متر و وزن آواز لازم و ملزوم همدیگرند/ حضور مدیر سابق دفتر موسیقی

علی شیرازی کارشناس مجری دوازدهمین نشست «آیین آواز» در این بخش از برنامه گفت: این سومین باری است که می‌خواهیم با موضوع ریتم و وزن در آواز ایرانی صحبت کنیم. بار اول بهمن ماه سال گذشته در فرهنگسرای ولا این اتفاق افتاد. بار دوم هم در دهمین نشست آیین آواز در همین فرهنگسرا با حضور استادان مهدی آذرسینا و مرتضی غزنوی این اتفاق فرخنده افتاد و به نظرم این بحث فعلا برای اهل موسیقی و آواز تازگی خواهد داشت و بسیار زیبنده است که از منظرهای گوناگون به آن پرداخته شود.

 وی افزود: نکته بسیار مهم این است که تقریباً نمی‌توان به موضوع وزن و ریتم در آواز پرداخت اما از مقوله متر آواز سخنی به میان نیاورد. این دو لازم و ملزوم همدیگرند و برای شناخت هر یک باید دیگری را هم شناخت. اما مسأله این است که مفهوم متر در آواز ایرانی مفهومی کاملاً اینجایی، بومی و برآمده از محافل آوازی و موسیقایی خودمان است. نکته بسیار مهم هم اینکه مفهوم بومی متر آواز گاهی در تقابل کامل با مفهوم علمی و کلاسیک متر در موسیقی محض قرار می‌گیرد.

امیر انجیری از شاگردان زنده‌یاد مصطفی کمال پورتراب هم در این نشست گفت: شاید مهم ترین وجه تمایز متر در تعریف علمی و موسیقایی‌اش با آنچه در موسیقی آوازی ملی ما مصطلح است این باشد که متر موسیقی محض تا پایان، دارای میزان بندی مشخص است در حالی که مترهای موسیقی آوازی فاقد میزان بندی به آن مفهوم هستند.

پیروز ارجمند آهنگساز و استاد دانشگاه نیز در این برنامه عنوان کرد: سالها درباره آوازهای استاد شجریان و آوازهای قدما و دیگر اساتید عموماً تحقیق کرده‌ام و در دامنۀ یافته‌هایم  متوجه وجود نوعی ریتم درونی در آثار آوازی خودمان شده‌ام. در واقع درست‌تر آن است که بگوییم «متر آواز»، یک متر درونی است که خواننده و مجری آواز به مرور زمان و در چنبرۀ یافته‌های علمی و تجربی‌اش از ردیف آوازی و سازی و البته اجراهای خودش و دیگران به تسلط در اجرای آن دست پیدا می‌کند. این متر به وضوح در تمام آوازهای خوب و پذیرفتنی از نظر هنری قابل ردیابی است.

بخش دوم نشست نیز به موضوع «وزن آواز و ریتم در آواز ایرانی» اختصاص داشت که در این بخش جاوید عباسی فلاح پژوهشگر و علی  شیرازی توضیحاتی را ارائه دادند.

اجرای چند قطعه آوازی با هنرمندی علی شیرازی، اجرای خشایار اشکوری خواننده ۱۶ ساله با همراهی سنتور نیما مسعودپور، اجرای یک قطعه آوازی با هنرمندی کامبیز عبدل زاده و همراهی ویولن علی صحرایی و سه تار حسین حسنی، اجرای امیرعلی هاشمی با نوازندگی سه تار ادیب تیرانداز و نوازندگی تمبک علی اصغر عاطفی، اجرای ابولفضل خیری با همراهی دایره شیما شاه حسینی و سنتور منوچهر فدایی، اجرای جاوید عباسی فلاح با همراهی نی داود غفاری زاده، پخش کلیپی از یک سالگی نشست های «آیین آواز» و اجرای تصنیف مرغ سحر از بخش های دیگر دوازدهمین نشست «آیین آواز» بود.

سیزدهمین نشست «آیین آواز» از ساعت ۱۸ سه شنبه ۲۴ شهریورماه با حضور محمد ملاآقایی خواننده و مدرس قدیمی در فرهنگسرای ارسباران برگزار می شود.