تقویت دیپلماسی اقدام برای میانجی‌گری

به گزارش گروه روی خط رسانه خبرگزاری برنا، به نقل از اعتماد، چهارمین کنفرانس میانجی‌گری استانبول از روز ٣٠ ژوئن ٢٠١٧ (٩ تیر ١٣٩٦) با شعار «تقویت دیپلماسی، اقدام برای میانجی‌گری» آغاز شد. متخصصان، دیپلمات‌ها، کارشناسان و محققانی از سراسر جهان در این کنفرانس به بررسی روش‌ها و ابزارهای موجود برای ترویج میانجی‌گری به عنوان یکی از روش‌های مهم پیشگیری و حل اختلاف پرداختند. از زمانی که ترکیه و فنلاند در سازمان ملل آغازگر ابتکار «میانجی‌گری برای صلح» شدند، اهمیت میانجی‌گری شاهد روند فزاینده‌ای در جهان بوده است. این ابتکار به شکل‌گیری «گروه دوستداران میانجی‌گری» انجامید. این گروه اکنون ٥٣ عضو، شامل ٤٨ کشور و ٥ سازمان بین‌المللی دارد. ظرفیت بین‌المللی برای دیپلماسی پیشگیرانه و میانجی‌گری درون سازمان ملل، سازمان‌های منطقه‌ای و جامعه مدنی نیز پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. این گروه به بستر اصلی سازمان ملل برای ترویج میانجی‌گری تبدیل شده است. این گروه مبتکر تصویب چهار قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل بوده که پایه‌گذار ایجاد چارچوب اصولی و مفهومی میانجی‌گری شده‌اند. این گروه همچنین در سال ٢٠١٢ در تدوین «رهنمود سازمان ملل برای میانجی‌گیری موثر» ایفای نقش کرد؛ سندی بنیادی برای آنان که در سراسر جهان به اقدام برای میانجی‌گری یا مطالعه آن می‌پردازند. دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، جهت افزایش ظرفیت این سازمان در حمایت از میانجی‌گری ابراز تمایل کرده است. تلاش‌های او قابل ستایش است. ما از تمام کشورهای عضو سازمان ملل می‌خواهیم از هدف والا و تلاش‌های دبیرکل سازمان ملل، آقای گوترش، در جهت پیشگیری و حل اختلافات کنونی حمایت کنند. ترکیه به ایفای نقش خود مشغول بوده است. ترکیه کنار منطقه وسیعی قرار دارد که در آن درگیری‌های حاد جاری یا مسکوت ادامه دارند. پیشگیری و حل مسالمت‌آمیز اختلاف‌ها یکی از مشخصه‌های اصلی سیاست خارجی مبتکرانه و انسان‌دوستانه ترکیه است. در یک جغرافیای گسترده از آفریقا گرفته تا خاورمیانه، بالکان و قفقاز، ترکیه متعهد به تلاش‌های متنوعی است. این کشور صلح‌سازی را در پیوند مسائل انسانی و توسعه می‌بیند. در سال جاری، ترکیه دوباره به سخاوتمندترین کشور جهان از نظر سرانه کمک‌های انسان‌دوستانه بدل شده است. ترکیه از سال ٢٠١٢ میزبان کنفرانس میانجی‌گری استانبول بوده است. این کنفرانس‌های تاریخی جهت گرد هم آوردن شمار زیادی از کارشناسان و محققان حوزه فعالیت‌های پیشگیری از اختلاف و میانجی‌گری طراحی شده‌اند. هدف این کنفرانس‌ها ترویج هم‌افزایی بین نظریه و عمل و کمک به افزایش مقیاس، گستره و اثرگذاری تلاش‌های میانجی‌گری جامعه بین‌الملل است. باید از تلاش‌های میانجی‌گرانی که روزانه در حل اختلافات سراسر جهان مشارکت دارند تقدیر و تشکر کنم. کنفرانس امسال به بررسی این موضوع می‌پردازد که روش‌شناسی و اقدامات عملی میانجی‌گری چگونه می‌توانند نیازهای امروز را بیشتر مد نظر قرار دهند. در این راستا، دو مساله مشخص مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ مساله اول پتانسیل میانجی‌گری در کلیه مراحل زنجیره اختلاف، یعنی از پیشگیری تا راهکار و تمام مسیر اجرای توافق صلح است. دومین مساله کلیدی مدل‌های به‌کارگیری موثرتر میانجی‌گری به عنوان ابزاری پیشگیرانه در زمینه‌هایی است که تعصب‌های سیاسی، قومی و مذهبی به ایجاد فضای خصومت منجر می‌شوند.

مساله دوم به‌خصوص از این جهت اهمیت دارد که ما امروز شاهد گرایش‌های افراطی در اشکال مختلف خصومت‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی هستیم. افزایش تعداد حملات به مسلمانان و مهاجران در اروپا یکی از همین موارد است. کلید حل این معضل پیشگیری است. با این حال، پیشگیری تنها زمانی میسر خواهد بود که جوامع تفاوت‌ها را به رسمیت شناخته و یاد بگیرند به آنها احترام بگذارند و وارد گفت‌وگو و تعاملی حقیقی شوند. معتقدم میانجی‌گرانی که در یک اختلاف مفروض مجهز به مرامنامه‌ای فرهنگی باشند می‌توانند به موفقیت چشمگیری دست یابند. در این راستا، ما نیازمند تربیت میانجی‌گران بیشتری به‌خصوص در میان جوانان هستیم و در عین حال باید زنان میانجی‌گر بیشتری را تشویق کرده، آنان را به ابزارهای مناسب مجهز کنیم. در تبدیل صلح به حقیقت غالب در سطح جهان، چالش‌های بزرگی پیش روی ما است. اما باید بتوانیم در میان این چالش‌ها فرصت‌ها را هم ببینیم. آمادگی و اراده جامعه بین‌المللی برای ایجاد ظرفیت در جهت حل صلح‌آمیز اختلافات و از جمله میانجی‌گری باید در اولویت باشد. در حالی که آماده میزبانی از شرکت‌کنندگان چهارمین کنفرانس میانجی‌گری استانبول می‌شویم از جامعه بین‌الملل می‌خواهم برای میانجی‌گری وارد عمل شود.