ویژگی های یک شهردار خوب دانایی، آگاهی، هوشمندی، توانایی، داشتن قابلیت، تخصص، تدین و نگاه درست به مشکلات است

به گزارش برنا-ایلام-چون شهرداری نهادی فرهنگی است و همه فعالیتهایش زیر چتر فرهنگ باید انجام شود پس شهردار باید برای موفق عمل کردن فرهنگی باشد.

شهرداری یک نهاد بسیار مهم و تاثیرگذار  در اداره شهر است و وظیفه شهرداری تنها یک وظیفه خدماتی و عمرانی نیست بلکه شهرداری یک نهاد اثرگذار است که تمام فرایندها و تعاملات اجتماعی یک شهر را در بر می گیرد.

ویژگی های یک شهردار خوب دانایی، آگاهی، هوشمندی، توانایی، داشتن قابلیت، تخصص، تدین و نگاه درست به مشکلات است.

اگر در گذشته  افراد کوچک پست شهرداری را بر عهده داشتند، تعریف شهردار و استانداردهای آن فرق می کرد و امروز افرادی که قابلیت شهردار شدن را دارند این پست را برعهده می گیرند.

نخستین ویژگی شهردار،فرهنگی بودن اوست. شهرداری با ایجاد فرهنگسراهای مختلف و ایجاد تاسیسات و امکانات در محل های تجمع مردم می تواند بزرگترین بستر ساز فعالیت های فرهنگی باشد و این در صورتی محقق می شود که شهردار فرهنگی باشد.

اگر بپذیریم که شهرداری یک نهاد فرهنگی ویزه است و مخاطبان مستقیم دارد پس شهردار نیز باید یک فرد فرهنگی متخصص، متعهد و آگاه باشد تا بتواند در تمام زمینه های تخصصی شهرداری موفق عمل کند.(در اینجا منظور از فرهنگی نه اینکه حتما معلم باشد یا از آموزش و پرورش بیاید)

مدیریت شهرداری یک مدیریت خاص،متفاوت، پیچیده و چند بعدی می باشد و شهردار باید تعاملات اجتماعی با بخش های جامعه را بداند، با مبانی اعتقادی و ایدئولوزی و اداری آشنا باشد و  مولفه های اقتصادی را هم رعایت کند.

مدیریت یکی از ویژگی های کاملا لازم برای شهردار است و شهرداری چون از اعتبارات دولتی به طور مستقیم بهره مند نمی شود و بخش زیادی از بودجه شهرداری از طریق کمکهای مردم حاصل می شود لذا شهردار باید افکار اقتصادی داشته باشد وبتواند با دستگاههای اجرایی ارتباط داشته باشد.

دلایل شکست و موفقیت شهرداران

۱ -مجهز بودن شهرداران به دانش و آگاهی برای مواجهه با کار سخت، رمز موفقیت آنان وحرکت در این راستا منجر به افزایشطاقت و توان شهرداران برای کارکردن در محیط سخت و از سوی دیگر منجر به ارائه خدمات دهی بیشتر و مطلوبتر به مردم می شود.

2- شهردارهوشمند و با دانش قادر است که عوامل مختلف و تاثیرگذار را برای مشارکت در توسعه و آبادانی شهر جذب کند، و لذامردم بزرگترین و ارزشمندترین گروه هدف در جامعه برای شهرداران هستند، لذا شهرداری در کار خود موفق است که قادر به جذب مشارکت و همراهی مردم در همه عرصه های امورشهری باشد.

3- زمانی که مردم به این باور برسند که مشارکت و همراهی آنان در برنامه های توسعه ای اثرگذار است، با تمام وجود نهایت تلاش و کوشش خود را در زیبایی، پاکیزگی و بهداشت شهر بکار می گیرند.

4. ارائه آموزش و اطلاع رسانی به مردم در برنامه های عمران شهری از سوی شهرداران بسیار مهم و با اهمیت است و با اطلاع رسانی، ارائه آموزش و آگاهی بخشیدن به مردم، مشارکت آنان در عرصه های مختلف حاصل خواهد شد . زیرا در این صورت مردم همانطور که در منازل خود حس مشارکت دارند در جامعه نیز مشارکت خود را نشان خواهند داد و شعار شهر ما، خانة ما به یک باور عمومی تبدیل می شود.

5- یکی از شاخص ها در ارزیابی عملکرد شهرداران ، میزان تلاش آنان در جذب سرمایه گذاری است . سیاست ها و برنامه های شهرداران باید تشویقی باشد، لذا شهرداران باید با اجرای این برنامه سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری بیشتر و گسترده تر در عمران شهری ترغیب و تشویق نمایند.

6- یک ساختار موفق در شهرداری به دنبال ایجاد یک میحط شاداب، آرام ، دلنشین و بدون تنش است، زیرا در چنین محیطی است کهخدمات بیشتری به مردم ارائه می شود.

7- با برقراری یک ارتباط صمیمی و دوستانه بین شهردار و پرسنل شهرداری: شهرداران باید رعایت حفظ کرامت و حرمت پرسنل خود را داشته باشند و دقت نمایند که حرکت در این مسیر منجر به تبدیلشدن شهرداری به یک سیستم پویا و فعال خواهد شد

8- تلاش و کوشش شهرداران در جهت زیبا سازی سیما و چهرة شهر ، که تاثیر بسزایی در روح و روان شهروندان دارد.

۹- تلاش برای افزایش سرانه فضای سبز یکی از عوامل موثر در موفقیت شهرداران است و شهرداران باید تلاش نمایند تا سرانه فضای شهری خود را افزایش دهند و در این راستا برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت خود را ارائه نمایند.

10- شهرداران در ساخت و سازها باید به احداث پارگینگ توجه ویژه ای داشته باشند زیرا ساختمان بدون پارگینگ منجربه ایجاد ترافیک و مشکل در ترددها می گردد و همچنین شهرداران باید احداث پارکینگ های عمومی در شهرها را مد نظر داشته باشند.

11. توجه به کیفیت و کمیت پروژه ها را در اجرا از سوی شهرداران بسیار مهم ارزیابی می شود.

12- موفقیت شهرداران مرهون یک سری مطالعات دقیق و درک صحیح از وضعیت و واقعیات موجود و با بکارگیری تفکرات سیستمی ومتناسب با ساختارهای اجتماعی و فرهنگی شهر ها می باشد و مهمترین پارامتر موفقیت آنان را می توان در توجه به خرد جمعی و پرهیز از نظراتشخصی و حب بعض های سیاسی و اجتماعی دانست . البته باید اذعان داشت چنین مدیریت هایی زمانی موفق می شوندکه ساختارمند و با دیگر مدیریت های جامعه هماهنگ و همگرا می گردند.

13. اگر شهرداران برنامه های مصوب و محقق نشده توسعه چهارم و پنجم را کمی تورق و برای تحقق مدیریت یکپارچه شهری تلاش نمایندبه این باور می رسند که این تفکر و عمل هم آگاها نه است هم عالما نه چرا که با تحقق مدیریت یکپارچه شهرداران و مدیران و مسئولان وسازمان های ذیربط در امور شهری دارای ثبات شده و با توجه به تشخیص و تاییدشرائط احراز تصدی شهردار ، مردم و جامعه از شهرداری با تجربه ، مدیر ومدبر و مطلع به امور شهری برخوردار خواهند شد و پاسخگویی شهرداران نسبت به مطالبات مردم و همچنین انگیزه آنان برای برنامه ریزی جدی برای اداره امورافزایش خواهد یافت.

14. همه ما انسان ها در تمامی مراحل زندگی به دنبال موفقیت و دست یافتن به آرزوهای کوچک و بزرگ هستیم اما براستی چگونه می توان به موفقیت دست یافت؟ برای دست یافتن به موفقیت، می بایست به شناخت عوامل موثر در پیمودن راه موفقیت پرداخت. موفقیت را می توان در بازه های زمانی مختلفِ دست یافتن به هدف یا اهداف پیش رو بیان کرد. بنابراین راه موفقیت بی انتهاست چرا که اهداف می توانند بی انتها باشند. اما می توان معیارهایی رابر شمرد تا در تمامی راه های موفقیت راهنمای شهرداران باشند:

* لزوم خودشناسی:

خودشناسی نه تنها در راه موفقیت بلکه در زندگی نیز امری بسیار مهم به شمار می آید. 

اهمیت خودشناسی از آنجا ملموس تر است که در طول دوران زندگی می بایست در موقعیتها و شرایط مختلف تصمیمات متعددی اتخاذ کرد و فرصت چندانی برای جبران تصمیمات اشتباه نیز وجود ندارد چرا که زمان هرگز به عقب باز نمی گردد وممکن است بهای این اشتباه هدر رفتن سال های زیادی از عمر شما باشد. حال زمانی می توان بهترین تصمیم را اتخاذ کرد که آشنایی مناسبی با شخصیت خودداشته باشید. شناخت روحیات ، اخلاقیات ، عقاید ، علاقه مندی ها و تواناییها به شما در انتخاب مسیر مناسب و درست برای موفقیت کمک می کند. بنابراینهرشهردار باید سعی کند قبل از هر چیز به خود بپردازید تا زمینه موفقیت خود را فراهم کند.

* ترسیم اهداف کوتاه و بلند مدت:

اهداف،موضوعاتی هستند که ما برای رسیدن به آنها تلاش می کنیم و در واقع فتح آنهاموفقیت ما به حساب می آیند بنابراین ما باید بدانیم در کوتاه و بلند مدت به دنبال چه چیزی هستیم. اهداف کوتاه مدت ممکن است برنامه شما را برای یکماه و یا حتی یک سال شامل شوند و اهداف بلند مدت یک سال یا بیشتر و این اهداف ضمن مسیردادن به فعالیت های شهر دار باعث می شوند تا برای هر گام خود برنامه ای مناسب داشته باشد و گام های بی هدف خود را به حداقل برساند.

* برنامه ریزی مناسب

بعداز مشخص شدن اهداف کوتاه و بلند مدت لازم است برنامه ای جامع و هدفمند برای رسیدن به آنها مشخص شود. این برنامه ریزی با در نظر گرفتن موقعیت کنونی، اهداف آینده و عوامل تاثیر گذار مشخص می شود. برنامه ممکن است روزانه وبصورت ساعتی و یا هفتگی و بصورت روزانه و یا شامل بازه ای طولانی تر باشد،در هر صورت انتخاب نوع برنامه به هدف مد نظر و شخص برنامه ریز بازمیگردد . در نتیجه می توان با انتخابمناسب ترین برنامه گام بلندی در راه موفقیت بر داشت . همیشهعواملی غیر قابل پیش بینی در برنامه ریزی ها به وجود می آیند که اجتناب ناپذیر هستند. انجام شدن بیش از نیمی از برنامه تعیین شده نتیجه ای کاملامطلوب به شمار می آید.

* نظم و انظباط

ممکن است در نگاه اول نظم و انظباط عامل چندان مهمی به نظر نیاید ولی در باطن تاثیر بسزایی در امر موفقیت خواهد داشت.. داشتن نظم و انظباط به شما کمک می کند تا نیازهای خود را در کوتاهترین زمان ممکن برطرف کنید و از هدر رفتن وقت و هزینه به مقدار زیادی جلوگیری کنید. فقط کافیست مدتی نظم و انظباط را بهبرنامه خوداضافه کنید تا متوجه تاثیر بسزای آن در امر موفقیت شوید.

* تبدیل شکست به پیروزی

حتما این جمله معروف را شنیده اید:" شکست زمینه ی پیروزیست!"

گرچه بکار بردن کلمه " شکست" در ظاهر نیز طعم تلخی را به همراه دارد ولی درصورت تغییر دیدگاه خود نسبت به آن می توان از تلخی آن صد ها موفقیت باشیرینی چندین برابر رقم زد!

اراده عمل کردن و ثبات قدم حتی با داشتن بهترین برنامه تا زمانی که اراده عمل کردن به آن نباشد هیچ چیز به دست نخواهد آمد.لازمه ی موفقیت داشتن اراده ای قوی برای طی کردن مسیر پر فراز و نشیب موفقیت است. همیشه سعی کنید در راه خود ثابت قدم باشید و تا رسیدن به هدف نهایی خود دست از تلاش بر ندارید.

* توکل به خدا

باید گفت بدون توکل به خدا شاید مسیر موفقیت سرابی بیش نباشد. به خدا توکل کنید تا ضمن دور ماندن از خطرات ریز و درشت به مانند ناامیدی ویاس، موفقیت خود را با تلاش و کوشش تضمین کنید.

15- مدیریت کیفیت فراگیر :مهندسی نظام اجتماعی ، کار آمد ترین روش های نوین مدیریت را به منظور به کار گیری توانمندی های فکری و جسمی کلیه منابع انسانی متعهد و متخصص در سطوح مختلف این سامانه اجتماعی ، نیاز دارد . این مدیریت ، همان مدیریت کیفیت فراگیر است . در این مدیریت بر طراحی ، انتخاب تکنولوژی و فرآیند های مناسب ،

یاد دهی – یاد گیری ، مشارکت فراگیران ، توجه به نیاز های کار گزاران و شروع اندازه گیری میزان اثر بخشی آموزش تاکید می شود . مدیریت کیفیت فراگیر فقط به نتایج بر نمی گردد و یک دیدگاه جامع نسبت به سازمان اجتماعی و تمام فعالیت ها و فرآیند ها و جزئیات کار را در بر دارد.

مدیریت کیفیت فراگیر در سه مفهوم به شکل زیر تبیین می گردد:

مدیریت : بر سبک مدیریتی خاص تاکید می شود که آینده نگر و هدایت کننده است

کیفیت : بر ضرورت ارائه خدمات و کالاهای با کیفیت به شکل مستمر و با تاکید برخواسته افراد نظام اشاره دارد

فراگیر : نشان دهنده آن است که فلسفه مدیریت مشتمل بر کلیه جنبه های سامانه اجتماعی و کلیه افراد ذیربط است

موفقیت شهرداران در این است که این روش کار آمد نوین مدیریت را بکار گیرند و برای اعتلاء و پیشبرد این سیستم مدیریتی با دانشگاه ها ، ومنابع و مآخذ این سامانه ارتباط ارگانیک بر قرار نمایند

16. انقلاب مقدس اسلامی ایران و نظام مطهر جمهوری اسلامی ایران با نیت ا لهی به پیش می رود اما آسیب شناسی کلی حاکی از آن است که بعضی از شهرداران با علم ، فن، وهنر مدیریت فاصله ی زیادی دارند و این فاصله ها اگر به صورت مثبت کم نشود و اعتلا نیابد ، معنی توسعه که در اصل توسعه منابع انسانی است ، حاصل نمی گردد .پس دولت و سایر ارکان کشوری باید به کمک آموزش ها و پژوهش های کاربردی ، تما می شهرداران را ، به علم ، فن و هنر مدیریت علمی روز و به تکنولوژی نوین مجهز نمایندکه اعتلای نظام و توسعه پایدارشهری منوط به آموزش و پژوهش منابع انسانی پیش گفته است.

17- شهرداران موفق به موضوع علمی " نظارت و ارزشیابی " مطابق مراحل ذیل اهمیت فوق العاده ای می دهند:

1- نظارت و ارزشیابی

Monitoring and Evaluation

2- نظارت چیست؟

جمع آوری نظامند اطلاعات و تحلیل آنها در فرایند اجرای برنامه ها

3- هدف از نظارت

ارتقاء اثربخشی و بهروری برنامه ها

4-  ارزشیابی چیست؟

ارزشیابی نوعی مقایسه است.در واقع ارزشیابی مقایسه نتایج واقعی یک پروژه با نتایج پیش بینی شده یا نتایج اولیه که پیش بینی می شد پس از انجام پروژه به آن دست پیدا کنیم، می باشد.

5- اهداف کلی نظارت و ارزشیابی:

• کنترل مداوم جریان امور 

• شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات سازمان 

• بهبود تصمیم‌گیری در مورد حوزه و عمق فعالیت‌ها، برنامه‌ها و اهداف آینده

• بهبود تخصیص منابع و استفاده بهینه از امکانات 

• ارتقای پاسخگویی در مورد عملکرد برنامه‌ها

• ارتقاء توانمندی سازمان در ارایه کمی و کیفی خدمات 

6- نظارت و ارزشیابی یک چرخه مداوم و مستمر است

7- مراحل نظارت:

• مشخص کردن شاخص های نظارت 

• ایجاد و طراحی سیستمی که بتواند اطلاعات مورد نیاز را بر اساس شاخص های طراحی شده جمع آوری کند.

•جمع آوری و ضبط اطلاعات 

•تجزیه و تحلیل اطلاعات

•استفاده از اطلاعات برای مدیریت بر پروژه 

8- مراحل ارزشیابی:

• مشخص کردن اینکه سازمان چه چیزهایی را به دست آورده است. 

• مشخص کردن اینکه آیا آنچه را سازمان به دست آورده مورد انتظار بوده است یا نه؟

• بررسی استراتژی سازمان مبنی بر اینکه آیا استراتژی طراحی شده برای به دست آوردن اهداف به خوبی کار کرده است؟ چه مسایلی بر آن تاثیر گذار بوده است؟ 

• بررسی اینکه استراتژی و برنامه طراحی شده چگونه کار کرده است؟

1- آیا از منابع به صورت بهینه استفاده شده است؟

2- هزینه فرصت اقدامات انجام شده چگونه بوده است.

19- چکیده بررسی گزارش های حسابرسی رسمی سالانه از امور مالی و اموالی شهرداری ها مبین نقص ها و تخلفات زیادی است که شهرداران موفق اشراف کامل و قانونی قاطع بر عملیات قوی سیستم حسابداری خویش دارند .چند نکته اساسی در ذیل بیان می گردد:

1- حسابداری اغلب شهرداری ها به صورت نقدی عمل می کند . این نوع حسابداری باید به سیستم حسابداری تعهدی تغییر یابد.

2- اموال بیشتر شهرداری ها مثبوت نیست و سند نخورده است.

3- دربیشتر شهرداری ها سیاست های اصل 44 قانون اساسی که واگذاری امور به بخش های خصوصی است اجرا نمی گردد . در نتیجه هزینه های گزافی به شهرداری تحمیل می شود بلکه کیفیت کارهارا کاهش می دهد ، و رقابت پذیری را در انجام خدمات شهری دچار تزلزل می کند . همچنین ، از استخدام و به کارگیری بی رویهباید خودداری شود. ساختار تشکیلات شهرداری ها باید بررسی ، مطالعه ، کوچک و چابک و هر چه زودتر به تصویب نهایی برسد . این امر باعث چابک شدن شهرداری ها و کاهش هزینه ها و بالا رفتن کیفیت در همه امور می گردد.

4- ایجاد روشهای جدید ، تامین استراتژی ها ، تدوین و تصویب برنامه های پنجساله ، ده ساله و ... ، مبتنی برتعریف علمی اهداف توسعه شهر و مستندات توسعه کشور مثل سند چشم انداز و برنامه های پنج ساله ی کشور.

5- تعداد حساب های بانکی شهرداری ها کاهش یابد ( مسدود نمودن حساب های غیر فعال.) 

6- میزان طلب شهرداری ها را بایستی طبقه بندی نمود و با تصویب شوراترتیبی اتخاذ کرد که تا پایان هر سال طلب ها بوسیله شهرداری ها وصول گردد .می توان فرم تعهدی را تنظیم کرد که اشخاص یا موسسات بدهکار به شهرداری ، متعهد شوند بدهی های خود را تا پایان همان سال مالی بپردازنند.

7- در مبحث اخذ عوارض نوسازی ، شوراها و شهرداری ها با انجام مطالعات پژوهشی و تعیین مقدار آن ، مجدانه عمل نمایند.

8- موضوع اخذ عوارض مشاغل را شورا ها مطالعه و روش های بهینه وصول آنرا تصویب و شهرداری ها در این زمینه فعالانه عمل نماید .البته بر تعامل بسیار خوب مجامع امور صنفی با شهرداری ها برای وصول عوارض کسب و پیشه تاکید می گردد .

9-  هرینه یک در صد از درآمد های شهرداری باید به امر پژوهش اختصاص یابد این . امر نظارت مستمر شورا رامی طلبد.

10- پیام اصلی گزارش های حسابرسی رسمی این است که شوراهای اسلامی شهر ها بایستی وظایف نظارتی خویش را بهنگام و با قاطعیت انجام دهند.

11. شهرداری ها موظف اند یک شخص حسابدار رابه عنوان حسابرس داخلی انتخاب و این حسابدار را موظف نمایندکه به طور مرتب - ماهانه – حسابرسی داخلی را انجام و مراتب را به اطلاع شهرداری و شورا برساند

در هر حال شهردار موفق در گزارش سالانه حسابرس رسمی از درآمد ها و هزینه ها ونیز اموال شهرداری و سازمان های تابعه درجه عالی را کسب می نماید . درجات اغلب شهرداری ها مطلوب(مشروط ) و مردود اعلام می گردد که در این دو مورد اخیر نه شورا و نه وزارت کشور بر خورد قاطع و شفافی را انجام نداده اند.

19.     ده ویژگی برای یک شهردار موفق:

  - استقلال فکر

- اتکای به نفس

- قضاوت درست

- ابتکار

-  جامعیت فکر

-  پیش بینی احتمالات

-  داشتن نظم

-  منصف بودن

- قاطعیت

-  رعایت اصول اخلاقی

صاحبنظران ویژگی های دیگری نیز برای مدیر آموزشی بر شمرده اند که در چهارموضوع مهارتهای مدیریتی ، مهارتهای بین فردی ، ارتباط و سایر جنبه هایمهارتی خلاصه می گردد.

20- حرکت برنامه ریزی شده در جهت ایجاد و احداث شهرالکترونیک و تربیت شهروندان الکترونیک از دیگر دلایل وشاخص های شهرداران موفق محسوب می شود.

21- همکاری و هماهنگی با سازمان ها و نهادهای ذیربط شهر برای تربیت شهروندان کارآفرین ، که این امر مهم وعلمی باعث رفاه شهروندان می شود و به شدت از آسیب ها و ناهنجاری ها ی اجتماعی شهر جلوگیری می کند.

22- تاسیس واحد (تحقیق و توسعه شهرداری و برقرار نمودن ارتباطات ارگانیک با دانشگاه های معتبر و انعقاد قرارداد های پژوهشی و آموزشی در مورد پیشبرد همه امور فرهنگی ، اجتماعی ، بهداشتی ،عمرانی و رفاهی شهر و برنامه ریزی اجرایی بر اساس اینگونه تحقیقات روز ،از موفقیت های استراتژیک شهردار محسوب می گردد.

23. عدم ورود شهردار در امور سیاسی شهر از دلایل دیگر موفقیت وی در امور شهری می باشد.