زنان در راه ورود به کابینه دولت دوازدهم

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، "هر زمان که زنان به صحنه آمدند، کار را تمام کرده‌اند."  این را رییس دولت یازدهم در میان زنان طرفدارش در ورزشگاه شیرودی گفت. زنانی که در روزهای نه چندان دور و در اواخر اردیبهشت ماه سال جاری برای نخستین بار خود را محق ورود به ورزشگاه و البته شرکت در میتینگ‌های انتخاباتی دانستند. چندی بعد توانستند تجربه خرید بلیط بازی های ملی والیبال را نه برای نزدیکان مذکر بلکه برای خود داشته باشند.  گویا کلید حسن روحانی پس از انتخابات برای حل مشکلات زنان چرخید و آن‌ها را شگفت‌زده کرد.

ما 49درصدیم

روزهای انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری زمانی شد برای حضور پررنگ زنان در صحنه سیاسی و بار دیگر صدای مطالبات جمعی از آنان که طبق اعلام مرکز آمار 49درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند، به گوش رسید. زنان آمدند؛ ستادها را پر کردند و ساعت‌ها در صف صندوق های رای باامیدواری ایستاند و گونه‌ای خوش درخشیدند که تولد دولت دوازدهم می‌‎تواند به نوعی مدیون آن‌ها باشد.

 حال با نزدیک شدن به روز تحلیف حسن روحانی زنان بیش از گذشته منتظر تحقق وعده هایی هستند که آن‌ها به امید پای صندوق های رای آمدند. آن‌ها به خوبی روزهای کنج نشینی را در دولت نهم و دهم به یاد دارند. هرچند که در ویترین ماجرا اولین زن وارد شده به کابینه با اقامتی کوتاه در وزارت بهداشت از بطن ریاست جمهوری محمود‌احمدی نژاد بود اما وضعیت عمومی زنان جامعه حال خوبی نداشت.

پلاکاردهایی که در سفرهای انتخاباتی روحانی دست به دست زنان بنفش پوش بالاگرفته شد، بیان‌گر مطالباتی است که امروز رییس دولت دوازدهم باید پاسخگوی آن‌ها باشد. رفع تبعیض جنسیتی، ارایه لایحه منع خشونت علیه زنان، موقعیت برابر برای تحصیل و اشتغال و هم‌چنین داشتن سهم حضور در کابینه از جمله خواسته‌هایی بود که در آن دوران مطرح شد.

معادله‌ای ساده است. زنان، آقای روحانی را انتخاب کردند چرا که او را گوش شنوا و دستی توانا برای رسیدن به خواسته‌هایشان دیدند و به قول اشرف بروجردی، رییس کمیته ستاد بانوان روحانی "بسیار تلاش باید کرد برای بازگشت وضعیت عمومی زنان جامعه پس از ویرانی 8ساله". «اشرف بروجردی» در گفت وگوی مفصلش با برنا در آستانه انتخابات گفت، "ما در حال تلاش برای برگشت به دوره اصلاحات و زمانی هستیم که زنان مدیریت لایه‌های پایین را تجربه کنند و در مدیریت‌های کلان کشور از آن‌ها به درستی استفاده شود. ما در حال حاضر سنگ محکی برای زنان در دولت یازدهم زدیم که در دولت دوازدهم بتوانیم شاهد این خواسته ها باشیم."

تاریخ حضور زنان در دولت‌ها از گذشته تا امروز

زنان برای اولین بار در دفتر امور مشارکت زنان مقدمه حضور خود در کابینه را دست و پا کردند. این دفتر با پیشنهاد مقام معظم رهبری در دوران ریاست جمهوری ایشان در دهه 60پایه ریزی شد. پس از آن شورای فرهنگی – اجتماعی زنان تشکیل و عملا فعالیت خود را از تیرماه سال 67 آغاز کرد.

اولین مشاور در دولت سازندگی/ اولین عضو کابینه در دولت اصلاحات

از سوی دیگر در سال ۱۳۷۰ اکبر هاشمی رفسنجانی اولین حکم مشاور ریاست جمهوری در امور زنان را برای «شهلا حبیبی» صادر کرد و او را به عنوان رییس دفتر امور زنان برگزید. البته تا پیش از دوران اصلاحات، رییس دفتر امور زنان در جلسات کابینه حضور پیدا نمی‌کرد.

در دولت اصلاحات برای نخستین بار زنان تا جایگاه معاونت رییس جمهوری بالا رفت. معصومه ابتکار رییس سازمان محیط زیست نخستین زنی بود که بعد از انقلاب به عنوان معاون رییس جمهوری سکان در دست گرفت. تا پیش از این دوره فائزه هاشمی تنها کسی بود که تا آستانه معاونت ریاست جمهوری پیش رفته بود.

البته حضور زنان برای آن‌ها بی دردسر هم نبود. پایان دوره ریاست زهرا شجاعی بر مرکز امور زنان نیز با حاشیه‌سازی‌های فراوان همراه شد. گروهی به دلایل بی ربط او را به دادگاه کشاندند و البته با گذر زمان او از همه اتهاماتی که به او وارد شده بود، تبرئه شد.

میانه احمدی‌نژاد با خانم‌ها

با اینکه زنان در دولت نهم و دهم مشارکت اجتماعی پایینی داشتند و از بی‌عدالتی اجتماعی بسیار  رنج می‌برند اما در ظاهر بدنه ریاست جمهوری احمدی‌نژاد بیش از قبل پذیرای زنان بود.

مرضیه وحید دستجردی که البته در میانه راه مورد غضب رییس دولت دهم قرار گرفت و منفک شد؛ اولین زنی بود که پس از انقلاب بر مسند وزارت بهداشت نشست و رای اعتماد خود را از مجلس هشتم با دو رای مخالف دریافت کرد.

مریم مجتهدزاده هم که در ابتدای دولت، سمت مشاور رییس جمهوری را داشت در پایان دولت به عنوان معاون رییس جمهوری و رییس مرکز امور زنان و خانواده منصوب شد. نسرین سلطان‌خواه هم با پایان دوره فعالیتش در شورای شهر به ریاست جمهوری بازگشت و این بار معاون علمی و فناوری آقای احمدی‌نژاد شد. اگرچه رییس سازمان محیط زیست دیگر یک زن نبود و محمدزاده این سمت را به دوش می‌کشید اما با جدا شدن معاونت حقوقی رییس جمهوری از معاونت پارلمانی، این بار فاطمه بداغی هم معاون حقوقی رییس جمهوری شد تا حضور زنان در دولت به عدد چهار برسد.

البته پای یک زن دیگر هم در دولت دهم در میان بود. آزاده اردکانی که معلم زبان مشایی و بقایی بود با ترفیعاتی که گرفت اول معاون موزه ملی و بعدها هم رییس موزه ملی شد تا این سازمان  مهم، حضور یک زن را در صدر مدیریت خود احساس کند.

آنچه مسلم است در تمام دولت نهم و دهم، زنان جایی در فرمانداری ها و استانداری ها نداشتند.

زنان از فرمانداری تا کابینه در دولت تدبیر و امید

حسن روحانی کابینه خود را با انتقاد کسانی تحویل گرفت که انتظار داشتند سهمیه‌ای برای زنان توانا در نظر گرفته شده باشد. اما در مقابل با مجموعه ای "صد درصد مردانه" مواجه شدند. روحانی اما عاقلانه قدم برداشت. زنان را در حلقه معاونین ریاست جمهوری انتخاب کرد و به آن‌ها اعتماد کرد.  زنان کابینه نیز تا پایان دولت یازدهم به خوبی پای کار ایستادند و نشان داند مدیریت قوی در تقابل با جنسیت نیست.

معصومه ابتکار به عنوان معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان محیط زیست پس از 8 سال دوباره به دولت بازگشت و در کنار روحانی وضعیت نابسمان محیط زیست را به دست گرفت. الهام امین زاده حقوق‌دانی که با رییس دولت یازدهم در یک دانشگاه تحصیل کرده بود، دیگر زن دولتی بود. او پس از مدتی که معاون حقوقی رییس جمهوری بود، دستیار ویژه روحانی در مهم ترین موضوع وقت یعنی منشور "حقوق شهروندی" شد. امین‌زاده  توانست به خوبی این منشور را تدوین و ارایه کند.

شهیندخت ملاوردی هم در مسند معاونت امور زنان و خانواده نشست و این روزها خبر داد که " احتمالا سه زن در کابینه دوازهم خواهیم داشت". ملاوردی چندی قبل در نشستی مطرح کرد، کمیته‌ای برای انتخاب زنان کابینه تشکیل شده است که زنان مورد نظر را انتخاب کند.

روحانی فرمانداری چهار منطقه را به زنان سپرد و به واسطه این کار در تاریخ ایران اولین حضور زنان در فرمانداری به نام دولت تدبیر و امید زده شد. معصومه پرندوار، فرماندار هامون، عزت کمال‌زاده فرماندار قشم، حمیرا ریگی فرماندار قصرقند و مرجان نازقلیچی فرماندار بندرترکمن زنانی هستند که در دولت روحانی در یکی از مهم‌ترین پست‌های اجرایی فعالیت دارند.

حسن روحانی توانست رکورد اولین سفیر زن را به نام دولت خودش کند. مرضیه افخم که در ابتدا سخنگوی دستگاه وزارت امور خارجه بود، بعد از مدتی به سفارت ایران در مالزی رفت.

معاونت گردشگری و میراث فرهنگی هم در اواخر سال 95 به دست زهرا احمدی پور سپرده شد و اشرف بروجردی به کتابخانه ملی رفت تا باری دیگر حضور نسوان الدوله ها در کشور رونق گیرد.

عدالت جنسیتی و سهمیه 30درصدی زنان

مجلس دهم، جمعیت زنان خود را به 17 نفر رساند و نشان داد که تعداد نمایندگان نیمی از جمعیت کشور باید در خانه ملت بیشتر شود. شاید مجلس دهم با بافت جدیدی که از حضور زنان در خود پیدا کرده است بتواند پذیرای وزیران زن در کابینه و دادن رای اعتماد به آنها باشد.

فاطمه ذوالقدر که در ذیل لیست امید شهر تهران وارد مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون فرهنگی شد در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا پیرامون افزایش سهم زنان در دولت دوازدهم گفت: ما سابقاً هم افزایش سهمیه زنان را مطالبه کرده بودیم. الان نیز می‌خواهیم در کابینه، وزیر زن معرفی شود.

نماینده مردم تهران ادامه داد: از دولت دوازدهم می‌خواهیم در وزارتخانه‌ ها، پست‌های معاونتی و مدیریت عالی از زنان استفاده شود و اکتفا به ۲ یا ۳ معاونت نشود.

ذوالقدر تاکید کرد: ما اگر ما ۴۳۰ پست فرمانداری و ۳۱ پست استانداری را مد نظر داشته باشیم و سهمیه ۳۰درصدی را بخواهیم اعمال کنیم، ۱۰۰ تا ۱۵۰ فرماندار زن می‌توانند وارد دولت شوند و در معاونت استانداری ها نیز فعالیت کنند. ما الان 4 زن فرماندار داریم که کارنامه خوبی هم داشته‌اند اما این تعداد کافی نیست.

او در خاتمه گفت: قطعاً وزیر کشور آینده باید در صحن در مورد پست‌های فرمانداری و استانداری برنامه بدهد که چقدر می‌خواهد عدالت جنسیتی را رعایت کند و از زنان در این پست‌ها استفاده کند.

سخن آخر

زنان امروز بیش از گذشته چشم انتطار وعده‌های رییس جمهوری منتخب خود هستند. آن‌ها می‌خواهند راه نیمه ای که در دولت یازدهم رفته شد در دور دولت دوازدهم به پایان برسد و توقعی بیش از احقاق حقوق طبیعی و شهروندی خود ندارند.

کارزار انتصاب فردی از بین 49درصد جامعه در کابینه دولت جدید حسن روحانی می‌تواند سنگ محکی برای میانه او با حضور اجتماعی زنان باشد.