صحبت‌های مهم عراقچی درباره برجام

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، «سید عباس عراقچی» معاون حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه درباره تاثیر برجام بر روی ورزش گفت: متاسفانه یک برداشت عمومی نسبتا غلط نسبت به برجام است که در جامعه متاسفانه وجود دارد و آن که فکر می کنند برجام در وهله اول یک پیمان مودت و دوستی بین ایران و آمریکا بوده، بین ایران و غرب بوده و با رسیدن برجام و این توافق همه مشکلات ما با آمریکا حل شده، مشکلات ما با جهان غرب حل شده و الان همه چیز باید طبق روال خودش پیش برود. خب این اولین برداشتی است که متاسفانه غلط بوده و ناشی از یک سوءتفاهم است.

برجام یک توافقی است بین ایران و 6 کشور در یک زمینه خاص. یعنی موضوع هسته ای. دو طرف به یک توافقاتی رسیدند. نه پیمان مودتی شکل گرفته بین اینها، نه رفاقتی ایجاد و نه شراکتی ایجاد شده و نه خصومتی کم شده بین ما و آمریکا. این اشتباهی است که خیلی ها می کنند به خصوص دوستانی که در جریانات انقلابی و ضد آمریکایی خیلی فعال هستند، مرتبا خصومت های آمریکا را ذکر می کنند و می گویند: «خب برجام چه شد؟!»  با برجام قرار نبود ما با آمریکا دوست شویم. اتفاقا این خصومت ها نشان می دهد برجام مسیر صحیحی رفته و از موضوع هسته ای خارج نشده. اگر بعد از برجام آمریکا با ما دوست شده بود، رفیق شده بود باید سوال می کردند چه کار کردید مگر شما؟! همین خصومت ها ادامه دارد یعنی ما کارمان را درست انجام دادیم و از مسیر هسته ای و مسیر خاص مربوط به برجام خارج نشدیم. بنابراین قبول کنیم خصومت های آمریکا سرجایش هست و بلکه تشدید شده چون آنها در یک محدوده ای که خیلی پیشرفت کرده بودند، قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران، تحریم های سنگین بین المللی، تحریم های نفتی و بانکی؛ الان خیلی محدود شده اند و لذا خصومت ها را در جاهای دیگر بیشتر کرده اند. اگر کسی تصور می کند با وجود برجام، آمریکا دشمنی علیه ما را کنار می گذارد تصور بسیار اشتباهی است و همین که دشمنی ها ادامه دارد نشان می دهد وزارت امورخارجه و تیم مذاکره کننده در مسیر درستی حرکت کرده است و وظیفه ای که برعهده اش بوده را انجام داده و هیچ چیز پشت پرده وجود ندارد. من اگر جای دوستان بودم اگر آمریکا با ایران خصومت نمی کرد تیم مذاکره کننده را زیر سوال می بردم، حالا که خصومت می کند معلوم می شود ما طبق دستورالعمل هایی که داشتیم رفتار کردیم.

نکته دومی که معمولا باعث سوءتفاهم است این هست که فکر می کنند با وجود برجام همه مشکلات اقتصادی باید حل شده باشد یا اینکه همه تحریم ها باید برداشته شود؛ این طور نیست، ما بارها از روز اول مذاکرات تا حالا گفتیم ولی باز عده ای این اشتباه را تکرار می کنند و رویش تاکید دارند. برجام فقط در موضوع هسته ای مذاکره کرده و فقط تحریم های مربوط به هسته ای برداشته شده. آمریکا و دشمنان ما تحریم های دیگری را علیه ما و به بهانه های دیگری گذاشته اند؛ حقوق بشر، تروریست، تحریم علیه سپاه، تحریم علیه برنامه موشکی، تحریم علیه برنامه های تسلیحاتی ایران و ... همه این ها سرجایش است و اگر سرجایش نبود باز باید از ما سوال می کردند مگر غیر از هسته ای هم مذاکره کرده اید؟! همین که این ها سرجایش است معلوم می شود که ما در مسیر درست بوده ایم. بله؛ خصومت های آمریکا ادامه دارد و تحریم هایی که در مسیر هسته ای نیست کماکان برقرار است ولی این هم درست است که سنگین ترین تحریم ها مربوط به فعالیت های هسته ای بود و برداشته هم شده است.

موضوع سومی که معمولا بازهم باعث سوءتفاهم می شود این است که مدعی می شوند هیچ تحریمی برداشته نشده و این را اینقدر تکرار می کنند که بعضا خودشان هم باورشان می شود در حالی که همه تحریم هایی که برجام باید برمی داشته، همه را برداشته. فرض کنید بزرگترین تحریم ها در حوزه انرژی ما بوده؛ نفت و گاز و پتروشیمی و این ها. همه برداشته شده و همه هم شاهدش هستند. هم تولید نفت ما برگشته به حالت قبل از تحریم ها، هم فروشش برگشته به حالت قبل از تحریم ها و هم پول فروشش دارد وارد می شود به رغم ادعاهایی که می شود. پتروشیمی همین طور، در خصوص حوزه گاز هم همین طور. تحریم هایی که در این زمینه بوده همه برداشته شده، تحریم هایی که در خصوص سرمایه گذاری در حوزه صنعت نفت ما بوده هم همه برداشته شده که نمونه اش را دیروز (سه شنبه گذشته) شاهد بودیم، امضای قرارداد توتال که نشان می دهد برجام کار خودش را کرده و موانع را برداشته؛ حالا فرض کنید که توتال طول کشیده تا بیاید، خب مربوط می شده به اینکه مثلا قراردادها آماده نبوده یا مذاکراتش طول کشیده یا جلب اطمینان برای یک شرکتی که بیاید در صنعت نفت ایران کار بکند یک مقدار زمان بر است. در حوزه حمل و نقل به همین ترتیب است. ما بزرگترین مشکلاتی که در زمان تحریم داشتیم مربوط می شد به حوزه کشتیرانی و حوزه نفتکش های ما که الان بدون هیچ مشکلی دارند فعالیت می کنند. تمام تحریم هایی که مربوط به حوزه کشتیرانی و نفتکش های ما بود اعم از بیمه آنها، اعم از دسترسی شان به بنادر، داشتن پرچم، داشتن رنکینگ بین المللی و هر مشکل دیگری که بود واقعا حل شده و هیچ مشکلی الان وجود ندارد. در حوزه هواپیمایی هم شاهد هستید که هواپیماهای جدید وارد شده است. در دو حوزه بسیار مهم انرژی و حمل و نقل که حوزه های کلیدی تحریم ها بوده، تمام تحریم ها برداشته شده و روال کار به حالت عادی برگشته. در حوزه بانکی که سومین حوزه بسیار مهم است کاری که برجام باید می کرده، انجام داده ولی مشکلات دیگری هست که سبب شده روابط و تعاملات بانکی ما هنوز به روال عادی و نرمال خود بازنگشته. این مشکلاتی که وجود دارد همه غیر برجامی است. عرض کردم تحریم های دیگری وجود دارد، موانع و مشکلاتی دیگر سر راه اقتصاد ایران وجود دارد که به برجام مرتبط نمی شود. بحث تحریم های اولیه آمریکا علیه ایران است، تحریم هایی که بعد از انقلاب و بعد از حادثه گروگانگیری وضع شده و طبیعی است که خصومت بین ایران و آمریکا ادامه دارد. تحریم های مربوط به مسائل پولشویی و FATF هست که مسائل مربوط به خودش را دارد و موارد و موانع دیگری که سبب می شود سیستم بانکی ما کاملا به صورت عادی برنگشته باشد که به نوعی بخشی از سوال شما به این حوزه مربوط می شود که مثلا مبالغی که فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) به ایران اختصاص داده و نقل و انتقال آن به صورت دلاری است، مشکلاتی داشته که در دوره قبل جام جهانی به طرق دیگری حل کردیم و این بار هم ان شاءالله حل خواهد شد ولی موانعی که هست به خاطر برجام نیست. باید توجه داشته باشیم که برجام یکسری از موانع را از سر راه اقتصاد ایران برداشته، این همه موانع نیست و یکسری موانع دیگر وجود دارد. البته موانع بزرگی بوده که برداشته شده و مسیر را تا حد زیادی برای اقتصاد ایران باز کرده، دیگر اینکه چقدر در این مسیر برویم، با چه سرعتی برویم و مسیر درست را برویم به خودمان و استعدادهای خودمان، به دستگاه ها، نهادها و وزارتخانه های خودمان بر می گردد. این تصور که با برجام اقتصاد ایران خود به خود و به صورت اتوماتیک شکوفا خواهد شد، تصوری غلط و انتظاری غلط نسبت به برجام است.

و آخرین برداشت نادرستی که وجود دارد این هست که تصور می کنند که آمریکا حسن نیت دارد و آمریکا و بقیه کشورهای 1+5 لطفی به ایران می کنند در صورتی که اینچنین نیست. اساس برجام نه بر حسن نیت است، نه اعتماد است و نه اینکه کسی به دیگری لطفی می کند بلکه دو طرف در باب یک مشکل و معضل خاصی نشسته اند و قرارهایی را با همدیگر گذاشته اند. طرف غربی و آمریکایی بسیاری از امتیازاتی که به ایران داده اند را مجبور شده اند که بدهند. یعنی هیچکسی تصور نکند لطفی صورت گرفته و منتی سر ما دارند؛ اینها امتیازاتی بوده که به دلیل توانمندی های جمهوری اسلامی ایران مجبور شدند در مذاکرات بدهند ولی تا توانستند بدعهدی کردند، تا توانستند پیمان شکنی کردند، تا توانستند تاخیر داشتند در انجام برخی تعهدات شان که با همه این ها مقابله و خیلی از مشکلات رفع شده.

اما برگردم به سوال شما؛ به نظر من آنچه که به ورزش ما می تواند در عرصه بین المللی کمک بکند نه خود برجام، بلکه فضایی است که برجام برای جمهوری اسلامی ساخته و کمک می کند. درباره برجام به فضاسازی هایی که در داخل کشور هست زیاد توجه نکنید، اینها بیشتر بحث های سیاسی و جناحی است و البته خوب هم هست و نشان دهنده بلوغ سیاسی جامعه است که با هم در موارد مختلف رقابت دارند و به نظر من قابل پذیرش است. ولی از داخل که بگذریم برجام وجهه جمهوری اسلامی را در عرصه بین المللی کاملا عوض کرده است. وجهه یک کشور قدرتمند و در عین حال معقول و منطقی که حرف دارد برای گفتن، توان مذاکره دارد، می تواند با 6 قدرت دنیا بنشیند و مذاکره کند و به خواسته های خودش برسد. تصویری که الان از جمهوری اسلامی ایران وجود دارد به نظر من نسبت به چهارسال قبل که ایران به جام جهانی رفت یک تصویر کاملا جدید است. فضایی که الان حول و حوش جمهوری اسلامی وجود دارد کاملا فضای جدیدی است و همین است که کاملا رژیم صهیونیستی و برخی از کشورهای منطقه ما را همان طور که می دانید، کاملا عصبانی کرده و سعی می کنند این فضا را مرتبا تخریب کنند. به اعتقاد من، ما از این فضا می توانیم خیلی خوب استفاده کنیم، ورزش ما هم خوب می تواند استفاده کند. ورود و حضور مجدد ما در جام جهانی فوتبال، حضور بسیار خوب ما در مسابقات والیبال لیگ جهانی، البته این بار انتظارات ما خیلی بالا رفته وگرنه همین الان هم ما در بین 10 تیم برتر والیبال جهان هستیم در حالی که تا چند سال پیش کسی تصورش را نمی کرد و موفقیت هایی که در سایر رشته ها داشتیم، موفقیت اخیر خانم علیزاده و ... همه این ها کمک می کند به این فضا که هر چه بیشتر چهره ای بسیار مشروع و مطلوبی را از ایران و مردم ایران در عرصه بین المللی ایجاد کند و حتما تیم هایی را علاقمند می کند که با تیم های ما بازی های دوستانه ای داشته باشند. خب همه چیز هم به فضاهای سیاسی مربوط نیست و به کیفیت تیم ها هم مربوط است. وقتی تیم والیبال ما در استاندارد و کلاس جهانی است خب تیم هایی در حد کلاس جهانی هم رغبت می کنند که با ما بازی دوستانه داشته باشند چون آنها هم نفع می برند. فوتبال ما البته در سطح آسیا درجه یک هست ولی نباید توقع داشته باشیم در سطح دنیا تیم های درجه یک راضی شوند با ما بازی دوستانه کنند مگر با دریافت مبالغی که این هم رایج است، پول هایی را می گیرند، پول های سنگینی را هم می گیرند تا بازی دوستانه انجام دهند. به نظر من فضا فراهم است و وزارت امور خارجه و نمایندگی های ما آماده کمک هستند ولی بقیه بسته به سیاست های فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش و جوانان است که چقدر کمک کنند و امکانات مالی شان اجازه می دهد. به نظر من فضا آماده است و ما هم در وزارت امور خارجه آماده هستیم که کمک کنیم.