از احمق خواندن حامیان جنگ با ایران تا اذعان به قوام برجام

دولت ترامپ برجام را اجرا می‌کند

ارنستو زدیلو پاسخ به این سوال را با اشاره‌ای به تاریخچه تلاش‌های گروه الدرز برای شکل‌گیری مذاکرات جدید میان دولت یازدهم در ایران و دولت باراک اوباما آغاز کرد و گفت: در تابستان سال ٢٠١٣، گروه الدرز در واشنگتن دور هم جمع شدند و فرصتی دست داد تا گروه الدرز به همراه جیمی کارتر، رییس‌جمهور سابق ایالات متحده که زمانی عضو این گروه بود با جان کری وزیر امور خارجه امریکا دیدار کنند.

 در آن زمان تنها چندهفته از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران و به روی کار آمدن دولت جدید (حسن روحانی) گذشته بود. طبیعتا یکی از موضوعاتی که درباره آن صحبت کردیم مساله ایران بود. ما به دولت وقت ایالات متحده پیشنهاد کردیم با توجه به اینکه چهره‌های جدیدی در ایران به روی کار آمده‌اند، با آنها وارد مذاکره شود و تاکید کردیم که فرصتی معنادار و ارزشمند برای تلاش در راستای حفظ صلح بین‌المللی به وجود آمده است. در همان جلسه به این مساله هم اشاره کردیم که باراک اوباما، رییس‌جمهور وقت ایالات متحده با دستور کار ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به کاخ سفید آمده است البته در آن زمان هیچ کدام از ما نمی‌دانستیم که جان کری نیز خوشبختانه به این مساله فکر کرده و کارهایی هم پشت پرده در این مسیر انجام داده است. چندماه بعد در نوامبر مذاکرات هسته‌ای با ایران وارد مرحله جدیدی شد و گروه الدرز نیز در ٢٠١٤ سفری به ایران داشت. ما در جریان دیدارهایی که با مقام‌های ارشد ایران جز رهبری این کشور داشتیم به آنها گفتیم که امیدوار هستیم در مذاکرات هسته‌ای جدی باشند و این دور از رایزنی‌های جدید به نتیجه برسد. رییس‌جمهور سابق مکزیک در ادامه با اشاره به خرسندی گروه الدرز از حصول توافق هسته‌ای افزود: با توجه به استانداردهایی که ما در گروه داریم این مذاکرات را موفقیت آمیز و نتیجه آن را کاملا راضی‌کننده می‌دانیم. ما این مذاکرات را دستاوردی مهم برای منع اشاعه تسلیحات می‌دانیم و به آن احترام می‌گذاریم. طبیعی است که گروه الدرز نیز در چند وقت اخیر از اظهاراتی که حیات توافق هسته‌ای را تهدید می‌کند، نگران شده است. از اظهاراتی که دونالد ترامپ در مقطع نخست به‌عنوان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکا و سپس در جایگاه رییس‌جمهور این کشور درباره توافق هسته‌ای بر زبان آورد، نگران شدیم. ما اصرار داریم که توافق به دست آمده، خوب است و باید از سوی تمام طرف‌های درگیر در آن رعایت شود. من روز گذشته به سخنان مایک پنس، معاون رییس‌جمهور ایالات متحده در مونیخ گوش دادم که گفت: ایالات متحده به تلاش‌های خود برای اطمینان حاصل کردن از اینکه ایران هیچگاه به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد و نمی‌تواند متحدان ما در منطقه را تهدید کند، ادامه خواهد داد. من فکر می‌کنم این تعهد یکی از آن مواردی است که دولت امریکا می‌تواند به آن وعده عمل بپوشاند. هر دولتی که به روی کار می‌آید وعده‌هایی می‌دهد و از تعهدهایی سخن می‌گوید که برخی از آنها قابل اجرا است و برخی از آنها هیچگاه اجرایی نخواهد شد. این یک مورد، تعهدی است که دولت جدید امریکا برای عمل به آن نیاز به هیچ گونه هزینه کردنی ندارد زیرا درحال حاضر توافق هسته‌ای را به عنوان ابزاری برای محقق شدن این تعهد در اختیار دارد. عضو ارشد گروه الدرز در ادامه با اشاره به اینکه پیش بینی تصمیم اجرایی ترامپ درباره برجام کار آسانی نیست، گفت: ترامپ در یکی از اظهارات خود درباره ایران در ماه مارس سال ٢٠١٦، لحن بسیار منفی داشته و گفته بود که اولویت شماره یک من در دولت این خواهد بود که توافق هسته‌ای افتضاح به دست آمده با ایران را از میان بردارم. اما نکته جالب اینجاست که وی در همان سخنرانی تاکید می‌کند که نخستین کاری که باید انجام بدهیم این است که کاری بکنیم که ایران به تعهدات داده شده در توافق کاملا متعهد باقی بماند. بنابراین می‌بینید که در یک سخنرانی واحد وی همزمان از این توافق به‌شدت بدگویی می‌کند اما می‌گوید باید از اجرای آن توسط ایران هم مطمئن شویم. اظهارات اخیر رکس تیلرسون وزیر امور خارجه جدید امریکا و مایک پنس معاون اول رییس‌جمهور نشان می‌دهد که دولت امریکا دنبال تداوم اجرای برجام است. آنها برجام را اجرا می‌کنند چرا که برجام، توافقی خوب برای امریکا و ایران و صلح بین‌المللی است. این بدان معنا نیست که امریکا و ایران در سایر حوزه‌ها نیز با هم کنار خواهند آمد اما من فکر می‌کنم که توافق هسته‌ای، توافق خوبی است. امروز هرکسی می‌تواند ادعای کارشناسی هسته‌ای کند و در مورد اینکه چه چیزهای دیگری قابل دسترسی در این توافق بود، ساعت‌ها سخنرانی کند اما به نظر من نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که بدانید ایران در سال ٢٠١٣ در فناوری هسته‌ای در چه جایگاه و چه وضعیتی قرار داشت و البته می‌توانید اندکی زمان را به عقب‌تر بازگردانید و به سال ٢٠٠٣ بروید که برنامه هسته‌ای ایران بسیار تا بسیار نوپا بود و ایران در همان زمان هم پیشنهاد مذاکره در این خصوص را به غرب داده بود. پیشنهادی که در آن زمان پذیرفته نشد.

‌ پاره کردن برجام کمکی به ثبات خاورمیانه نمی‌کند

در ادامه این نشست، شیخ حمدبن جاسم بن جبر آل ثانی با سوال مجری با محوریت چرا باید به توافق هسته‌ای پایبند ماند، روبه رو شد. نخست‌وزیر سابق قطر در پاسخ اشاره‌ای به سخنان ارنستو زدیلو که توافق هسته‌ای را توافقی خوب خوانده بود، کرد و گفت: درحال حاضر برای اظهارنظر درباره اینکه این توافق خوب بود یا بد بود، بسیار دیر شده است. آنچه که امروز باید بگوییم این است که این توافق برای منافع منطقه و برای ثبات در این منطقه بسیار مهم است. منطقه ما به چنین توافقی نیاز داشت چرا که این توافق به توسعه ثبات در منطقه کمک شایانی کرد. حفظ توافق هسته‌ای با ایران و همزمان نظارت بر اجرای آن توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تمام اعضای ١+٥ بسیار مهم است. منطقه ما در حال حاضر با چالش‌های بسیاری روبه رو است و اگر ما از پاره کردن توافق هسته‌ای صحبت کنیم، هیچ کمکی به برقراری ثبات در منطقه نخواهد شد.

حفظ و اجرای توافق هسته‌ای با ایران یک اولویت است

وزیرامور خارجه سابق قطر در ادامه با اشاره به بحران‌هایی که منطقه با آن روبه رو است، گفت: یکی از چالش‌های جدی تروریسم است و دیگری تعداد بالای کشورهای فروپاشیده (Failing states) در این منطقه است. در چنین شرایطی باید برای منطقه اولویت بندی‌هایی صورت بگیرد. یکی از اولویت‌های ما این است که توافق هسته‌ای با ایران را حفظ کنیم و بر نظارت بر اجرای دقیق آن ادامه دهیم. چیزی که بسیار مهم است این است که ایرانی‌ها باید بدانند که توافق هسته‌ای چتر محافظتی برای سایر فعالیت‌های آنها در منطقه که می‌تواند ثبات را تحت تاثیر قرار دهد نیست. این توافق هسته‌ای باید ایران را تشویق کند که بازیگری در منطقه باشد چرا که بازیگران مهمی در حوزه شورای همکاری خلیج فارس قرار دارند. درحال حاضر ما در نقطه‌ای قرار داریم که باید فوریت‌های منطقه را لحاظ کنیم. فوریت امروز منطقه این است که ایران بداند نمی‌تواند و نباید از این توافق هسته‌ای برای تحت الشعاع قرار دادن سایر رخدادهای حیاتی در منطقه استفاده کند. سوژه رایزنی‌های ما با ایران که همسایه ما است فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور و البته پرونده‌های مهم مانند یمن، سوریه، عراق و لبنان است.

‌ ایران و شورای همکاری باید به درک مشترک برسند

نخست‌وزیر سابق قطر در ادامه سخنانش با تاکید بر حمایت از حفظ توافق هسته‌ای با ایران گفت: ما از پذیرش این مساله که ایران بخشی از منطقه خاورمیانه است حمایت می‌کنیم و تاکید دارم که ما و ایرانی‌ها باید وارد گفت‌وگوهای منصفانه شویم. ما سال‌هاست که تلاش می‌کنیم با ایران وارد این فاز شویم اما مساله همواره این بوده که آیا فشاری در این خصوص وجود دارد یا خیر؟ ما دوست داریم که نیاز به گفت‌وگوی منصفانه به درک مشترکی در هر دو سو (ایران و کشورهای عضو شورای همکاری) بدل شود اما در فضایی که هیچ‌گونه فشاری نه از جانب ما و نه از جانب ایرانی‌ها وجود نداشته باشد.

‌ شورای همکاری حمایت خود از برجام را علنی اعلام کرد

ترکی فیصل به عنوان چهارمین سخنران این نشست اظهارات شیخ حمد درباره توافق هسته‌ای با ایران را تایید کرد و افزود: عربستان سعودی و شورای همکاری حمایت خود از این توافق هسته‌ای را علنا اعلام کرده بودند. ما حمایت قاطع خود را بارها و بارها تکرار کردیم. هیچگاه تردیدی برای پذیرش این توافق هسته‌ای به شکلی که درحال حاضر وجود دارد از سوی عربستان سعودی و شرکایش در شورای همکاری وجود نداشته و ما امیدوار هستیم که ایران به تمام تعهدات خود در این توافق هسته‌ای پایبند باشد. یکی از بندهای این تعهد هم مساله آزمایش‌های موشکی است که همچنان مورد سوال و اجرای آن محل شک و تردید و بحث میان ایران و دیگر اعضای ١+٥ است. همانطور که شیخ حمد هم اشاره کرد حفظ و اجرای برجام یکی از اصولی‌ترین ابزارها برای برقراری امنیت و ثبات در منطقه ما است.

‌ با برجام غنی‌سازی در ایران ادامه یافت

ترکی فیصل در ادامه سخنانش از بحث درباره مقبولیت توافق هسته‌ای در میان شورای همکاری فاصله گرفت و با ورود به حوزه جدیدی از مساله هسته‌ای در منطقه خاورمیانه افزود: ما در عربستان سعودی و شاید برخی نقاط دیگر از جهان می‌بینیم که این توافق همچنان به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم را داده است و این درحالی است که حد و حدود و میزان غنی‌سازی اورانیوم که در معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته‌ای (ان پی تی) به آن اشاره شده برای تمام امضاکنندگان این معاهده لازم الاجرا است. یکی از کارهایی که این توافق انجام نداد این بود که سایر اعضای حاضر در منطقه به خصوص اسراییل را در خصوص مساله غنی‌سازی مخاطب قرار نداد. در چنین شرایطی توافق هسته‌ای با ایران که ملزومات خودش را دارد به ما این اجازه را نمی‌دهد که راحت عقب بنشینیم و بگوییم مساله هسته‌ای در منطقه پایان یافت. ما باید فراتر از این توافقنامه حرکت کنیم.

‌ باید در خاورمیانه منطقه عاری از سلاح هسته‌ای که اسراییل را هم شامل شود، ایجاد کرد

سفر سابق عربستان سعودی در واشنگتن در ادامه سخنانش تلاش کرد توجه همگان را به زمان انقضای برجام جلب کند و گفت: هیچ کس نمی‌داند که این توافقنامه ١٠ سال طول خواهد کشید یا ١٢ سال یا ١٥ سال؟ پاسخ به زمان انقضای آن نیز به مخاطبی بستگی دارد که با او صحبت می‌کنید. (اشاره وی به تعابیر متفاوت از زمان تعیین شده برای اجرای برجام از سوی طرف‌های مختلف حاضر در مذاکرات یعنی ایران و ١+٥ است) اما ١٠ یا ١٥ سال به چشم برهم زدنی می‌گذرد و ما باید زمانی که اعتبار این توافقنامه به اتمام رسید درباره این مسائل و دغدغه‌ها دوباره صحبت کنیم. آیا ایران پس از این بازه زمانی به سمت بمب هسته‌ای خواهد رفت؟ من نمی‌دانم اما ما باید از این بازه زمانی موجود که می‌تواند ١٠ یا ١٥ سال باشد استفاده کنیم و مطمئن شویم که هیچ کشوری در خاورمیانه نه فقط ایران نمی‌تواند توانایی تولید بمب هسته‌ای داشته باشد یا حتی فراتر از این توانایی بمب هسته‌ای را مستقر کند و این کاری است که اسراییل انجام داده است. هرچند تلاش‌های ١+٥ در عدم دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای در ١٠ تا ١٥ سال آینده موفق بوده است اما ما باید از این زمان جلوتر برویم و با برقراری منطقه عاری از سلاح کشتارجمعی و تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه از عدم استقرار این تجهیزات در منطقه مطمئن شویم. پیشنهاد برقراری چنین منطقه‌ای در خاورمیانه در سال ٢٠١٠ به کنفرانس بازبینی معاهده منع تکثیر تسلیحات اتمی در سازمان ملل داده شد. تشکیل منطقه عاری از سلاح کشتار جمعی تنها تضمینی برای این است که هیچ کشوری در منطقه از این خط قرمز عبور نخواهد کرد. این همان مسوولیتی است که ما باید امروز با بهره‌برداری از تاریخ دوام توافق هسته‌ای با ایران آن را به انجام برسانیم. ما باید از همین امروز طرح منطقه عاری از سلاح کشتارجمعی را کلید بزنیم و البته که باید طرح جامعی باشد که تمام کشورهای منطقه را شامل شود. شکل‌گیری چنین منطقه‌ای در امریکای لاتین سابقه دارد و کار چندان پیچیده‌ای نیست. باید توافق هسته‌ای با ایران را به شالوده‌ای برای تشکیل منطقه عاری از سلاح کشتارجمعی در خاورمیانه بدل کنیم و این به نظر من تنها راه برای کنترل کردن میزان غنی‌سازی اورانیوم در منطقه و حتی استفاده بهینه از انرژی صلح آمیز هسته‌ای است.

ادعای قدرت‌های هسته‌ای جهان را باور کردیم!

الاخضر الابراهیمی سخنان خود را با بیان سابقه خود در کمپین نه به سلاح اتمی آغاز کرد و گفت: من یک جنگجوی قدیمی در جبهه خلع سلاح هسته‌ای هستم. وقتی برتراند راسل برای تحقق این مساله در لندن راهپیمایی به راه می‌انداخت من حامی جوان وی بودم. لذا از شنیدن سخنان دوستان به خصوص ترکی فیصل در زمینه ضرورت تداوم روند خلع سلاح هسته‌ای خرسند شدم. زمانی که در گذشته‌ای نه چندان دور قدرت‌های هسته‌ای در جلسات برگزار شده در ژنو به ما می‌گفتند دلیلی برای نگرانی از تسلیحات هسته‌ای ما وجود دارد و به زودی آنها را از میان برمی‌داریم ما در عین سادگی باور کردیم و هر توافقنامه‌ای را که جلوی ما گذاشتند و از ما خواستند امضا کردیم.

‌ برجام را نمی‌توان پاره کرد

ابراهیمی که در فاصله سال‌های ٢٠١٢ تا ٢٠١٤ نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه بود، در ادامه به برجام اشاره کرد و گفت: امروز ما توافق بسیار خوبی میان ایران و ٦ کشور دیگر داریم. برخی بحث‌ها در خصوص پاره کردن یا نکردن این توافق می‌شود اما باید توجه داشت که برجام یک توافق چندجانبه است و البته می‌توان آن را توافقی بین‌المللی هم خواند چرا که به شورای امنیت ارجاع داده شده و توسط این شورا مورد تایید و تقویت قرار گرفته است. بنابراین یک توافق بین‌المللی است که البته هرکسی بخواهد می‌تواند از آن خارج شود اما کسی نمی‌تواند آن را پاره کند. اگر در منطقه خاورمیانه بتوانیم به سمت مسیری برویم که ترکی فیصل از آن سخن گفت (تشکیل منطقه عاری از سلاح کشتار جمعی) بسیار خوب و مفید خواهد بود اما من فکر می‌کنم که آنچه باید در این منطقه انجام دهیم این است که از برجام و توافق هسته‌ای برای حل مشکلات و اختلاف‌های‌مان استفاده کنیم. ما چالش‌های جدی و تنش‌های جدی در منطقه داریم. لیبی، عراق، سوریه و یمن تنها چندمورد از چالش‌ها هستند و ما باید کار بیشتری برای مهار این شرایط انجام دهیم. در خارج از جهان عرب نیز ما ترکیه و ایران را داریم که عضوی از منطقه ما هستند و ما باید به سمت تعامل با آنها و رایزنی با آنها درباره مسائل حیاتی منطقه حرکت کنیم.

بیماری اصلی سوریه داعش نیست!

در ادامه این نشست مجری برنامه از ترکی فیصل سوال کرد که آیا مساله اجرای توافق هسته‌ای و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و رقابت‌هایی که در منطقه وجود دارد را موازی با هم می‌بینید یا دو مساله جدا و منفک از هم ؟ رییس سابق استخبارات سعودی در پاسخ گفت: در منطقه ما همه‌چیز با هم در ارتباط است و همزمان هیچ‌وقت نمی‌توان تصور کرد که آنچه در منطقه ما رخ می‌دهد تاثیری بر سایر مناطق نخواهد گذاشت. کشورهای ازهم پاشیده، چالش اصلی و بزرگ منطقه ما هستند. عراق، سوریه و یمن کشورهایی هستند که همه از آنها تاثیر می‌پذیرند و البته در آنها هم سود و منفعتی دارند اما مهم‌ترین مساله این است که تروریست‌ها هم از وضعیت آشفته در این کشورها بهره برده‌اند. در سوریه، النصره و القاعده و داعش که من ترجیح می‌دهم آنها را فاحش بخوانم -که در عربی به معنای قبیح است - از تنش و نابسامانی اوضاع دولتی استفاده کردند. در یمن گروه شبه‌نظامی که از مدل حزب‌الله لبنان الگوبرداری کرده است از شرایط استفاده کرد و در لبنان نیز یک گروه شبه‌نظامی (اشاره به حزب‌الله لبنان) قدرتی فراتر از قدرت دولت مرکزی پیدا کرده است. سامان بخشیدن به اوضاع کشورهای ازهم فروپاشیده تنها راه برای پایین کشیدن تروریست‌ها در این کشورها است. باید فعالیت‌های شبه‌نظامیان چه شیعه و چه سنی در منطقه ما ریشه‌کن شود. بهترین نمونه عراق است که در سایه دولت نوری مالکی به یک کشور ازهم ‌فروپاشیده بدل شد. جمعیت قابل توجهی از اهل سنت عراق با سیاست‌های نوری مالکی مخالفت بودند و همین سیاست‌ها منجر به شکل‌گیری فاحش (داعش) در عراق شد و موصل در اختیار این گروه قرار گرفت. این روزها با جانشینی حیدرالعبادی به جای نوری مالکی ما شاهد بیرون رانده شدن داعش از عراق هستیم. در سوریه بیماری اصلی فاحش (داعش) و ترویست‌ها و شبه‌نظامیانی نیستند که توسط ایران مورد حمایت قرار می‌گیرند بلکه بیماری اصلی در دمشق است. اگر شما بتوانید دولت در دمشق را که از هم پاشیده شده است سر و سامان بدهید، می‌توانید با اثرات و تبعات این بیماری نیز مقابله کنید. اگر اوضاع در دمشق، صنعا و طرابلس را بهبود ببخشید، می‌توانید سایر چالش‌ها را هم حل و فصل کنید.

‌ نه تندروی بوش نه تعلل‌های اوباما

شیخ حمد بن جاسم در ادامه این نشست در پاسخ به این سوال که آیا در سایه دولت جدید امریکا فرصت‌هایی برای حل و فصل مسائل منطقه‌ای ایجاد شده است یا خیر؟ گفت: من ترجیح می‌دهم مساله را از اندکی آن‌سوتر ببینم و قبل از اینکه به دولت ترامپ یا سیاست‌های اوباما بپردازم به دولت جورج بوش پسر و سیاست‌های او نگاهی بیندازم. من همیشه گفته‌ام که دولت جورج بوش در منطقه فعالیت‌هایی شدیدی داشت که من از آنها با عنوان فعالیت‌هایی با ولتاژ بالا یاد می‌کنم و این در حالی بود که دولت باراک اوباما فعالیت‌های منطقه‌ای با ولتاژ بسیار پایین داشت. ما در منطقه به میانه‌روی نیاز داریم که نه تندروی بوش را شامل شود و نه کم‌کاری‌های اوباما را. نمی‌توانم برای بیان درستی یا اشتباهی سیاست‌های ترامپ در منطقه به نطق‌های وی در زمان رقابت‌های انتخاباتی یا به صحبت‌هایش در روزهای نخست حضور در کاخ سفید استناد کنم، باید منتظر ماند و دید که وی روی زمین چه گام‌های اجرایی برمی‌دارد. در برخی از کشورهای منطقه فشارهای دولت‌های متفاوت امریکا نتایج مثبتی داشته است اما دولت جدید امریکا می‌گوید که برخی رویکردهای دولت قبلی را قبول ندارد و به دنبال اجرایی کردن سیاست‌های جدید است. آنچه که من توصیه می‌کنم این است که منطقه به تندروی امریکا در سایه رویکرد جدید دولت تازه نفس نیازی ندارد.

‌ اطمینان صد در صدی به امریکا یا اروپا در منطقه نداریم

شیخ حمد با اشاره به نیاز منطقه به اجرای دقیق برجام، افزود: ایران باید در برخی از سیاست‌های منطقه‌ای‌اش بازنگری کند. در دولت جورج بوش و اوباما اشتباهاتی در منطقه صورت گرفت. در منطقه بی‌ثبانی و ناامنی وجود دارد و اگر درمورد گروه‌های تروریستی مانند داعش حرف می‌زنیم برخی از آن به دلیل  اداره مسایل در منطقه است. صراحتا بگویم که ما نمی‌خواهیم برای حل و فصل مسائل منطقه‌ای ١٠٠ درصد به امریکا یا اروپا تکیه کنیم، بلکه می‌خواهیم آنها مشکلات را درک کنند و در درمان صحیح این مشکل به ما کمک کنند. درمان صحیح هم حل مسائل در سوریه و در یمن است.

‌ امریکا باید با بازیگران منطقه‌ای مشورت کند

شیح حمد که کشورش از اعضای شورای همکاری خلیج فارس است در ادامه سخنانش به انتقاد از رویکرد منطقه‌ای ایران پرداخت و افزود: ایران باید بپذیرد که در این منطقه با سایر بازیگران همفکری و همکاری کند. چالش امروز نیز این است که امریکا باید رویکردی را در منطقه تعریف کند که در سایه آن با بازیگران منطقه‌ای همفکری و همراهی کند و نه اینکه نسخه و رویکرد واحدی را به تنهایی در منطقه ما پیش ببرد.

‌ به اوباما گفتیم ١+٥ را به ٢+٥ تبدیل کند

شیخ حمد که در ابتدای سخنانش تاکید کرده بود برای خوب یا بد خواندن توافق هسته‌ای دیر شده است، گفت: زمانی که اوباما با ایران مذاکرات هسته‌ای را آغاز کرد به او گفتیم که شما در مقابل ایران ١+٥ را نشانده‌اید آن را به ٢+٥ تبدیل کنید و شورای همکاری را به شریکی برای خودتان و ایران در این توافق بدل کنید. با این کار شما به شورای همکاری این اطمینان را می‌دهید که توافق در راستای منافع کل منطقه است. مشکل اینجا است که کشورهای منطقه هیچ خبری از جزییات این توافق نداشتند مگر زمانی که توافق به دست آمد و این همان مساله‌ای بود که برخی از اعضای منطقه را به این توافق بدبین کرد. این تجربه عبرتی شد و نشان داد که نباید هیچ تصمیمی چه درباره صلح و چه درباره جنگ در منطقه بدون مشورت کردن و دخیل کردن اعضای آن به خصوص شورای همکاری اتخاذ شود.

‌ ترامپ غر می‌زند اما با یوکیا آمانو تماس هم نگرفته است

در ادامه این نشست ارنستو زدیلو، عضو گروه الدرز با اشاره به اینکه برای بررسی دستاوردهای توافق هسته‌ای با ایران نیازی نیست در جهان مفروضات قدم بزنیم، گفت: از عمر این توافق یک سال گذشته و ایران به تمام تعهدات خود پاسخ داده است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم نظارت کامل بر اجرای این توافق را برعهده دارد. برای اطمینان از اجرا نیز بهترین راه این است که مطمئن باشیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مسوولیت نظارتی خود کاملا عمل می‌کند و ابزار لازم برای این نظارت را هم در اختیار دارد. یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا حرف خوبی زده و گفته است که دولت ترامپ انتقادهای بسیاری به برجام وارد می‌کند اما تاکنون هیچ تماسی با ما درخصوص این توافق یا شکایت از چند و چون اجرای آن نگرفته است.

‌ برجام را نعمتی برای منطقه بدانیم

ایرانی‌ها نیز از عدم وفای به عهد طرف مقابل به تعهدات خود در برجام گلایه دارد. این جمله‌ای بود که اخضر ابراهیمی ادامه سخنانش در این نشست را با آن آغاز کرد و گفت: فکر نمی‌کنم راستی‌آزمایی اجرای تعهدهای دو طرف کار سختی باشد و البته می‌توان گفت که در این مدت بدنه توافق حداقل از سوی دو طرف اجرایی شده است. اما نکته مهم اینجاست که این توافق در منطقه‌ای به دست آمده است که مشکلات بسیاری دارد. باید ببینیم که آیا این توافق می‌تواند کمکی به بهبود اوضاع در منطقه بکند یا قرار است به بهانه این توافق بر پیچیدگی‌های مسائل منطقه‌ای افزوده شود؟ شیخ حمد زمانی که در قدرت بودند یکی از کسانی بودند که اعتقاد داشتند بازیگران منطقه‌ای می‌توانند مشکلات خود را حل کنند و به نظر من بازیگران این منطقه باید برای حل مشکلات فعالیت بیشتری از خود نشان بدهند. برجام بخشی از این پازل است که می‌تواند به بهبود اوضاع در منطقه کمک کند و اینگونه نیست که بر پیچیدگی‌های موجود در منطقه بیفزاید.

‌ ٢٠ سال مذاکره برای توافقی با عمر ١٠ سال

در ادامه این نشست، حاظران پرسش‌های خود را با سه نفر سخنران باقی مانده (ترکی فیصل جلسه را پیش از پایان ترک کرد) درمیان گذاشتند. شیخ حمد در پاسخ به سوالی درباره آنچه که امروز حیات توافق هسته‌ای را تهدید می‌کند، باز هم‌زبان به انتقاد از ایران در منطقه گشود و گفت: ایران و غرب قریب به ٢٠ سال را صرف مذاکرات هسته‌ای کردند اما نکته جالب اینجاست که عمر این توافق هسته‌ای فقط ١٠ سال است. توافق موجود توافق بدی نیست اما مشکل چند و چون اجرای آن است.

‌ ایران در مسائل جهان عرب دخالت نکند!

نخست‌وزیر سابق قطر در ادامه افزود: سفر حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران به کویت و عمان اقدامی مثبت بود و عکس‌العملی به سیاست‌های اعلام شده دولت جدید امریکا در قبال خاورمیانه بود. ایرانی‌ها امروز می‌دانند که باید با کشورهای منطقه صحبت کنند ولی در هر حوزه‌ای اعم از مسائل منطقه‌ای و همکاری‌های اقتصادی ایران باید در گفت‌وگو جدی باشد و عزم خود را نشان دهد. مسائل سوریه و عراق به جهان عرب ارتباط دارد و اگر از امریکا و اروپایی‌ها می‌خواهیم که دخالت نکنند بنابراین ایرانی‌ها هم نباید در مسائل جهان عرب دخالت نکنند. باید خطوط قرمزی برای آنچه که ایران در منطقه اجازه دارد انجام بدهد و آنچه اجازه ندارد انجام بدهید مشخص شود.

‌ انحراف برنامه هسته‌ای ایران پس از برجام ممکن نیست

ارنستو زدیلو، رییس‌جمهور سابق مکزیک در پاسخ به سوالی درباره آنچه حیات برجام را تهدید می‌کند، گفت: برخی از محدودیت‌های ایران در این توافقنامه ١٥ سال طول می‌کشد اما نظارت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران تا زمانی که این کشور عضو ان‌پی‌تی باشد، ادامه پیدا خواهد کرد. ایرانی‌ها سال‌هاست که عضو ان‌پی‌تی هستند و علاوه بر این مفاد پروتکل الحاقی نیز در سال‌های آتی در مورد آنها اجرایی خواهد شد. اینکه برخی از دوستان ادعا می‌کنند ایران پس از ١٠ سال یا ١٥ سال در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای با دست باز کامل رفتار خواهد کرد، به هیچ‌وجه صحیح نیست.

‌ امریکا اشتباه سال ٢٠٠٣ را درباره ایران تکرار نکند

اما مسائل زیادی توافق هسته‌ای با ایران را تهدید می‌کند. نه فقط رفتارهای ایران که رفتارهای سایر بازیگران هم می‌تواند حیات توافق هسته‌ای را تهدید کند. اگر تحریم یک‌جانبه‌ای از سوی امریکا بر ایران تحمیل شود، طبیعتا حیات برجام تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت. در سال ٢٠٠٣ ایران پیشنهاد خوبی برای حل و فصل مساله هسته‌ای داد و در همان زمان امریکا ترجیح داد سیاست تغییر رژیم را در مقابل ایران به جای مذاکره دنبال کند و البته که شاهد تغییر اساسی سیاسی در ایران هم بودیم و پس از دولت وقت، دولت محمود احمدی‌نژاد آمد. امیدواریم امریکا دوباره چنین اشتباهی را مرتکب نشود.

‌ شورای همکاری به دنبال رابطه عالی با ایران است

در پایان این نشست شیخ حمد در پاسخ به سوالی درباره انتقادهای بی‌حد و حصر و چندجانبه از ایران گفت: شورای همکاری حمایت خود از توافق هسته‌ای را اعلام کرده است. ما به دنبال رابطه حسنه و عالی با ایران هستیم و سال‌هاست برای آن تلاش کردیم اما نمی‌توانم قاطعانه بگویم که ایران نیز به دنبال چنین رابطه حسنه‌ای با ما است. در تمام این سال‌ها هرجا مشکلی در منطقه بوده، دست ایرانی‌ها هم دیده شده است و شما می‌توانید بگویید من اشتباه می‌کنم و امیدوارم که اشتباه کنم. رویای ما در منطقه رابطه عالی اقتصادی – سیاسی - اجتماعی با ایران است. ایران بدون شک، کشوری با تمدن بسیار قوی در خاورمیانه است. ایران، کشور بزرگی در منطقه است و همین گونه هم باقی خواهد ماند و ما هم چه بخواهیم و چه نخواهیم ایران در منطقه است و باید حضور این کشور را به رسمیت بشناسیم. اما ایرانی‌ها هم باید بدانند که در این منطقه زندگی می‌کنند و باید با تمام بازیگران منطقه کنار بیایند. ما به دنبال جنگ در منطقه نیستیم. شاید عده‌ای احمق در منطقه باشند که گمان کنند جنگ دیگری با ایران می‌تواند مفید باشد اما این نگاه بسیار و بسیار کوتاه بینانه است. ما از ایران قدرتمند استقبال می‌کنیم اما ایران قدرتمندی که علیه همسایگانش نباشد.

 (توضیح روزنامه: با توجه به اهمیت مساله اجرای توافق هسته‌ای ایران با ١+٥ و افزایش موضع‌گیری‌های تند و تیز برخی بازیگران منطقه‌ای علیه ایران، روزنامه اعتماد اقدام به ترجمه و انتشار متن کامل گفت‌وگوهای انجام شده در این نشست کرده است تا مخاطبان با نگاه‌های متفاوت در میان کشورهای شورای همکاری با فعالیت‌های منطقه‌ای و هسته‌ای ایران آشنا شوند. بدیهی است که هیچ‌کدام از نظرات مطرح شده در این نشست مورد تایید این روزنامه نیست.)