد و متاسفانه شاید برخی دیگر از مخاطبان این تصاویر و فیلم ها، افرادی باشند که برای اقدام به خودکشی دل و جرأت لازم را نداشته و حالا با دیدن افرادی که همانند آنها بوده و اقدام خود را برای خودکشی عملی کرده اند، پیرو همین مسیر و همین افراد، دست به خودکشی بزنند.

به جامعه خیانت نکنیم !

امان الله قرایی مقدم، استاد جامعه شناس، درباره تاثیر پخش تصاویر خودکشی افراد متعدد در رسانه‌‍‌ها و شبکه‌های مجازی به خبرنگار برنا گفت: پخش تصاویر افرادی که خودکشی می‌کنند، هم خیانت به جامعه به حساب آمده و هم حس گرایش به خودکشی در افراد را تحریک می کند.

او افزود: این تصاویر بسیار مضر بوده و خیانت به افرادی است که به نوعی از جامعه بریده شده‌ و در واقع برای خودکشی مردد هستند، زیرا به قول جامعه شناسان این افراد از طریق جامعه بدآموزی‌های محیط را فرا می‌گیرند و تردید آنها برای اقدام به خودکشی قطعی می‌شود.

او تصریح کرد: اصل خودکشی بریدن از جامعه و قطع رابطه با اطرافیان است و افرادی که خودکشی می‌کنند درواقع دچار یک آنومی (فروریختگی ارزش ها و هنجارها) می‌شوند؛ خودکشی اصولا براساس تئوری های علمی، قطع رابطه فرد با محیط بوده و همیشه 10 تا 20 علت دارد.

قرایی مقدم در ادامه اظهار کرد: جامعه امروزی دچار آنومی شده است، چون امیال و خواسته‌ها زیاد شده، جوانان به مرور زمان از زندگی بریده می‌شوند، به قول رابرت مرتون هدف برای جوانان زیاد شده ولی چون وسیله برای رسیدن به آن هدف محیا نیست، جوانان به مرور افسرده شده و به سمت خودکشی گرایش پیدا می کنند.

او افزود: بالا رفتن آمار خودکشی‌ها دلایل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اعتقادی و مذهبی دارند و به اصطلاح بریده شدن در جامعه ای مثل تهران که کسی کاری به کار کسی ندارد و افراد به صورت ربات در آمده‌ و کسی از احوال دیگری خبر ندارد، بدیهی است.

او خاطرنشان کرد: پخش این تصاویر یکی از عواملی است که قبح و زشتی خودکشی را تضعیف کرده و متعاقب آن ذهن می پذیرد که خودکشی امر خوبی است، بنابراین نباید این موضوعات از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی نمایش و تبلیغ شوند.

او افزود: متاسفانه در کشور ما از اینترنت و فضای مجازی در جهت درستی استفاده نمی شود و یکی از دلایل بالا رفتن طلاق، روابط نامشروع و قتل و غیره همین مسئله است.

قرایی ادامه داد: حتی در اسلام در رابطه با نکوهش امر خودکشی گفته شده افرادی که خودکشی می کنند نباید در قبرستان مسلمانان دفن شوند.

این استاد جامعه شناس در پایان و با اشاره به آمار خودکشی میان زنان و مردان بیان کرد:

آمار خودکشی در مردان به دلیل فشارهای زیادی که به آنها تحمیل می شود بیشتر است، تقریبا درصد خودکشی در مردان 2 برابر بیشتر از زنان است.

کسب عنوان قهرمانی از طریق خودکشی !

جعفر بای، آسیب شناس اجتماعی، درباره این که پخش تصاویر و اخبار خودکشی چه تاثیرات و پیامدهایی بر مخاطبان دارد، گفت:

بسیاری از کنش های اجتماعی تاثیرپذیری تماشاگر ناچیز و اندک است اما خودکشی از کنش های اجتماعی است که به واسطه تقلیدی بودن آن، به نوعی حس همدردی اثرپذیری برای تماشاگران به همراه دارد، به همین دلیل انتشار هرگونه خبر در مورد خودکشی اثر نامطلوبی را در افکار عمومی بر جای می گذارد.

او افزود: به علت تقلیدی بودن رفتار خودکشی توصیه بسیاری از روان شناسان بر انتشار نکردن اخبار آن است، زیرا به دلیل بیدار شدن حس ناراحتی های پنهان و یافتن راهکاری برای خروج از بحران، خبر خودکشی می تواند تاثیر نامطلوبی را بر شنونده و بیننده از خود بر جای گذاشته و تاکید بر آن است که خودکشی را حدالمقدور در فضای عمومی اعلام نکنند.

او در ادامه تصریح کرد: افرادی که دست به خودکشی می زنند با رسانه ای شدن قهرمان می شوند، یعنی خودکشی هایی که ناموفق بوده و مطرح شده است، به این دلیل اتفاق افتاده که جلب توجه کرده و قهرمان سازی کند، یعنی انگیزه برخی از افرادی که دست به خودکشی های ناموفق می زنند، مطرح کردن خود و رسانه ای شدن آنها است‌.

جعفر بای اظهار کرد: تلاش ما بر این است که یک پروتکل نانوشته در مجموعه رسانه ها مبنی بر انتشار نکردن اخبار خودکشی مطرح شود.

او افزود: در حال حاضر، هم خبر و هم تصویر افرادی که خودکشی می کنند پخش می شود که این امر بسیار خطرناک است؛ قطعا تمام خودکشی هایی که در سینما مطرح شده، از طریق یافتن روش هایی است که در نتیجه تحقیقات میدانی حاصل شده اند و این نشان دهنده الگوبرداری بسیار از این دست مباحث است، به عنوان مثال در ترکمن صحرا زنی به علت فشارهای عصبی و روانی که از سمت همسر خود دریافت می کرد اقدام به خودکشی از طریق خودسوزی کرد و بعد از آن که این خبر انتشار یافت، افراد زیادی اقدام به خودکشی از طریق خودسوزی کردند؛ چندی بعد زن جوانی با خوردن قرص برنج اقدام به خودکشی کرد و بلافاصله بعد از آن تمام خودکشی های بعد از انتشار این خبر با قرص برنج یا مواد دیگری شبیه به این قرص صورت گرفت.

این آسیب شناس اجتماعی در پایان تصریح کرد: همیشه روش های خودکشی به عنوان یک پدیده تلخ تقلید و الگوبرداری می شود و روش اجرا و ارتکاب آن به خصوص در نسل جوانی که در ضمیر ناخودآگاه خود دچار مشکل هستند و نانوشته هایی دارند که مطرح نشده است، می تواند باعث انتشار یک الگوی نامناسب مورد تقلید و بهره برداری های نامقدس قرار گرفته و باعث به وجود آمدن مسائل ناگواری شود.