خدا را در محرم گم نکنیم

هم‌زمان با برگزاری پانزدهمین اجلاس پیر غلامان حسینی در اصفهان، آیت‌الله سید یوسف طباطبایی نژاد امام‌جمعه اصفهان طی اظهاراتی به انتقاد از عنوان‌های پیر غلامی،نوکر و ارباب و برخی رفتارهای بدعت گونه  در آیین‌ های سوگواری امام حسین (علیه السلام) پرداخت.انتقاداتی که بارها از سوی مراجع تقلید، واعظین و حتی روشنفکران مذهبی طی سال ها به دفعات تکرار شده، ولی مخاطبین این انتقادها نه ‌تنها توجهی به این تذکرات  نکرده  بلکه بر شدت فعالیت‌ های بدعت گونه خود افزودند. استقبال چهل روز مانده تا محرم، آیین ‌های سیاه‌پوشی و دسته های عزاداری پیشواز محرم،و صداهای بلند مراسم ها در ساعات پایانی شب هر سال  گسترده و پر طمطراق تر از سال گذشته  مشاهده می‌شود.

این اظهارات مخالف بدعت گذاری ،از سوی حجت‌الاسلام حسین انصاریان واعظ مشهور تهرانی مورد انتقاد قرارگرفته و از آن به صدای خوشحال‌کننده ی وهابیت تعبیر کرده است. این انتقاد واعظ مشهور به اظهارات امام جمعه ی اصفهان پرسش های متعددی را برای نگارنده ایجاد کرده است.

روضه امام حسین علیه السلام  همواره فرصتی برای  انتقال مفاهیم دینی و اخلاقی از سوی واعظین و عالمان  به  مردم بوده است و محور اصلی آن بر اساس  آموزش راه و رسم زندگی بر مبنای تفکر اسلامی به عموم جامعه است که در پایان آن اشاره ای به  ذکر مصیبت و منقبت امام حسین و یاران با وفایش می شود.اما این کارکرد در برخی از مراسم های مذهبی سال های گذشته تغییر کرده  و ترویج  شور عزاداری  بر  انتقال مفاهیم و ترویج شعور و رفتار حسینی  پیشی گرفته است. این تغییر کارکرد باعث شده که بدعت هایی در جامعه  به مرور زمان نهادینه شود.

بدعت های محرم و صفر که به صورت عرف در جامعه تبیین شده چگونه در زندگی مردم تاثیر گذاشته است؟آیا این بدعت ها بر هدف اصلی  امام حسین علیه السلام سایه نینداخته است؟

1-  ازجمله بدعت‌ها می‌توان به پرهیز برخی از خانواده‌ها در ازدواج فرزندان خود طی دوماه  محرم و صفر اشاره کرد.این در حالی است که هیچ حدیثی از معصوم (علیهم السلام) در مکروه بودن ازدواج و برگزاری مراسم شادی  طی این دو ماه ذکر نشده است ،ولی  فضای روانی محرم و صفر باعث شده که خانواده ها از برگزاری هرگونه مراسم‌ شادی و فرح‌بخش شرعی طی این دو ماه خودداری کنند. حتی تولد امام محمدباقر (علیه السلام) پیشوای پنجم شیعیان در سوم صفر تشکیک شده و اول رجب تاریخ نزدیک به حقیقت  این ولادت معرفی شده است .

2-  از دیگر بدعت های مطرح‌شده به‌کارگیری کلمات نوکر، ارباب و غلام نسبت به امام حسین(علیه السلام)  و عزاداران ایشان و خواستن حاجت از ائمه اطهار است. بر اساس آیه اطاعت یا آیه اولوالامر که فرموده است : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» ای کسانی که ایمان آورده‌اید خدا را اطاعت کنید و اطاعت کنید پیامبر و اولیای امر خود را ( ۵۹ سوره نساء)  بر اطاعت از خدا ،رسول و اولیای امر تاکید شده است و بر نوکری،غلامی و بندگی اولیای امر که همانا ائمه اطهارند،تاکید یا اقراری  نشده است.

3-  برخی از واعظین و مداحان  در آیین های عزاداری  تاکید کردند که «خدایا ما که سگ در خونه توییم و ...» یا سگ در خانه امام حسینیم» به‌راحتی مقام انسانیت  که اشرف مخلوقات به گفته حضرت حق است، با این کلام ها  تنزل  به یک سگ می یابد.آیا این تعابیر بر اساس نص صریح قرآن کریم است؟ آیا ترویج اینگونه تفکرات  و بیانات، بندگی انسان نسبت به خدا را  بیشتر می‌سازد؟ آیا سینه زنی های افراطی و آسیب رساندن  به بدن در مراسم های عزاداری میوه و حاصل  این قبیل تفکرات نمی شود؟ آیا میزان جرم و جنایت جامعه در اثر این تفکرات کاهش یافته است یا اینکه اثر معکوس در ترویج خشونت گرایی در  جامعه  ایجاد می کند؟ امام حسین انسان می خواهد یا نوکرو بنده ی  خود آزار ؟    

4-  یکی از جملات اثرگذار امام حسین در روز عاشورا "هل من ناصر ینصرنی" بود که عزاداران با لبیک یا حسین آن را فریاد می‌زنند .آیا امروز که مسلمانان روهینگیا میانمار ندای مظلومیت و کمک خواهی سر می‌دهند،پیروان این قبیل عزاداری ها  به کمک آنان لبیک می گویند؟ آیا اگر امام حسین (علیه السلام)  امروز در میان ما بود به مدد و کمک این مسلمانان نمی‌شتافت؟ مگر داعیه ی رهروی راه امام سوم شیعه را نداریم؟ اینجاست که گویی شور عزاداری بیش از درس مکتب حسینی  مورد توجه قرارگرفته است و برگزاری مراسم و آداب بدعت مابانه ی آن از هدف اصلی قیام امام حسین علیه السلام که همواره هیهات من الذله بود، ارجحیت پیدا کرده است. آیا امسال هیات های عزاداری حاضرند که هزینه شام و پذیرایی این دو ماه را به بیش از  400 هزار مسلمان آواره میانماری اختصاص دهند؟

5-  بارها از سوی وهابیون و مغرضین، شیعیان دوازده‌امامی به‌عنوان شیعیان دوازده خدایی متهم می‌شوند و علت آن ، خواستن حوایج برخی شیعیان از ائمه اطهار(علیهم السلام)  است.هرچند که در اندیشه ی شیعی ائمه ی اطهار واسطه فیض‌اند ولی باید پذیرفت که رفتار برخی از مداحان و عزاداران در نحوه ی عزاداری و درخواست‌های مستقیم دنیوی و اخروی از امام حسین علیه السلام به جای استعانت از ذات باری تعالی با آیه «ایاک نعبد و ایاک نستعین» در تضاد است و فضای بهانه تراشی برای مخالفان شیعه را فراهم می سازد.

سالگرد شهادت امام حسین و یاران با وفایش در عاشورا فرصتی مناسب برای بازآفرینی هدف خلقت انسان و  تمکین و تسلیم وی  در برابر رضایت حضرت حق است. امید است که رفتار سوگواران حضرت امام حسین علیه السلام در صراط مستقیم الهی باشد  و بدعت هایی که حاشیه را بر اصل قیام امام  ارجحیت بخشیده ،اصلاح و حذف شود. شیعیان با مکارم اخلاق ، ایدئولوژی مکتبی و پرهیز از رفتارهای هیجانی و غیر منطقی می توانند در جهان کنونی اثرگذارتر از رفتار های افراطی عزادارای باشند.

 دشمنت کشت ولی نور تو خاموش نگشت /آری آن جلوه که فانی نشود نور خداست.