ویژگی‌ها و فضیلت‌های شورای کارآمد

هرچه به روز 29 اردیبهشت ماه نزدیک می‌شویم، جنب‌وجوش کاندیداهای مختلفی که شاه‌بیت تبلیغاتی همه‌ی آنها هم به ظاهر خدمت به مردم است و شاید همین انگیزه نیز باعث شده که با هر میزان سواد و تجربه‌ی کاری احساس مسئولیت کرده و سودای نمایندگی مردم در شورای شهر را در سر بپرورانند.

اما به راستی ویژگی‌های یک شورای کارآمد چیست و چه افرادی می‌توانند در مقام خدمتگزاری مردم موفق عمل کنند؟ طبیعتاً پاسخ به این سوال نیازمند واکاوی و تحلیل کارشناسی از جایگاه شورای اسلامی شهر و نیز ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شهری مانند خرم‌آباد است که بتوان با اتکا به این ظرفیت‌ها و بالفعل نمودن آنها زمینه ارائه خدمات شهری مناسبی را فراهم نمود که فرصت پرداختن مشروح به آن در این مجال اندک نمی‌گنجد، اما از سر یادآوری و به جهت ادای تکلیفی که تجربه‌ی یک دهه حضور در این عرصه بر دوشم می‌گذارد، نکاتی چند را در این باره متذکر می‌شوم.

1. تخصص و دانش نظری لازمه‌ی عمل ماندگار و موثر است. بدون پشتوانه علمی لازم، برداشتن گام‌های عملی برای خدمتگزاری آن هم در مقوله‌ی پیچیده مدیریت شهری ناممکن است. شورای شهر به لحاظ ارتباط با توسعه شهری و تأثیر مستقیم آن در زندگی مردم و شهروندان و کیفیت خدماتی که ارائه می‌دهد، دارای اهمیت زیادی است که باید در انتخاب کاندیدای اصلح برای آن توجه نمود. بنابراین یک شورای خوب باید دارای اندیشه‌ها و ایده‌های نو و تفکر توانا در حل‌ مسائل باشد؛ یعنی هیچ وقت مشکلات را آن‌قدر بزرگ نبیند که مغلوب آنها شود، بلکه با درایت و سعه‌ی صدر برای هر نوع چالش و مشکلی در مدیریت شهری راه‌حلی کارا و پویا بیابد.
2. تصور شهر بدون مردم تصوری محال است، لذا تمام هم و غم شورای شهر باید برنامه‌ریزی برای مدیریت شهر بر پایه‌ی نیازها و اولویت‌های مردم باشد. لازمه‌ی موفقیت در این زمینه مردمی بودن شورا و از میان مردم برخاستن آنهاست. با توجه به تجربه‌ای که از سه دوره حضور در شورای شهر خرم‌آباد دارم باید عرض کنم که متأسفانه در دوره‌های پیشین افرادی را در شورا دیده‌ام که ارتباط موثر و قوی با لایه‌های مختلف مردم و درد و مشقّات آنها نداشته‌اند و به همین دلیل یعنی دوری از واقعیت‌های زندگی مردم و نیز عدم آگاهی از پیچیدگی‌های مدیریت شهری، عملاً  فاقد هر نوع نگاه راهبردی و اراده‌ی لازم برای تصمیم‌گیری بوده‌اند و به عبارتی به لحاظ کارآیی "خلع سلاح" بوده‌اند که این مساله بیش از هر چیزی به آینده شهرمان لطمه می‌زند و فرصت خدمت شایسته را هدر می‌دهد.
3. "شعارزدگی" آفت بزرگ دیگری در حوزه‌ی مدیریت است و این مساله متاسفانه در مواقع انتخابات همواره پررنگ‌تر می‌شود، کاندیداها برای جلب نظر مردم و کسب آرا آنها خود را ذی‌حق می‌دانند که شعارهای زیبایی بدهند امّا به فردای عمل به آنها کمتر می‌اندیشند. حل مشکلات و معضلات انباشته شده خرم‌آباد در حوزه‌های عمرانی، خدماتی، رفاهی، تفریحی، فضای سبز، اماکن هنری و فرهنگی و ورزشی، معضل بیکاری جوانان و غیره نه به شعار دهنده خوب که به مرد عمل نیاز دارد. کسی که توان، جسارت و شهامت خود را در خدمتگزاری و پیگیری مطالبات مردم ثابت کرده باشد. بنابراین ویژگیهایی مانند عمل‌گرایی، برنامه‌محور بودن و داشتن توان و تجربه کافی شرط لازم و ضروری برای یک شورای شهر فعال، موثر و کارآمد است.
4. تجربه سال‌ها حضورم در خدمتگزاری به مردم در شورای اسلامی این شهر، این واقعیت را برایم روشن کرده است که انشقاق و چند دستگی یکی از عوامل اصلی ناکامی‌ها و مانع بزرگ تصمیمات کلان و موثر برای حال و آینده شهرمان بوده است. واقعیت اینست که شورا باید محل وفاق، همدلی و دلسوزی برای شناخت مشکلات و حل ریشه‌ای آنها باشد، نه محلی برای سیاسی‌کاری و فعالیت‌های حزبی و جناحی. متأسفانه شاهد بوده‌ام که گاه افرادی حضور در شورا را تنها به عنوان فرصتی برای گرفتن امتیازهای اجتماعی و اقتصادی پنداشته‌اند و لذا از اصل وظیفه خود که همان خدمتگزاری به مردم و حل چالش‌ها و مشکلات پیش‌روی مدیریت شهر است غافل مانده‌اند.
5. برای بسیاری از ما وضعیت نابسامان مالی شهرداری و به اصطلاح کمبود بودجه واژه آشناییست. حقیقت مساله هم همین است که بدون داشتن بودجه‌ی کافی و اعتبار لازم عملاً نمی‌توان کار اساسی و ماندگاری در شهر انجام داد. بنده شخصاً این مساله را در مدت زمانی که شهردار خرم‌آباد بودم تجربه کردم؛ زمانی که اعتبار لازم در اختیار نباشد جسارت تعریف پروژه‌های بزرگ از شهردار سلب می‌شود و احیاناً اگر پروژه‌ای هم تعریف شود به سرانجام نمی‌رسد. لذا یک وظیفه‌ی مهم شورا نقشی است که می‌تواند در راستای ایجاد درآمدهای پایدار و کلان برای شهر داشته باشد و شهرداری را در این زمینه یاری کند.
6. مساله مهم دیگر این است که شورا می‌بایست شهردار را با توجه به فاکتورهای شایسته‌سالاری انتخاب کند نه بر پایه تصمیمات قومی قبیله‌ای یا سیاسی و جناحی که هر دو از آفت‌های شهر ماست. یک شهردار شایسته و توانمند منتظر بودجه اندک دولت نمی‌ماند و تنها به اخذ مالیات و عوارض دلخوش نمی‌کند؛ بلکه به دنبال جذب سرمایه و سرمایه‌گذار از بخش‌های گوناگون و به ویژه بخش خصوصی می‌رود و پیمانکاران بزرگ را با سرمایه‌گذاری این بخش پای کار می‌آورد. بنده این تجربه را در مدت حضورم به عنوان شهردار خرم‌آباد داشتم و تعداد پروژه‌هایی که با اتکا به حضور سرمایه‌گذاران عزیز شروع نمودم در تاریخ شهر خرم‌آباد کم‌نظیر است. لذا انتخاب شهردار اصلح و شایسته که توان چانه‌زنی و هم‌افزایی میان مدیریت شهری و بخش‌های دولتی و خصوصی را داشته باشد، خدمت بزرگی است که از شورای شهر برمی‌آید.
7. شهر خرم‌آباد از مشکلات و معضلات اساسی گوناگونی رنج می‌برد که در ادامه به تعدادی از مهمترین آنها اشاره می‌کنم.

• وضعیت نامطلوب خیابان‌ها و معابر عمومی شهر خرم‌آباد شرایط بغرنج و نگران‌کننده را برای مردم ایجاد کرده است. خیابان‌هایی مملو از از چاله‌هایی که هر کدام گواه بی‌تدبیری‌ها و عدم برنامه‌ریزی صحیح و اصولی برای بازسازی زیرساخت‌های قدیمی و فرسوده شهر است.
• مشکل بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشینی بخش زیادی از مردم در مناطقی مانند گل سفید، پاچنار، کرگانه، علی آباد، پاسنگر و... ، حاشیه‌نشینانی که گویا از نگاه و حافظه مسئولین فراموش شده‌اند و مجبورند با حداقل امکانات و نبود زیرساخت‌های مناسب آموزشی، بهداشتی، فضای فرهنگی و تفریحی روزگار بگذرانند. حل مشکل حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده این شهر جز با همدلی و همراهی همه مسئولین و نهادهای تصمیم‌گیرنده شهر میسر نیست و بیش از همه شورا و شهرداری باید با همراهی استاندار و دیگر مسئولین در این زمینه پیشقدم باشند.
• مشکلات و کمبودهای موجود در زیرساخت‌های حمل و نقل شهری از جمله ساماندهی حمل ‌و نقل عمومی، مشکلات ناشی از زیرگذرها و پل‌هایی که بدون کار کارشناسی لازم انجام شده است و با اندک بارندگی موجب آب‌گرفتگی و مشکلات عدیده‌ای برای مردم می‌شود و همچنین وضعیت نامطلوب کانال‌های اطراف خیابان‌ها و مشکلات آبگرفتگی آنها که حادثه تلخی مانند آنچه برای دانشجوی مهمان شهرمان در خیابان شورا اتفاق افتاد و کام همه را تلخ کرد را موجب می‌شود.
• مشکلاتی دیگر از قبیل بیکاری، مبلمان شهری، وضعیت بوستان‌های شهر، وضعیت جاذبه‌های توریستی و تفریحی شهر، ضرورت سامان‌دهی پایانه‌های برون و درون شهری، ساماندهی نیروی انسانی و اولویت دادن به نیروهای بومی و شایسته در موارد استخدامی شهرداری و سازمانها را می‌توان به صورت مفصل بیان کرد.

1. کلام آخر اینکه خرم‌آباد "شهری محروم "نیست. بلکه اسیر بی‌مهری‌ها، سوءمدیریت‌ها، کم‌توجهی‌ها و شاید بداقبالی‌ها شده است. این شهر ظرفیت‌های قابل توجهی برای رسیدن به توسعه‌ی پایدار و مطلوب دارد که بخش عمده آن ناشناخته و به صورت بالقوه و بلااستفاده مانده است. اگر این ظرفیت‌ها بکارگرفته شود حل مشکلات موجود شهر دور از ذهن نیست که حتمی و میسر است. مهمترین ظرفیت این شهر نیروی انسانی آن است که به عنوان سرمایه اجتماعی بیشترین مزیت را در رسیدن به توسعه پایدار دارد، اما به خاطر عدم برنامه‌ریزی و ایجاد فرصت کار و خدمت برای آنها متاسفانه بخش زیادی از آن به استانها و مناطق دیگر مهاجرت کرده‌اند و عملاً مردم و شهرمان محروم از دانش، تجربه و سرمایه آنها شده‌اند. این شهر به لحاظ تنوع آب و هوایی، جذابیت‌های طبیعی خدادادی و اماکن و ابنیه فرهنگی و تاریخی فرصت بی‌نظیری برای تبدیل شدن به قطب گردشگری در کشور و منطقه را دارد. خرم‌آباد بسترها و ظرفیت‌های توسعه در بخش‌های کشاورزی، خدماتی، صنعتی و تجاری را دارد و می‌تواند به شهری برخوردار از امکانات و زیرساخت‌های مناسب شهری، منابع ایجاد شتغال و درآمدزایی و محیطی مطلوب برای زندگی ساکنان آن و آینده جوانان این شهر باشد. برای رسیدن به چنین وضعیت خوشایندی همه ما اعم از مردم و مسئولین وظیفه داریم که "شهروندی خوب" و "مسئولی دلسوز" باشیم. وظیفه مسئولان کار و تلاش شبانه‌روزی برای حل مشکلات و بالفعل نمودن ظرفیت‌های نهفته شهر است و وظیفه مردم که بسیار مهم و اثرگذار است ایفای نقش فعال و هوشمندانه در مواقع حساس و تعیین کننده است. قطعاً یکی از موارد مهم ایفای وظیفه شهروندی خوب، انتخاب افراد شایسته و باتجربه برای حضور در پارلمان شهرمان است. با توجه به ذکر موارد ابتدایی در باب ویژگی‌های شورای کارآمد که حاصل تجربة سالها توفیق خدمتگزاری در شورای اسلامی و شهرداری خرم‌آباد است امید دارم مردم با حضور حداکثری و آگاهانه در پای صندوق‌های رأی افرادی شایسته، باتجربه و توانمند را برای خدمتگزاری در شورای شهر برخواهند گزید و ان‌شاءالله شورای پنجم خرم‌آباد نمادی از مدیریت کارآمد و توانمند خواهد بود.

                 محمد مهرابی