از «قیصر» تا «آسمان هشتم» با زائران امام رضا (ع)

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، از سال 1362  که فیلم «دو چشم بی‌سو» ساخته شد، تاکنون شاهد تولید فیلم‌هایی از کارگردانان مختلف سینما بوده‌ایم که بخشی از اتفاقات اثرشان به زیارت، معجزه و زائران هشتمین امام معصوم شیعیان مربوط بوده است و در اینجا به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت علی‌بن موسی‌الرضا (ع) تعدادی از این فیلم‌ها را مرور می‌کنیم.

« دو چشم بی‌سو» در سال 1362 از اولین آثار سینمای پس از انقلاب است که به این موضوع می‌پردازد.

«مشهدی ایمان عشق رفتن به جبهه را در سر دارد، برای همین بدهکاری‌هایش را تسویه می کند، دخترش را به خانه بخت می‌فرستد و فرزند نابینایش را از روستا به بیمارستانی در تهران می‌برد، ولی دامادش و پسرش زودتر از او به جبهه می‌روند و با شهادت داماد و مجروح شدن پسرش و همینطور برای کمک به خانواده‌های بی‌سرپرست روستا، مشهدی ایمان در روستا ماندگار می‌شود، ولی برای اینکه مشکلات رفتن به جبهه از سر راهش برداشته شود، به امام رضا (ع) پناه می‌برد و همان‌جاست که شفای فرزندش را می‌گیرد».

محمد کاسبی و مجید مجیدی بازیگران اصلی این فیلم به کارگردانی محسن مخملباف هستند.

«کیمیا» به کارگردانی احمدرضا درویش که در سال 1373 ساخته شد، بخش‌هایی از داستانش در مشهد روایت می‌شود.

در آغاز جنگ تحمیلی، همسر رضا باردار است و باید مورد عمل جراحی قرار گیرد. رضا او را به بیمارستان می‌رساند و خود به اسارت قوای دشمن درمی‌آید. همسر رضا حین عمل جراحی می‌میرد و شکوه جراح، فرزند رضا را نجات می‌دهد. پس از گذشت 9 سال وقتی رضا از اسارت آزاد می‌شود پی‌می‌برد که همه اعضای خانواده‌اش را از دست داده است. حال او در جست‌وجوی تنها بازمانده خود، فرزندش است. کیمیا فرزند رضا نزد «شکوه» در مشهد زندگی می‌کند. مشکل اینجاست که «شکوه» به طور کامل به کیمیا وابسته است.

خسرو شکیبایی، بیتا فرهی و رضا کیانیان نقش‌های اصلی این فیلم را بازی می‌کنند.

«به آهستگی» ساخته مازیار میری در سال 1384 که با تصویر حرم مطهر امام رضا(ع) هم به پایان می‌رسد با بازی محمدرضا فروتن، نیلوفر خوش‌خلق، مریم بوبانی و حسن پورشیرازی درباره محمود کارگر جوشکار ساده راه آهن است که دور از خانواده در جنوب کار می‌کند. به او خبر می‌رسد که زنش پری که دچار بیماری عصبی است، مدتی است از خانه رفته و فرزندش را پیش مادر و پدر محمود گذاشته. محمود با وجود سخت‌گیری‌های کارفرمایش، به خانه‌اش در کرج برمی‌گردد و سعی می‌کند زنش را پیدا کند. از زن صاحب خانه و نجار همسایه و اقوام پری و پدر و مادر خودش سراغ زن را می‌گیرد اما هیچ کس از او خبری ندارد. همسایه نجارش، او را راهنمایی می‌کند تا به پزشکی قانونی سر بزند.

محمود پس از چند روز، جنازه زنی با مشخصات پری را می‌یابد و او را در مراسمی به خاک می‌سپارد. پس از مدتی، قصاب محل خبر می‌آورد که پری را در مشهد دیده و رد او را یافته است. در این فاصله محمود کارش را از دست می‌دهد و از سوی همه نزدیکانش طرد می‌شود. بازرسی که مأمور پیگیری ماجرا شده، به تدریج کنار می‌کشد و شبی که محمود در حال نماز خواندن است، پری سر می‌رسد. محمود او را با سئوال‌های زیادی رو به رو می‌کند و پری درباره چند روز از سفرش به مشهد توضیحاتی می‌دهد (که در آنجا با یک استاد دانشگاه آشنا شده و او پری را پناه داده). پری اعتراف می‌کند که در مشهد حالش خوب بوده و دیگر احساس بیماری نمی‌کرده. به همین دلیل آنها را پس از گذشت زمان، هنگامی که محمود پی به پاکی همسرش برده، رفع سوءتفاهم‌ها و دروغ های اطرافیان می‌شود، به مشهد نقل مکان می‌کنند.

در فیلم «شب» به کارگردانی رسول صدرعاملی که در سال 1386 ساخته شد، داستان فیلم در مشهد می‌گذرد و در بخش‌هایی نیز شاهد حضور شخصیت‌های فیلم در حرم مطهر امام رضا (ع) و تحول شخصیتی آن‌ها هستیم.

گروهبان جوان که در آستانه ازدواج با دختر مورد علاقه‌اش است، باید خلافکار باسابقه و فراری‌ای را به زندان بازگرداند، اما بارش شدید برف، نقل و انتقال را با اشکال مواجه و یا متوقف کرده است. گروهبان چاره‌ای ندارد تا صبح روز بعد را با زندانی‌اش در مشهد بگذارند، او به سختی جایی را برای اقامت در یک میهمان‌پذیر پیدا می‌کند. در ادامه شب اما گروهبان مسموم و توسط مالک میهمانخانه به بیمارستان منتقل می‌شود، مهمانخانه‌چی که مرد میانسال پاکدلی است به خلافکار پیر اعتماد می‌کند تا او بتواند پیرزنی را که مشتاق سلامتی همسر بستری‌اش در بیمارستان است، به زیارت امام رضا (ع) ببرد. پیرمرد باز می‌گردد اما از زندانی خبری نمی‌شود. گروهبان و میهمان‌خانه‌چی در اوج پریشانی و ناامیدی به بارگاه امام پناه می‌برند تا آرامش بگیرند. اما زندانی نیز تحت تأثیر زیارت خود از فرار منصرف و بازمی‌گردد. عزت‌الله انتظامی، خسروشکیبایی و امین حیایی بازیگران سه نسل سینمای ایران در این فیلم نقش‌های اصلی را ایفا می‌کنند.

رسول صدرعاملی در «هر شب تنهایی» هم بستر اصلی داستانش را در مشهد قرار می دهد.

عطیه (لیلا حاتمی) نویسنده و مجری یک برنامه خانوادگی رادیوست. او هر روز به سؤالات شنوندگان این برنامه پاسخ می دهد و به آنها توصیه می‌کند با همسرشان چگونه باشند تا زندگی زناشویی بهتری داشته باشند. عطیه به شهر مقدس مشهد آمده است، اما او درگیر مناسبات خود و همسرش(حامد بهداد) است و مشکلی دارد که حل نشدنی است.

در پایان این فیلم شاهد تحول شخصیتی و عقیدتی عطیه هستیم.

«در انتظار معجزه» قسمت سوم این سه گانه است. درباره امیر و مهرانه زن و شوهری که چشم دیدن یکدیگر را ندارند. ازدواج سه سال پیش آنها اشتباه بوده و زندگی جهنمی آنها امانشان را بریده اما ناگزیرند یک شبانه روز یکدیگر را تحمل کنند. این زن و شوهر همراه دخترشان به مشهد می‌روند.

حمید فرخ نژاد، پریوش نظریه و بیتا فرهی در این فیلم به کارگردانی رسول صدرعاملی ایفای نقش می کنند.

«آسمان هشتم» به کارگردانی حسن نجفی که در سال 89 ساخته شد از آخرین فیلم‌های ساخته شده با این موضوع است.

«یک خانواده باکویی برای زیارت به مشهد مقدس می‌آیند اما در بدو ورود با مشکل مواجه می‌شوند. رحمت دانشجوی سال آخر پزشکی با این خانواده آشنا شده و این آشنایی زمینه اتفاقات و حوادث جدیدی را رقم می‌زند. »

در این فیلم محمد کاسبی را در لباس خدام امام رضا(ع) می‌بینیم.

رحیم نوروزی، خالده قلی‌اوا، زلفیه حسین اوا، قربان مسیم اوف و مهدی فقیه دیگر بازیگران این فیلم هستند.

از آثار سینمایی قبل از انقلاب هم به فیلم «قیصر» ساخته مسعود کیمیایی می‌توان اشاره کرد. «بردن ننه مشهدی به مشهد» قولی بود که قیصر به ننه مشهدی داده بود و از آن به عنوان تنها کارش در دنیا یاد می‌کرد. در این فیلم شاهد حضور «قیصر» با بازی بهروز وثوقی در حرم امام رضا(ع) و راز و نیازش با خدا هستیم.