جشنواره برلین آخرین فرصت برای تکمیل فیلم‌های جشنواره جهانی فجر

غرفه سینمای ایران با مسئولیت بنیاد سبنمایی فارابی امسال در بازار فیلم جشنواره برلین برقرار است. علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، امیر اسفندیاری مدیر امور بین‌الملل و وحید اسفندیاری و کامیار محسنین از مسئولان بخش بین‌الملل فارابی از افراد حاضر در این غرفه هستند. همچنین در این غرفه امکانی برای حضور نمایندگان شرکت‌های خصوصی عرضه آثار ایرانی در سطح بین‌الملل فراهم شده است.

یکی از اقدامات مهم فارابی در سال‌های اخیر ترمیم فیلم کلوزآپ عباس کیارستمی و عرضه آن در جشنواره‌های جهانی از جمله برلین است. همچنین آخرین تلاش‌ها برای گزینش فیلم‌های جشنواره جهانی فجر که اردیبهشت‌ماه پیش رو برگزار خواهد شد در این جشنواره صورت می‌گیرد.

امیر اسفندیاری مدیر امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی در مورد ترمیم فیلم کلوزآپ از سوی فارابی و عرضه آن در جشنواره برلین چنین توضیح داد:  در مقطعی که فیلم بازسازی می‌شد  آقای کیارستمی فیلم را در استودیو دیدند و به وحید (اسفندیاری) هم گفتند که فیلم خیلی خوب شده است، نکته‌ای که آن زمان آقای کیارستمی مطرح کردند این بود که ترمیم انجام شده نتیجه خیلی خوبی داشته، اما با توجه به سال ساخت فیلم زیادی شارپ است و بر همین اساس دو صحنه یکی صحنه دادگاه و دیگری صحنه مصاحبه با آقای سبزیان را سیاه و سفید کرد. از قبل هم نکات خاصی در مورد «کلوزآپ» وجود داشت از جمله اینکه تیتراژ فیلم ۱۰ دقیقه بعد از زمان شروع شدن فیلم می‌آید. بیش از هر فیلم دیگری از کیارستمی همین فیلم «کلوز آپ» نمایش‌های مختلفی در سطح جهان داشته است.

او با این توضیح که فیلم در بخش کلاسیک‌های جشنواره برلین به نمایش درآمده و اینکه جشنواره شرایط ویژه ای برای اثر کیارستمی قائل شده است، گفت: در بخش کلاسیک جشنواره برلین فیلم‌هایی به نمایش درمی‌آیند که برای اولین بار است در دنیا اکران می‌شوند، اما «کلوز آپ» قبل از این جشنواره در چهار جشنواره دیگر هم نمایش داشته است و این اولین بار نیست که فیلم در جشنواره به نمایش درمی‌آید.

اسفندیاری همچنین در مورد کارهای مربوط به برنامه‌های جشنواره جهانی فیلم فجر که در جریان جشنواره برلین انجام می‌شود چنین توضیح داد: برلین آخرین جشنواره‌ای است که پیش از برگزاری جشنواره جهانی خودمان برگزار می‌شود و هر اتفاق مهمی که مدنظر باشد پیگیری می‌کنیم تا در جریان برگزاری این جشنواره پیش برود. از جمله جمع‌بندی فیلم‌هایی که تا این مرحله مشخص نشده‌اند و یا تماشای آخرین فیلم‌هایی که ممکن است مناسب جشنواره ما باشد و صحبت در مورد بازار و کسانی که ممکن است در بازار حضور داشته باشد. طبیعتا در اتفاقات بین‌المللی آخرین پایگاه برلین است. البته جشنواره فیلم آرت را هم داریم که هنگ‌کنگ برگزار می‌شود و از ما دعوت کرده‌اند اواخر اسفند به این جشنواره برویم، که البته تا آن زمان و در جریان جشنواره برلین بسیاری از گفت‌و‌گوها صورت می‌گیرد.

این مدیر در مورد ساز و کار گفت‌وگوها در جریان بازار فیلم گفت: معمول گفت‌و‌گوهای ما در همین غرفه برلین در جشنواره صورت می‌گیرد. با اکثر افراد در همین جا قرار ملاقات داریم. در مورد فیلم‌ها مسؤل فروش ما قرارها را می‌گذرد و اگر لازم باشد فیلمی را عرضه کنیم گفت‌و‌گوها را انجام می‌دهد. برای خرید فیلم‌ها نیز مسیری به این ترتیب طی می‌شود.

وی در مورد فیلم‌هایی که امسال از سوی بنیاد سینمایی فارابی در بازار برلین عرضه شده است، گفت: در بازار برخی فیلم‌های جدید و تعدادی از فیلم‌هایی که از سال قبل در اختیار داشیتم عرضه کرده‌ایم. امسال زیر چتر سینمای ایران کمپانی‌های دریم لب، فیلمیران، الی ایمیج و زی استودیو (استودیویی که فیلم مجید مجیدی را در هند تهیه می‌کند) مذاکرات فروش و تبلیغات فیلم‌های خود را در همین غرفه‌ای که مربوط به سینمای ایران است انجام می‌دهند. «تمارض» تنها فیلم ایرانی جشنواره امسال است که پوستر و مواد تبلیغی آن و زمان نمایش فیلم در غرفه سینمای ایران قرار گرفته است و همچنین صحبت‌هایی هم اگر قرار بود در مورد این فیلم صورت بگیرد، دوستان می‌توانند استفاده کنند.

معاون بین الملل بنیاد فارابی ادامه داد: فیلم‌های جدید ایرانی عمدتا در کن عرضه می‌شوند. در اینجا غیر از فیلم‌هایی که از گذشته داشته‌ایم، در مورد فیلم‌های کودک نیز به خوبی می‌توانیم از فرصت به دست آمده استفاده کنیم. بخش جنریشن (نسل)جشنواره فرصت مناسبی برای عرضه فیلم‌های کودکان و نوجوانان است. خیلی از کسانی که در حیطه سینمای کودک فعالیت دارند در این جشنواره حاضر هستند و از این رو فیلمی همانند «جنجال در عروسی» که فیلمی سه بعدی کودک است ارائه می‌کنیم و همین‌طور انیمیشنی از کلیله و دمنه ساخته شده که امسال در بازار عرضه می‌کنیم. همین‌طور همچنان فیلم‌های کودکی که از قبل در دست داشتیم از جمله «سویق» و «پدر آن دیگری»، «حورا» و ... را هم در بازار جشنواره ارائه می‌کنیم. 

اسفندیاری در مورد استقبال صورت گرفته از آثار ایرانی گفت: استقبال هم بسیار خوب است و با نمایندگانی از جشنواره‌های جیپونی و الکینو ملاقات داشته‌ایم. این‌ها مربوط به جشنواره‌های کودک هستند. رؤسای جشنواره‌های مهم جهانی از جمله ونیز، کارلووی‌واری، ملبورن، پوسان، مونترال و تورنتو و ... نیز در اینجا حضور دارند و از آمریکا کمپانی‌هایی هستند که همه این حضورها زمینه‌ساز ملاقات‌های خوبی است که بخشی از آن مربوط به جشنواره جهانی و بخشی دیگر مربوط به عرضه فیلم‌های خودمان است. 

وی در مورد وظایف فارابی در حمایت از عرضه فیلم‌ها گفت: فارابی دو نقش دارد، یکی از نقش‌های فارابی حمایت از فیلم‌ها در عرضه جهانی است. ما این فرصت را در اختیار فیلمسازان قرار می‌دهیم که ابتدا خودشان با پخش‌کننده‌های خصوصی وارد مذاکره شوند. اگر به نتیجه رسیدند که پخش‌کننده‌های خصوصی روی فیلم کار می‌کنند و اگر فیلمی پخش‌کننده خصوصی نیافت، اما از نظر ما دارای شرایطی بود که بتوانیم در عرصه بین‌الملل عرضه کنیم روی آن فیلم کار می‌کنیم. بخش دیگر عملکرد فارابی تبلیغ کل سینمای ایران است و همین‌طور که این چتر را به وجود آورده است و در عین حال ما ابزاری برای تبلیغات کل محصولات سینمای ایران داریم که آن را در بازارهایی چون کن و برلین ارائه می‌کنیم.

ایشان در مورد جایگاه جشنواره فیلم برلین برای سینماگران ایرانی چنین توضیح داد: همیشه مشکلی بین جشنواره فیلم برلین و فیلم‌های ایرانی از قدیم وجود داشت و آن هم به این برمی‌گشت که به دلیل نزدیکی زمان برگزاری جشنواره برلین و جشنواره فیلم فجر حضور فیلم‌های ایرانی در برلین خیلی سخت بود. موریس دوهالدن سال‌ها دبیر جشنواره بود و در آن سال‌ها توجهی ویژه به فیلم‌های ایرانی در بخش کودک و نوجوان صورت گرفته بود و فیلم‌هایی چون «مهر مادری» و فیلم‌های محمدعلی طالبی در برلین دیده شدند. فیلم‌های بزرگسال در این شرایط چندان فرصت عرضه در برلین نداشت. 

امیر اسفندیاری ادامه داد: دیتر کاسلیک حدود دوازده سال قبل دیداری از فیلم‌های ایرانی داشت و آن سال به ایران آمد. براساس ملاقات‌هایی که در آن سال داشتیم و گفت‌و‌گوهایی که با برخی تهیه‌کنندگان صورت گرفت. آن سال شش فیلم ایرانی به صورت همزمان در جشنواره عرضه شدند که این بالاترین رکورد سینمای ایران در جشنواره برلین است. بعد از آن سال هم موفقیت‌های بسیاری زیادی در جشنواره برلین داشتیم. موفقیت «جدایی نادر از سیمین» مثل موفقیت «بچه‌های آسمان» در جشنواره مونترال بود. یک دفعه یک فیلم ایرانی تعداد زیادی از جوایز جشنواره را به خود اختصاص داد. این‌ها اتفاق بسیار خاصی است که می‌تواند برای یک فیلم بیفتد و سروصدای زیادی به پا می‌کند. هر دو فیلم هم بعد از این حضورها برای عرضه در حضور در مراسم اسکار از سوی یک کمپانی آمریکایی عرضه شدند که این اتفاق در جریان موفقیت‌های این فیلم‌ها تاثیر زیادی داشت. شاید از نظر داخلی توجه ما به برلین بعد از اتفاق «جدایی نادر از سیمین»‌ بیشتر شد، همانطور که در مورد مونترال هم شاید زمانی کسی نمی‌دانست این جشنواره وجود دارد. به هر حال حضور مدام و خوبی در جشنواره برلین و مونترال داشتیم. اتفاق «جدایی نادر از سیمین» اتفاق بسیار ویژه برای سینمای ایران و حتی خود جشنواره برلین بود.