خشت اول دولت نهم و ثریای بهارستان

به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، دوهفته جامعه پویا در گزارشی به برخورد خانه ملت با پروژه مسکن مهر می پردازد؛ در این گزارش آمده است:

صدای همهمه و چهره‌های ناراحت و گاهی عصبانی، نشان از درد مشترکی دارد که این جمعیت را به اینجا کشانده است؛ پلاکاردها و تابلونوشته‌هایی در دست دارند و گاهی شعاری هماهنگ‌شده سر می‌دهند تا شاید صدایشان از دیوارهای بتنی عبور کند و به گوش نمایندگانی برسد که درون ساختمان هرمی‌شکل، در حال رتق‌وفتق امور هستند. نزدیک‌تر شدیم و از آنها دلیل تجمع را پرسیدیم، آنها که گویی منتظر این سؤال بودند، سر درددلشان باز شد و دقیقه‌ای طول نکشید که حلقه‌ای تشکیل شد و از بلاتکلیفی وضعیتشان درباره مسکن گفتند؛ مسکنی که نزدیک به 10 سال پیش با پسوند مهر مطرح شد؛ اما هرچه گذشت عایدی‌اش جز انتظار، چیز دیگری نبود.

 یکی از تجمع‌کنندگان که حدودا 40ساله است، می‌گوید چهار سال است 40 میلیون تومان برای مسکن مهر پردیس واریز و بعد از آن نیز بارها مبالغی را پرداخت کرده است: «قرار بود 18 ماه پیش واحدهای مسکونی طبق تعهدات قبلی به متقاضیان واگذار شود؛ اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است و فقط سودی برای مبالغ واریز‌شده، محاسبه کرده‌اند». صدای اعتراض بلندتر و بلندتر می‌شود و جمعی از نمایندگان تهران از جمله طیبه سیاوشی، محمود صادقی، فرید موسوی و تعدادی دیگر به میان اعتراض‌کنندگان می‌روند تا هم دل‌جویی کرده باشند و هم از چندوچون ماجرا باخبر شوند. سیاوشی می‌گوید: وضعیت پیچیده‌ای است و نمی‌توان بی‌تفاوت از کنار این موضوع عبور کرد، باید فکری سنجیده برای آن شود که البته به بحث و تبادل نظر با دولت نیاز دارد. این تجمع که روزهای آغاز مهرماه برگزار شد، اولین اعتراض به وضعیت نامعلوم مسکن مهر نبود؛ در سال‌های گذشته نیز دست‌کم هر چند ماه یک بار، درهای شمالی و شرقی مجلس شورای اسلامی شاهد چنین اعتراض‌هایی بوده است.

سنگ بنای اول

همه‌چیز به بند «د» تبصره «6» لایحه بودجه 86 بازمی‌گردد؛ تبصره‌ای که برای اولین‌بار مسئله مسکن مهر را در دل خود جای داد و نمایندگان مجلس هفتم به آن رأی مثبت دادند. ظاهر ماده گویای حرکتی در راستای پیشرفت و افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن بود؛ اما آنچه در عمل اجرا شد چندان تناسبی با این موضوع نداشت. پروژه ساخت مسکن مهر در مناطق حاشیه‌ای بدون امکانات آغاز شد و هرچه پیش رفت، مشکلاتش عیان‌تر شد و در نهایت لایحه‌ای که قرار بود باری از دوش مردم بردارد، به یک معضل تبدیل شد. در این مقطع بود که اعتراض‌ها به نقش نظارتی مجلس بیشتر شد، موضوعی که «غلامرضا مصباحی‌مقدم»، نماینده سابق تهران از مجلس هفتم تا نهم، به آن واکنش نشان داد و گفت: «ما در مجلس در مواقعی که توانستیم جلوی این‌دست از اقدامات دولت قبل را بگیریم، گرفتیم و حتی آن وجوهی را هم که به‌عنوان طرح واریز یک میلیون تومان به حساب نوزادان انجام شد، بلوکه کردیم و بعدا به خزانه بازگرداندیم؛ اما برخی مواقع نمی‌شد کاری کرد، به‌هرحال دو میلیون مسکن مهر ایجاد و ساخته شده بود و منبعش هم استقراض از بانک مرکزی بود، ما چطور می‌توانستیم آن پول را برگردانیم؟ در این طرح دو میلیون خانوار صاحب مسکن می‌شدند، روش انجام این کار غلط بود؛ اما هدف خوبی داشت و این هدف خوب با منبع و روشی غلط اجرائی شد و اصلا ما در مجلس امکان جلوگیری از آن را نداشتیم، زیرا این اتفاق افتاده بود».

در دوره زمامداری دولت‌های نهم و دهم گاهی زمزمه‌هایی درباره استیضاح «نیکزاد»، وزیر وقت مسکن و شهرسازی به گوش می‌رسید؛ اما واقعیت آن بود که مجلس اصولگرا چندان تصمیم نداشت به این موضوع بپردازد و ازاین‌رو بود که موضوع استیضاح در حد صحبت باقی ماند و هیچ‌گاه به صحن علنی بهارستان راه پیدا نکرد.

صف‌آرایی دلواپسان  در  برابر    وارثان

هرچه رفتار مجلس نهم در برابر اقدامات دولت دهم، در راستای اجرای پروژه مسکن مهر، همراه با مماشات بود، با روی‌کارآمدن دولت یازدهم این رفتارها با تغییراتی 180 درجه‌ای مواجه شد و دلواپسانی که باید نگران سنگ بنای اولیه پروژه مسکن مهر در دولت احمدی‌نژاد می‌بودند، به جبران گذشته شمشیر را برای وزیر جدید از رو بستند و در چنین شرایطی بود که عباس آخوندی به‌جای تلاش برای پرداخت بدهی پنج هزار میلیاردی که از دولت قبل برایش ارث مانده بود، باید هرازچندگاهی به بهارستان می‌رفت تا پاسخ‌گوی سؤال‌های نمایندگان حامی احمدی‌نژاد درباره پیگیری مسکن مهر باشد.

آخوندی در جلسه رأی اعتماد گفته بود: «مسکن مهر را با اصلاحاتی پیگیری خواهم کرد»؛ جمله‌ای که دستاویزی شد برای نمایندگانی که نگاه‌شان فقط سیاسی بود و برای نمایش قدرت هرازگاهی آن را مطرح می‌کردند تا هم خط‌ونشانی برای دولت بکشند و هم حاشیه‌آفرینی کرده باشند.

استیضاح آخوندی

چند ماه بعد از آنکه عباس آخوندی برای پاسخ به سؤال تعدادی از نمایندگان به بهارستان رفت و اتفاقا پاسخ‌هایش برای خانه‌ملتی‌ها قانع‌کننده بود، خبرهایی جسته‌وگریخته مبنی بر کلیدخوردن طرح استیضاح به گوش رسید. وقتی زمزمه‌های استیضاح وزیر راه آن‌هم با موضوع مسکن مهر در راهروهای بهارستان به گوش رسید، حدس اینکه متولیان این طرح استیضاح چه کسانی هستند، کار خیلی دشواری نبود. با امضای 15 نفر که هفت نفر از آنها در اردوگاه پایداری خدمت می‌کردند، استیضاح وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم در مهرماه 94 به صحن علنی بهارستان رفت.

 حمید رسایی که عضو ثابت سؤال‌کنندگان و استیضاح‌کنندگان کابینه یازدهم بود، پرچم استیضاح آخوندی را به دست گرفت و مهدی کوچک‌زاده، کریمی‌قدوسی، روح‌الله حسینیان و جمعی دیگر از یاران‌شان در مجلس نهم، رسایی را همراهی کردند؛ حسن کامران، نیره اخوان‌بی‌طرف، موسوی‌لارگانی و حاجی‌دلیگانی، بهرام بیرانوند، مجتبی رحماندوست، محمود نبویان، موسی‌الرضا ثروتی، عبدالله سامری، فاطمه آلیا و زهره طبیب‌زاده‌نوری از دیگر امضاکنندگان طرح استیضاح بودند.

با وجود اما و اگرهای بسیاری که درباره استیضاح آخوندی مطرح بود، در نهایت وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم، 14 مهر 94 به بهارستان رفت تا از عملکردش دفاع کند؛ هرچند می‌دانست این استیضاح برای اقناع استیضاح‌کنندگان نیست و در پس آن اغراض سیاسی نهفته است.

رسایی که بازیگردان این استیضاح بود، وقتی تریبون را به دست گرفت، گفت: «وعده‌های سر خرمن مسکن مهر اجرائی نشده است، چرا برخی ضعف‌های خود را با شانتاژ تبلیغاتی می‌پوشانند». رسایی که وزیر را در سیبل انتقادهایش قرار داده بود، او را سیاسی‌ترین وزیر کابینه خواند و گفت نمی‌خواهد پرونده‌اش را باز کند. او با پخش فیلمی خواست مجلس را تحت تأثیر قرار دهد و در این کارزار مهلک‌ترین ضربه را وارد کند؛ فیلم مستندی درباره وضعیت مسکن مردم در شهرهای مختلف. رسایی در طول پخش فیلم، آخوندی را مخاطب طعنه‌های خود قرار می‌داد. نماینده حاشیه‌ساز مجلس نهم با اشاره به اینکه وزیر راه ابتدا وعده اتمام مسکن مهر در سال 94 سپس سال 95 و سپس سال 96 را داده است، گفت: وزیر راه و شهرسازی دست به آمارسازی زده است. رسایی ادامه داد: فروش اقساطی صورت گرفته؛ ولی مسکن مهر به مردم تحویل داده نشده است؛ یعنی حدود 160 هزار خانوار مسکن مهر خود را تحویل نگرفته‌اند. حمید رسایی دامنه انتقادهایش را به هیئت‌رئیسه مجلس هم تسری داد و مدعی شد اگر وزیر راه در آخرین سؤال کارت زرد نگرفت، به‌دلیل دخالت‌های هیئت‌رئیسه بود؛ انتقادی که لاریجانی آن را تحمل نکرد و با لحن تندی این موضوع را رد کرد.

دفاع باهنر   از   وزیر

«رأی امروز آخوندی از روز رأی اعتمادش بیشتر خواهد بود»؛ این اولین جمله‌ای بود که نایب‌رئیس دوم مجلس نهم در دفاع از وزیر راه مطرح کرد. محمدرضا باهنر دفاعیاتش را این‌چنین ادامه داد: «بنده حجت علمی دارم که تنها به‌دلیل مسکن‌های مهر، ١٠ واحد درصد تورم اضافه به کشور تحمیل شده و قدرت خرید ١٧ میلیون خانوار کشور کاهش یافته است». او با تأکید بر اینکه بالاخره مسکن مهر باید تکمیل شود، افزود: «اما باید این کار به‌گونه‌ای انجام شود که هزینه‌های آن برای کشور به حداقل برسد».

نایب‌رئیس مجلس نهم شرایط وزارتخانه را در روزهای آخر دولت دهم و روزی که آخوندی سکانش را به دست گرفت، فراموش نکرد و گفت: «آخوندی وزارت را در شرایطی تحویل گرفت که ١٥٠ هزار میلیارد تومان پروژه نیمه‌تمام داشت و اگر به این پروژه‌ها سالی ١٥ هزار میلیارد هم بودجه تخصیص پیدا کند، با درنظرگرفتن هزینه‌های استهلاک هیچ‌گاه به پایان نخواهد رسید». باهنر که کنایه‌هایی به دولت قبل داشت، گفت: «وقتی دولتی می‌خواهد تصمیم بگیرد، نباید چهار سال یا هشت سال خودش را ببیند و باید اجرائی‌بودن این تصمیمات در آینده را نیز محاسبه کند».

البته دفاع از وزیر فقط محدود به نایب‌رئیس مجلس نشد و شهادت سخنگوی کمیسیون عمران نیز ضمیمه آن شد؛ منصور آرامی گفت: «من همین‌جا شهادت می‌دهم تعامل وزیر و معاونان او با کمیسیون عمران طبق نامه‌ای که از سوی ١٨ نفر از نمایندگان امضا شد، تعامل سازنده‌ای بوده است». او ادامه داد: «بنده خودم برای 40 هزار واحد مسکن مهر پروانه صادر کردم؛ بنابراین با مشکلات مسکن مهر در کشور کاملا آشنا هستم در نتیجه باید بگویم مسکن مهر به این سادگی‌ها نیست و مشکلات این پروژه یکی، دو تا نیست، اگر دولت دیگری هم بیاید وضع مسکن مهر بهتر از این نخواهد شد». سخنگوی کمیسیون عمران گفت: «امروز کار جهادی در حوزه مسکن مهر انجام و 500 هزار واحد در این دولت به مردم تحویل داده شده است».

دفاع   وزیر   برای سومین‌بار

عباس آخوندی که تا مهر 94 سومین‌بار بود درباره عملکردش به نمایندگان توضیح می‌داد، در دفاع آخر با اشاره به تعهداتش درباره اجرا و تکمیل پروژه مسکن مهر گفت: تعهد من برای تکمیل پروژه تنها محدود به وزارتخانه نبوده و پا فراتر از آن گذاشتم؛ برای مثال برای مهر امسال (94) 151 واحد مدرسه را افتتاح کردیم تا ساکنان مسکن مهر مشکل نداشته باشند.

وزیر برای اثبات حقانیت خود سراغ آمار و ارقام رفت و گفت: «براساس بررسی‌های سازمان برنامه و بودجه برای خدمات زیربنایی مسکن مهر بیش از 650 هزار میلیارد تومان و برای خدمات روبنایی چهارهزارو 800 میلیارد تومان نیاز است که اعتبار آن صفر مطلق است و ما این امر را از منابع داخلی و تحت عنوان مدل جدیدی به نام مدیریت دارایی‌ها تأمین کردیم و برای شهر جدید پردیس دو هزار میلیارد تومان خارج از منابع دولت بسیج کردیم که بتوانیم مشکلات مردم را مرتفع کنیم».

آخوندی در نهایت به واحد‌های نیمه‌کاره اشاره کرد و گفت: «بیش از دومیلیون‌و ٦٠٠ هزار واحد نیمه‌کاره وجود داشته که حدود یک‌میلیون‌و ٤٠٠ هزار واحد آن تحویل داده شده و بقیه نیز چون تکمیل نشده، تحویل داده نمی‌شود».

در نهایت آخوندی بار دیگر توانست بهارستان‌‌نشینان را قانع کند و راهی ساختمان نقره‌ای خیابان آفریقا شود.

خیانت ادغام 2 وزارتخانه

وقتی پای صحبت نمایندگان می‌نشینیم و از آنها درباره مسکن مهر می‌پرسیم، نوعی درماندگی درباره اجرای این پروژه در چهره آنها نمود پیدا می‌کند؛ هرچند می‌کوشند توپ را در زمین دولت نگه دارند؛ اما به هر صورت یک سر ماجرا به قوه مقننه مربوط می‌شود. احمدی‌لاشکی به «جامعه پویا» می‌گوید: خیانت ادغام وزارتخانه راه و شهرسازی اینجا مشخص می‌شود که موضوع «مسکن» در سایه «راه» قرار می‌گیرد. او ادامه می‌دهد: امروز عباس آخوندی، وزیری لایق و دارای سابق کار مشخص است؛ اما تخصص او بیشتر در حوزه راه است و نه مسکن؛ بنابراین لازم بود اگر قرار است ادغامی در وزارتخانه‌ها اتفاق بیفتد، در پس آن برنامه‌ای وجود داشته باشد تا امروز با این مشکلات مواجه نشویم.

مهرداد بائوج‌لاهوتی، عضو کمیسیون عمران نیز در گفت‌وگو با «جامعه پویا» پیچیدگی‌های موجود را ناشی از اطلاعات غلطی می‌داند که در اختیار افکار عمومی قرار داده می‌شود؛ لاهوتی می‌گوید: دولت تمام تلاش خودش را برای تکمیل پروژه مسکن مهر آن‌هم با کیفیتی مقبول انجام می‌دهد؛ اما مردم نیز باید بدانند تا اعتبار و پولی وجود نداشته باشد، تکمیل این پروژه به تعویق می‌افتد. چالش اینجا آغاز می‌شود که براساس اطلاعات نادرست، مردم آورده‌های لازم را ارائه نمی‌کنند و بر این اساس پروژه با تأخیر مواجه می‌شود.

طرح دولت اصلاحات باید ادامه پیدا می‌کرد