آرایش نیروهای سیاسی مشهد چگونه است؟

این دو طیف و جبهه سیاسی که هر کدام تشکل ها و گروه های مختلفی را در درون خود جای داده اند، بیشتر توسط فعالان سیاسی و کنشگران حزبی قدیمی استان راهبری و مدیریت می شوند و ریشه آنها در خاک گروهها، احزاب و جناحهای سیاسی کشور قرار دارد.

* اصولگرایان

اصولگرایان استان خراسان رضوی در دو مجموعه تشکیلاتی شامل جبهه پیروان خط امام و رهبری و جبهه پایداری به فعالیت می پردازند که جبهه پیروان خط امام و رهبری خراسان رضوی تقریبا با سابقه ترین جبهه سیاسی خراسان رضوی بعد از انقلاب اسلامی محسوب می شود که دارای 17 تشکل سیاسی است.

رئیس سابق جبهه پیروان خط امام و رهبری در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد:انجمن اسلامی مهندسین خراسان، انجمن اسلامی فرهنگیان، حزب موتلفه اسلامی، جامعه اسلامی کارمندان، جامعه اسلامی کارگران، جمعیت اسلامی خدمتگزاران سازندگی، جمعیت دفاع از آرمانهای انقلاب اسلامی، کانون تربیت اسلامی از جمله اعضای این جبهه هستند.

سید محسن بنی هاشمی گفت: حزب عدالت طلبان ایران اسلامی، جمعیت اسلامی یاران خراسانی، کانون اسلامی فارغ التحصیلان شبه قاره هند، کانون اسلامی دانش آموختگان و فارغ التحصیلان خراسان، جمعیت اسلامی مهر خاور، کانون دانشگاهیان ایران اسلامی، جامعه انجمن های اسلامی اصناف خراسان، کانون رویش های انقلاب اسلامی و جامعه زینب(س) دیگر تشکل های تشکیل دهنده این جبهه هستند.

این جبهه سیاسی روابط عمیق و مستحکمی با نماینده ولی فقیه و تولیت پیشین آستان قدس رضوی مرحوم آیت الله واعظ طبسی داشت.

ادبیات اقتصادی ایران را دو گروه از اقتصاد دانان تشکیل می دهند اقتصاد دانان لیبرال و اقتصاد دانان نهادگرا اما نمی توان گفتمان خاصی را به عنوان گفتمان اصولگرایی در عرصه اقتصاد ایران معرفی کرد.

اما این طیف از اصولگرایان که طیف سنتی آنها محسوب می شوند تاکنون در عمل، به ساز و کار اقتصاد آزاد رغبت نشان داده اند و برای نقش دولت در اقتصاد جایگاه چندانی قائل نیستند هر چند که از انتساب خود به مکتب اقتصادی لیبرال اکراه دارند.

در میان بخش های مختلف اقتصادی این گروه از اصولگرایان به تجارت بیش از صنعت و کشاورزی اهمیت و بها می دهند.

در سیاست، این طیف از اصولگرایان به گردش قدرت در میان نیروهای خودی درون نظام اعتقاد دارند، در فرهنگ محافظه کار و معتقد به توطئه و تهاجم فرهنگی غرب علیه ارزشهای انقلابی هستند و در عرصه اجتماعی سنت گرا محسوب شده و با گشایش های اجتماعی محتاطانه برخورد می کنند.

این جبهه چند روز پیش لیست نهایی خود را برای پنجمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر مشهد منتشر کرد که در آن اسامی تعداد قابل توجهی از اعضای سابق و کنونی شورای اسلامی شهر مشهد دیده می شود.

رئیس سابق جبهه پیروان خط امام و رهبری خراسان رضوی گفت: جبهه پیروان خط امام و رهبری شاخه خراسان رضوی مدتی قبل کار خود را بر مبنای چهار شاخص تعهد، تخصص، کارآمدی و مقبولیت بررسی 120 داوطلب شوراها را شروع کرد و در نهایت به فهرستی 30 نفره رسید.

بنی هاشمی افزود: با این حال فراخوانی داده شد تا کسانی که خود را برای حضور در فهرست بر مبنای چهار شاخص یاد شده دارای ویژگی لازم می بینند سوابقشان را ارسال کنند که در نهایت تعداد نامزدهای واجد شرایط اولیه جبهه از 30 نفر به 43 نفر رسید.

وی گفت: این نامزدها بر اساس برنامه ریزی انجام شده با حضور در کمیته انتخابات جبهه پیروان به دفاع از اهداف و برنامه های خود به منظور حضور در فهرست جبهه برای عضویت در شورای شهر مشهد پرداختند و از این میان، 25 نامزد برای ارائه برنامه های خویش به هیات رییسه جبهه معرفی شدند.

او افزود: این 25 نفر در نشست شورای مرکزی جبهه پیروان خط امام و رهبری خراسان رضوی به بیان دیدگاهها و نقطه نظرات خویش پیرامون شورای اسلامی شهر مشهد پرداختند که در نهایت به فهرست 15 نفره جبهه منتهی شد.

ضلع دیگر اصولگرایی استان را جبهه پایداری و طرفدارانش تشکیل می دهند که هم اکنون اکثریت شورای اسلامی شهر مشهد، شهرداری مشهد و مدیریت روزنامه شهرآرا را در دست دارند.

این گروه از اصولگرایان در سیاست خارجی، حامی صدور انقلاب و مخالف تعامل گسترده با جهان به ویژه غرب هستند و در سیاست داخلی پلورالیسم و تکثرگرایی را بر نمی تابند.

در اقتصاد به دنبال تحقق عدالت توزیعی و افزایش یارانه هایند و در فرهنگ نگاه مثبتی به مظاهر مدرنیته ندارند و سودای بازگشت به سنتها را دارند.

نقطه تمایز این طیف، از اصولگرایان روش فعالیت سیاسی آنهاست یعنی آنها خود را محصور در چارچوب قانون نمی دانند و در صورتی که ادعا و هدفی را برای خود تعریف نمایند آمادگی دارند که خارج از چارچویهای قانونی هم برای تحقق آن اقدام کنند.

تحلیلگران پیش بینی می کنند که اصولگرایان خراسان رضوی در انتخابات ریاست جمهوری 29 اردیبهشت ماه 1396 به حمایت از نامزد واحد نرسند و در این صورت ممکن است بخشی از جبهه پیروان خط امام و رهبری خراسان رضوی از سید مصطفی آقا میر سلیم و بخش دیگر آن از محمد باقر قالیباف حمایت کند.

همچنین پیش بینی می شود که جبهه پایداری خراسان رضوی نیز به تبعیت از جبهه پایداری کل کشور از نامزدی سید ابراهیم رئیسی حمایت نماید.

*اصلاح طلبان

در اردوگاه اصلاح طلبان استان خراسان رضوی دو بخش طرفداران مجمع مشورتی و منتقدان آن قابل تفکیک هستند.

با غیرقانونی اعلام شدن حزب جبهه مشارکت ایران اسلامی فعالان و طرفداران این حزب در دو تشکل سیاسی به نامهای حزب مجمع مشورتی خراسان رضوی و حزب اتحاد ملت خراسان رضوی فعال شدند که در این بین، فعالیت مجمع مشورتی و قدرت لابیگری اش از حزب اتحاد ملت این استان بیشتر است.

در کنار این دو حزب و در ضلع دیگر اصلاح طلبی استان خراسان رضوی حزب اعتماد ملی و هوادارانش قرار دارد که منتقد برخی از رفتارهای ضلع دیگر اصلاح طلبی استان خراسان رضوی است.

با این حال اصلاح طلبان استان خراسان رضوی اختلاف مشهود و خاصی در آرمان ها و اهداف با یکدیگر ندارند و اختلافشان تنها بر سر مصادیق این اهداف و آرمانهاست.

آنها در سیاست داخلی به دنبال استفاده حداکثری از ظرفیت قانون اساسی و مدافع به رسمیت شناخته شدن همه صداها و اقوام و گروهها و جناحهایی هستند که این قانون را به عنوان منشور ملی و سند تعامل بین حکومت و ملت قبول کرده اند.

اتاق شیشه ای سیاست که در آن رفتارهای حاکمان در منظر و دید مردم قرار داشته باشد و آزادی بیان که بتوان از رفتارهای حاکمان انتقاد کرد و به رسمیت شناختن حق سازمان یابی شهروندان و تحقق جامعه مدنی و تداول و چرخش قدرت در بین شایستگان منتخب مردم از دیگر آرمانها و شعارهای سیاسی این طیف است.

در سیاست خارجی هم به دنبال تنش زدایی و تعامل حداکثری با جهان در عین رعایت آرمانهای نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.

در اقتصاد برخی از اصلاح طلبان همچون دولت هفتم به روشهای اقتصاد لیبرال و برخی دیگر همچون کابینه دولت سوم و چهارم به روشهای اقتصاد نهادگرا گرایش دارند اما در هر حال حتی نهادگرایان این طیف هم مخالف عدالت توزیعی و یارانه ای و مدافع توزیع برابر امکانات و فرصت ها هستند.

در عرصه اجتماع هم اصلاح طلبان به دنبال واگذاری امور و کارهای مردم به خود مردم از طریق تشکیل و تقویت سازمانهای مردم نهاد هستند و نظارت دولت را نظارت حاکمیتی می دانند.

پیش بینی می شود در انتخابات کنونی شورای شهر مشهد این طیف با وجود اختلافاتی که با هم دارند به لیست واحدی برسند.

در این بین اعتدال گرایان خراسان رضوی قرار دارند که به شکل آشکاری به سمت اصلاح طلبان گرایش یافته اند و بدون تردید اصلی ترین و تشکیلاتی ترین بخش اعتدالیون در خراسان رضوی یعنی حزب اعتدال و توسعه استان با لیست نهایی اصلاح طلبان استان همنوایی و همراهی خواهد کرد.

اتفاق جدیدی که در انتخابات اخیر برای اصلاح طلبان خراسان رضوی رخ داد تعیین ساز و کاری به غیر از 'شورای هماهنگی جبهه اصلاحات' بود که این بار با نام 'شورای اصلاح طلبان خراسان رضوی' نقش مدیریت و رهبری این اردوگاه سیاسی را بر عهده گرفته است.

عضو هیات رئیسه حزب اعتماد ملی خراسان رضوی در این خصوص به ایرنا گفت: شورای اصلاح طلبان خراسان رضوی تفاوتی که با شورای هماهنگی جبهه اصلاحات این استان دارد آن است که یک تشکل مقطعی و انتخاباتی است و قرار است پس از انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری و پنجمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد ساز و کار تصمیم گیریهای اصلاح طلبان استان به شورای هماهنگی جبهه اصلاحات باز گردد.

حسین رئوفی پور افزود: تفاوت دیگر شورای اصلاح طلبان خراسان رضوی با شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در این است که در شورای هماهنگی تنها تشکل های اصلاح طلب عضو بودند و حق رای داشتند اما در شورای اصلاح طلبان علاوه بر تشکل ها افراد حقیقی و منفرد اما موثر اصلاح طلب هم حضور دارند.

وی گفت: عمده تشکل های تشکیل دهنده شورای هماهنگی جبهه اصلاحات خراسان رضوی عبارتند از حزب اعتماد ملی، حزب اتحاد ملت، حزب مجمع مشورتی اصلاح طلبان، حزب کارگزاران سازندگی، حزب اراده ملت، حزب ندای ایرانیان، حزب مردم سالاری، حزب همبستگی، خانه کارگر، حزب اسلامی کار، انجمن دانش آموختگان ایران اسلامی، انجمن اسلامی معلمان و انجمن اسلامی اصناف خراسان رضوی که در شورای اصلاح طلبان خراسان رضوی هم عضو هستند.

به نظر تحلیلگران مسائل سیاسی، اصلاح طلبان مشهد در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یکپارچه از نامزدی حسن روحانی حمایت می کنند اما وضعیت لیست اصلاح طلبان در پنجمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر مشهد با توجه به مشخص نشدن قطعی رد یا تایید صلاحیتها تا لحظه نگارش این گزارش در هاله ای از ابهام قرار دارد.

انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا 29 اردیبهشت سال جاری برگزار می شود.