آیا بهشت و دوزخ در حال حاضر موجودند یا هنوز خلق نشده اند؟
اصل آفرینش بهشت و دوزخ به طور مسلم از آیات قرآن استفاده می شود ؛ ولی درباره اینکه بهشت و دوزخ هم در حال حاضر بالفعل موجود هستند یا نه، میان دانشمندان اختلاف است.
به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، اصل آفرینش بهشت و دوزخ به طور مسلم از آیات قرآن استفاده می شود ؛ ولی درباره اینکه بهشت و دوزخ هم اکنون بالفعل موجود هستند یا نه، میان دانشمندان اختلاف است. بیشتر مفسران و متکلمان به ویژه متکلمان شیعه گفته اند: بهشت و دوزخ همراه با آفرینش جهان خلق شده و هم اکنون موجود هستند. آیات بسیاری از قرآن کریم بر این مطلب دلالت دارد؛ مانند:
«وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِینَ» و بهشتی که وسعت آن، آسمانها و زمین است؛ و برای پرهیزگاران آماده شده است. [1]
« وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ سَاءَتْ مَصِیرًا» و جهنم را براى آنان (از هم اکنون) آماده کرده و چه بد سرانجامى است![2]
«وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ » و بهشت براى پرهیزگاران نزدیک شود. [3]
«وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا کَعَرْضِ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِینَ آمَنُوا» بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است، و آماده شده برای کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آورده اند. [4]
«کَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ. لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ. ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَیْنَ الْیَقِینِ»اگر علم الیقین داشتید. دوزخ را مشاهده مى کردید. سپس به عین الیقین آن را مى دیدید.[5]
این آیات که از آماده بودن بهشت و دوزخ و نزدیک بودن آن با فعل ماضی خبر داده است، نشان دهنده این امر است که بهشت و دوزخ هم اکنون موجودند و حمل این آیات بر زمان آینده خلاف ظاهر و نیازمند قرینه است. البته لازم به ذکر است که بهشت و دوزخ بر اثر اعمال نیک و بد انسانها توسعه مى یابند.[6]
افزون بر این آیات ،از آیات دیگری نظیر «وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ»[7] مخلوق بالفعل بودن بهشت برداشت می شود، زیرا پیام این دسته از آیات این است که هم اکنون بهشت در اختیار مومنان صالح ، صادقان و پرهیزگاران است؛ نه آنکه اکنون معدوم باشد و پس از پیدایش ، ملک آنها شود ؛زیرا این آیات ،ملکیت بالفعل بهشت را گزارش می کند و از آنجا که مالک آن بالفعل موجود است، مملوک نیز باید بالفعل موجود باشد.[8]
افزون بر امور یاد شده اهل کشف و شهود، کسانی را که اهل بهشت اند هم اکنون در باغ های سرسبز و در حال پیشرفت مراتب و درجات و صعود در غرفه ها و قصرها مشاهده می کنند[9]: «وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِی رَوْضَاتِ الْجَنَّاتِ»[10] چنانکه در این جهان موجودات بسیاری هستند که حجاب های عالم دنیا مانع مشاهده آنهاست؛ ولی اولیاءالله قادر به مشاهده آن هستند. پیامبر اکرم(ص) نیز به هنگام معراج که از هیاهوی مردم این جهان دور بود و غوغای عالم ماده کمتر و جلوه های جلال و جمال بیشتر بود ، پرده ها را کنار زد و با چشم ملکوتی خود توانست گوشه هایی از بهشت را که در باطن و درون این جهان بود مشاهده کند، که در سوره نجم به این موضوع اشاره شده است:
« وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى» بار دیگر پیامبر جبرئیل را نزد" سدرة المنتهى" در آنجا که بهشت جاویدان قرار داشت مشاهده کرد.[11] حتی اولیای خدا ممکن است در جذبه های خاص معنوی در روی زمین نیز گهگاه آنرا ببینند.[12] از برخی احادیث نیز استفاده می شود که برخی مردان خدا در این جهان با چشم حقیقت بین خود بهشت را می دیدند، چنان که امام حسین علیه السلام در شب عاشورا پرده از برابر چشمان یاران خود کنار زد و جایگاهشان را در بهشت به آنان نشان داد.[13]
پی نوشت:
[1] . آل عمران،133
[2] .فتح،6
[3] . شعراء،90
[4] . حدید،21
[5] .تکاثر،5-7
[6] . تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، 1374، ج3، ص: 93
[7] . به کسانی که ایمان آورده اند و عمل صالح دارند، بشارت ده، که باغهائی از بهشت برای آنها است.بقره، 25
[8] .تسنیم:تفسیر قرآن کریم، عبدالله جوادی آملی، اسراء، 1378،،ج2،ص489
[9] .تفسیر قرآن کریم، صدرالمتالهین شیرازی، انتشارات بیدار، ج7،ص130
[10] . کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند در بهترین باغهای بهشتند. شوری،22
[11] .نجم،13-15
[12] .پیام قرآن ،ج6،ص341-343
[13] .دائره المعارف قرآن کریم، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، 1388 ،ج6،ص371-372
مدیرموسسه مجمع القرآن وعترت فاطمیون (س) شهرستان گراش :
آیت‌الله فاضل‌لنکرانی:
سه خبر از رادیو قرآن:
آیت‌الله جوادی آملی:
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی