قصه‌گویی؛ بهترین راه ارتباط کودکان با پدربزرگها و مادربزرگ‌ها
رقابت پدربزرگها و مادربزرگ‌ها در جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری، سبب آگاهی‌بخشی فرهنگی به عموم مردم می‌شود.
به گزارش خبرگزاری برنا، علی خانجانی عضو هیات انتخاب نوزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی به بیان ملاک‌های ارزیابی آثار انتخابی بخش پدربزرگها و مادربزرگ‌ها پرداخت.
وی در پاسخ به شیوه‌های این ارزیابی عنوان کرد معیارهای کلی در انتخاب قصه (بخش پدربزرگها و مادربزرگ‌ها) دقیقاً همان معیارهایی بوده‌اند که در فرم ارزیابی بخش‌های مختلف وجود داشته و داوران ناظر بر تناسب قصه با ارزش‌های فرهنگ اسلامی ایرانی، برخورداری قصه از پیام متناسب با گروه سنی مخاطب، بهره‌مندی قصه از قابلیت‌های روایی و زبان تصویری قوی همچنین کشش و جذابیت قصه برای مخاطب بوده‌اند.
وی ادامه داد: «توانمندی قصه‌گو در فضاسازی متناسب با هدف و محتوا، تدبیر در جمع‌بندی، مهارت در بیان قصه متناسب با نیاز و درک و فهم مخاطب، استفاده‌ی درست از لحن و کلام، احاطه و اشراف بر قصه و پوشش مناسب انتظاری است که از تمام قصه‌گویان می‌رود ولی در کنار این‌ها معیارهای دیگری چون خلاقیت در سازماندهی و پرداخت قصه، استفاده از زبان بدن و تعامل با مخاطب نیز وجود داشت که در این سه معیار سعی بر این بود که شرایط شرکت کنندگان در این بخش درک شود و حال و موقعیت آن‌ها رعایت شود.»
به گفته‌ی او گروه داوری این بخش متشکل از یک کارشناس ستادی و دو نفر پیشکسوت آشنا به هنر قصه‌گویی بوده‌اند: «حضور کارشناس ستادی در این جمع یعنی این‌که از نظر ستاد، روند کار به خوبی و درستی طی شده و جایی برای شک و تردید وجود ندارد. بر این اساس تدابیر لازم برای حفظ موازین و رعایت نکات لازم به کار بسته شده است و نتیجه آن‌که گروه داوری در این بخش، با اعتماد به صحت و دقت عملکرد ستاد، ارزیابی خود را انجام داده است.»
او حضور پدربزرگها و مادربزرگ‌ها در این جشنواره را نشانه‌ی بلوغ آن دانست و عنوان کرد: «از حضور بزرگ‌ترها در جشنواره‌ها دو هدف عمده را می‌توان دنبال کرد که یکی از آن‌ها موضوع نگرانی از گسست نسلی است که جوامع پیش‌رفته و غربی را چند سالی است تهدید کرده و بیم آن می‌رود که گریبان‌گیر ما نیز بشود. جامعه‌شناسان راهکارهای مختلفی را برای این مشکل برشمرده‌اند و بر روی آن تأکید دارند که یکی از روش‌های مؤثر و قابل دسترسی، برقراری ارتباط کلامی میان نوه‌ها و پدربزرگ و مادربزرگ‌هاست و در این میان چه اقدامی جذاب و مفیدتر از قصه‌گویی! موضوع صله‌ی رحم در فرهنگ ارزشمند اسلامی ما نیز توصیه‌ای است درست که بر پیوست نسلی تاکید دارد و از این جهت، اقدام سیاست‌گذاران جشنواره را باید هوشمندانه ارزیابی کرد.»
او هدف دوم را چنین تشریح کرد: «جنبه‌ی نمایشی و اطلاع‌رسانی کار نیز مهم است و ما وظیفه داریم که در جشنواره‌ها که خود نوعی ویترین برای نشان دادن و معرفی به حساب می‌آیند، انواع روش‌های به‌کارگیری در گویش و بیان قصه را به علاقه‌مندان نشان دهیم. نقالی، پرده‌خوانی، قصه‌گویی فراگیر برای مخاطبان ناشنوا، قصه‌گویی ابزارمند، قصه‌گویی مدرن و مخاطب محور، هم‌آوایی‌های کلامی موسیقیایی، همه و همه جای آن را دارند که هر کدام به عنوان یک بخش در جشنواره‌ها مورد توجه برنامه ریزان قرار بگیرند.»
این نویسنده ضمن برشمردن یکی از روش‌های خلاقانه‌ی جشنواره گفت: «روش جدیدی نیز در سال‌های اخیر به عنوان یک برنامه‌ی جنبی به جشنواره‌ها اضافه شده و آن فرستادن قصه‌گو به گذرگاه‌های عمومی چون ایستگاه‌های مترو و معابر پر رفت و آمد است که این نیز روشی پسندیده است و می‌تواند امروزی شده‌ی «گوسان‌ها» (کسانی که در گذشته‌ها ترانه ملی و مردمی می‌خواندند و حماسه سرایی می‌کردند) به حساب آید. در همین راستا باید نگاهی هم به روش سنتی قصه‌گویی و پیشینه‌ی هزاران ساله‌ی آن داشته باشیم و با دعوت از پدربزرگ و مادربزرگ‌ها بخواهیم تا در نشان دادن این نوع از قصه‌گویی نیز متولیان امر را یاری برسانند.»
خانجانی در ادامه به تحلیل آثار دریافتی در این بخش پرداخت: «گرایش به قصه‌های عامیانه در این بخش وجود داشت که خود، امری طبیعی است ولی بودند شرکت کنندگانی که از قصه‌های واقع‌گرا و امروزی نیز بهره گرفته بودند. در مراحل ارزیابی قصه‌گویی همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، معیارهایی برای انتخاب قصه و معیارهایی برای سنجش عملکرد قصه‌گو وجود دارد و این‌گونه نیست که در بخش پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، یکی از این دو بخش از اهمیت کمتر یا بیشتری برخوردار باشد.»
او به ضعف‌هایی نیز اشاره داشت: «موضوعی که در بخشی از فیلم‌های این بخش خودنمایی می‌کرد، بازتاب نوعی کارگردانی و آماده‌سازی بود که مشخص بود به قصه‌گو دیکته شده و موظف به اجرای آن شده است. در این خصوص باید این نکته را به خودم و بقیه‌ی کارشناسان عزیز یادآوری کنم که بزرگ‌ترین امتیاز قصه‌گویی در مقایسه با تک‌گویی‌های نمایشی در این است که قصه‌گو، خود به تنهایی ترکیبی است از نویسنده، کارگردان و بازیگر و تنها وظیفه‌ی ما مدرسان، یادآوری و راهنمایی آن‌ها به استفاده از این موهبت و موقعیت است نه این‌که آن‌ها را بازیگر بدانیم و کارگردانی کنیم. برای مثال به او بگوییم که برای شروع قصه‌اش زمینه‌سازی کند ولی نگوییم که دقیقاً چه رفتاری داشته باشد. بگذاریم تا او خود با توجه به قابلیت‌ها و توانمندی‌های فردی و روحیه و رفتار خود تصمیم بگیرد و عمل کند.»
در پایان این داور، پیشنهادهایی به مدیران جشنواره ارایه داد: «خوب است که سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان در جشنواره‌های بعدی تفاوتی بین دو هدف مطرح شده قائل شوند. پدر بزرگ و مادر بزرگ‌های میان‌سال را برای بخش پیوست نسلی در نظر بگیرند و تمهیداتی به کار بگیرند تا این عزیزان حتی‌الامکان با نوه یا نوه‌های خود حضور پیدا کنند و با تعامل با آن‌ها، قصه‌گویی کنند و در بخش قصه‌گویی سنتی، از قصه‌گویان سالخورده بهره‌گیری کنیم و طراحی صحنه را به گونه‌ای تدارک ببینیم که این عزیزان در حالت نشسته و تنها با تکیه بر لحن و کلام و مدیریت صدا و نگاه، قصه‌گویی کنند.»
نوزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از 27 بهمن تا اول اسفند 1395 در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری برپا خواهد شد.
معاون فرهنگی کانون مطرح کرد:
با حضور معاون هنری وزیر ارشاد:
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی