دانش پزشکی در مورداثر امواج موبایل بر سلامت چه می گوید؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، فضای افکار عمومی در مورد نگاه به این پدیده نیز آلوده به شایعات فضای مجازی و اظهار نظر های غیر علمی است. اما دانش پزشکی در این خصوص چه می گوید؟

به گفته ی روزبه زند پزشک و پژوهشگر یافتن مطالعات با روش شناسی ضعیف کاری ساده است، باید برای تصمیم گیری های کلان مطالعاتی مورد استناد قرار گیرد که توسط افراد آشنا به روش شناسی مطالعات پزشکی مورد بررسی قرار گرفته باشد. انواع خطاها ممکن است از مرحله طراحی تا تفسیر نتایج تحقیقات باعت اخلال در درستی نتایج آن ها شود، مثلا اگر محقق به شکل ناخودآگاه در ثبت داده ها دچار خطا شود دچار خطای تصادفی شده است، اما اگر شیوه طراحی مطالعه به شکلی باشد که نتواند بعضی موارد بیماری را تشخیص دهد و آنها را کمتر از تعداد واقعی ارزیابی کند یا افراد سالمی را بیمار حساب کند و تعدادشان را بیشتر از واقعیت تخمین بزند، مطالعه دچار خطای سوگیری شده است.

 او توضیح داد: در جدول زیر مطالعات به سه گروه تقسیم شده اند، مطالعاتی که هرگونه اثر منفی بر سلامتی را گزارش کرده بودند در ستون سمت راست قرار داده شد، مطالعاتی که هرگونه اثر منفی بر سلامتی افراد در معرض امواج ایستگاه های موبایل را رد کرده بودند در ستون سمت چپ و سایر مطالعات که دارای نتایج دوپهلو یا شواهد ناکافی جهت رد یا تایید اثرات ایستگاه های فرستنده بر سلامتی بودند در ستون وسط قرار داده شدند.

با توجه به دامنه گسترده نتایج مطالعات، هریک از مطالعات از نظر سوگرایی و خطر بروز خطا در نتایج و کیفیت مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات دارای بیشترین سوگرایی با رنگ قرمز، کمترین حد سوگرایی با رنگ سبز و مطالعات سوگرایی متوسط با رنگ زرد مشخص گردیدند. مسلم است که مطالعات میتوانند نتایج متفاوتی گزارش کنند و در این گونه موارد مطالعات با خطر سوگیری پائینتر مبناء قرار می گیرند.

 گفتنی است به طور خلاصه از مجموع 67 مقاله مورد مطالعه، 40 مقاله دارای کمترین خطر سوگرایی تشخیص داده شد که در این مقالات 15 مقاله ناظر بر"هیچگونه اثری بر سلامت ندارد" بوده، 17 مقاله "نتایج دوپهلو یا شواهد ناکافی جهت تایید یا رد" داشتند و 8 مقاله به "رای اثر منفی بر سلامتی دارد" رسیده بودند، که مشخص میکند که تنها 20% قاطعانه معتقد به منفی بودن اثر BTS بر سلامتی هستند.