روزهای ناخوش پرستشگاه ایلامی شوتروک ناهونته معرف به دهنو

رومن گریشمن سرپرست فرانسوی گروه باستان شناسی شوش معتقد است شهری که پرستشگاه ایلامی «شوتروک ناهونته»، شاه ایلام میانه در آن ساخته شده و در حال حاضر به تپه ای به نام دهنو معروف است، «هوپشن» به معروف است.

دبیر و سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در گفتگو با خبرنگار برنا گفت: در بازدیدی که چهاردهم اسفند 95 از تپه باستانی دهنو داشتم متوجه شدم که کشاورزی، ساخت جاده، ایجاد زهکش، باران های سیلابی، حفاری های غیرمجاز، مرمت نکردن ترانشه ها و نپوشیدن بخشی از آن گمانه ها باعث به وجود آمدن شکاف های بسیار متعدد و عمیق در تمام قسمت های تپه مهم دهنو شده است. در نتیجه این شکاف ها، لایه های مختلف معماری که نمودی از زندگی بشری محسوب می شود در این اثر مشهود و ملموس است.

مجتبی گهستونی افزود: تپه دهنو در مکانی قرار دارد که آثار تاریخی شهر «دورانتاش» و چغازنبیل در نزدیکی آن واقع شده است. البته تپه عظیم دهنو زمانی ارزش آن چندان افزوده می شود که در حوالی خودش به فاصله های کم و زیاد محوطه هایی همچون تپه کفتار، تپه جنگل، چغامیش، چغاپهن، ابوفندوا، هفت تپه و... را در کنار خود جای داده است.

این فعال میراث فرهنگی گفت: اگرچه تپه دهنو در هفتم مهر 1381 به شماره 6140 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است اما عملیات تعین عرصه و حریم آن انجام نشده است. اما یک دهه پس از ثبت ملی آن یعنی در سال 1391 پژوهش‌ گران ایرانی و آلمانی کار شناسایی و گمانه‌زنی تپه تاریخی «دهنو» فقط در یک فصل کاوش در آن را آغاز کردند که به نظرم با توجه به مضطرب بودن محوطه دهنو تداوم کاوش ها و البته مراقبت از آن ضرورت دارد.

وی اظهار کرد: با توجه به اینکه تپه دهنو در مرز سه شهرستان شوش، دزفول و شوشتر قرار دارد اما بی توجه ای به این محوطه به شدت غمبار است. با اینکه ادارات هر سه شهرستان نسبت به این تپه ادعاهایی دارند اما وضعیت غمبار این تپه بسیار نگران کننده است. ظاهرا متولیان امر، یعنی پژوهشکده باستان شناسی و سازمان میراث فرهنگی و باستان شناسان که در این محوطه حفاری‌های منسجمی که بر اثر مطالعات گسترده باشد انجام نداده اند، چشم به اتفاقاتی همچون تعرض لودرها و دیگر ماشین های سنگین دوخته اند تا شاید توجیه ای برای دریافت حکم ماموریت و سرکشی به این تپه پیدا کنند. اینکه منتظر باشند تا لودری ‌به جایی برخورد کند و آثاری بیرون بیاید تا بر اثر آن کار حفاری را انجام دهند دور از شان یک نهاد فرهنگی است.

گهستونی تاکید کرد: تپه دهنو که ارتباط فرهنگی و تاریخی بیشتری با شوش دارد. شهری که پایتخت ایلامیان و هخامنشیان بوده است و پایتختی آن از حدود سال 2700 قبل از میلاد شروع و تا پایان امپراتوری هخامنشی ادامه داشته است. یعنی این شهر سه هزار سال پایتخت بوده است.

وی یادآور شد: با مشاهداتی که از تپه دهنو داشتم متوجه شدم قهر طبیعت و بی وفایی انسان منجر به تخریب های بیشماری در آن شده است. اینکه مخبربان همیشه از نهادهای متولی حفظ میراث فرهنگی و باستان شناسان جلوتر هستند و این نهادهای مسئول قادر نیستند تا به وظیفه ذاتی خود و اقناع دولت برای دریافت حمایت های مالی و معنوی بکوشد باید غصه خورد و متاسف شد که میراث فرهنگی یک کشور متمدن چنین مورد هجوم قرار می گیرد.

دبیر و سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان بیان کرد: بخش عمده ای از تمام آثار و محوطه ها و بناهایی که از خوزستان ثبت ملی و جهانی شده اند، به واسطه طمع حفاران و معارضین در معرض انواع تهدیدها هستند و ظاهرا قرار نیست برای نجات بخشی آنها که توسط حفاران، کشاورزان و دیگر معارضین دچار آسیب های جدی شده اند تلاشی صورت بگیرد.

گهستونی همچنین به نقل از تنی چند از بومیان منطقه گفت: با برخی از کشاورزانی که در پیرامون محوطه کشت می کردند صحبت هایی داشتم. آنها معتقد بودند که باید حضور میراث فرنگی ملموس تر باشد. همچنین درخواست داشتند که با جذب یک یا دو نفر از اهالی روستا به عنوان یگان حفاظت در تپه مهم دهنو موافقت شود.

همچنین حمیدرضا فرخ احمدی باستان شناس معتقد است: هر چه قدر حفاری‌ های باستان‌شناسی بیشتر باشد، سایت‌های بیشتری بیرون کشیده می‌ شود و بناهای زیادتری پدید می‌آیند و گردشگران بیشتری به این سو خواهند آمد. البته این حفاری‌ها باید به شرط حفاظت صورت گیرد. اگر حفاظتی وجود نداشته باشد بهتر است که این آثار از زیر خاک بیرون نیایند و دست نخورده باقی بمانند.