چالش‌های آموزش فارسی در جهان روشن شده است

غلامعلی حداد عادل، رییس بنیاد در ابتدای این مراسم در خصوص ضرورت گسترش زبان فارسی گفت: زبان فارسی در حدود ۸۰۰ سال در منطقه وسیع شبه قاره، زبان رسمی مردم بوده است و ابن بطوطه جهانگرد در کتاب خود نوشته است که در هرجای شرق آسیا که سفر کرده، افرادی را یافته که زبان فارسی می­‌دانسته‌اند. این قدمت تاریخی به اضافه لطافت و شیرینی این زبان و محتوای غنی ادبیات فارسی نشان از این دارد که زبان فارسی تا چه اندازه قابلیت گسترش دارد.

او با بیان اینکه اکنون برای گسترش زبان فارسی باید با توجه به مقتضیات دنیای امروز، تصمیم‌گیری شود، گفت: بنیاد سعدی با توجه به احساس چنین نیازی تاسیس شده است و برای هم‌افزایی در این حوزه، از یک سال پس از تاسیس بنیاد، گردهمایی موسسات فعال در امر آموزش زبان فارسی را برگزار کرده‌ایم.

وی هدف و نگاه بنیاد سعدی از برگزاری این گردهمایی را «آشنایی موسسه­‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان با یکدیگر»، «هماهنگی و هم‌افزایی فعالیت­‌های این موسسه­‌ها» ، «همفکری و انتقال تجربه‌ها» و «همکاری در راستای گسترش زبان فارسی» عنوان کرد.

حداد عادل همچنین گفت: سیاست‌گذاری اصلی بنیاد سعدی بر اساس سیاست­‌های کلی کشور است و بر اساس آن برنامه‌ریزی­‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان پایه‌ریزی می­­‌شود. هدف اصلی ما این است که اول چرخ آموزش زبان فارسی در کشورهای دیگر همواره در حرکت باشد و دوم نیاز به اعزام معلم زبان در این کشورها برطرف شود تا بدین ترتیب علاوه بر ایجاد شغل برای فارغ‌التحصیلان زبان فارسی، در بسیاری از هزینه­‌های اعزام مدرس نیز صرفه‌جویی شود.

وی تامین زیرساخت­‌های آموزشی زبان را از دیگر اهداف بنیاد سعدی ذکر کرد و توضیح داد: وقتی از کتاب درسی آموزش زبان صحبت می­‌کنیم ملاحظاتی مانند سطح کتاب، مهارت زبانی که توسط کتاب تدریس می­‌شود و مهمتر از همه، مخاطب این کتاب را باید در نظر گرفت. کسانی که می­‌خواهند زبانی را به عنوان زبان دوم تدریس کنند حتما باید به ویژگی­‌های زبان مادری زبان آموز توجه کنند. بنابراین آموزش زبان دوم کاری کاملا تخصصی و علمی بوده و در دنیا نیز به همین صورت است.

حداد عادل در ادامه اضافه کرد: یکی دیگر از وظایف بنیاد سعدی برگزاری دوره­‌های تربیت مدرس زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان است که  مخاطب آن فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد به بالای  زبان فارسی و یا آموزش زبان­‌های خارجی هستند. در حوزه آموزش از طریق فضای مجازی نیز نرم‌افزارهای موبایلی آموزش زبان فارسی طراحی شده و هم‌اکنون در حال ساخت فیلم­‌های آموزشی هستیم.

رئیس بنیاد سعدی همچنین استانداردسازی آموزش زبان را از ضروریات فعالیت در این حوزه دانست و گفت: وجود امتحان­‌هایی همچون تافل در دنیا دلالت بر اهمیت استانداردسازی زبان دارد که در ایران هنوز مسئله‌ای تازه است. بنیاد سعدی تاکنون در جهت استانداردسازی زبان حرکت کرده و در همین راستا آزمون «آمفا» را که آزمون تعیین سطح زبان فارسی است، طراحی کرده است تا بدین طریق مشخص شود افرادی که به عنوان دانشجوی زبان فارسی به ایران می­‌آیند در چه سطحی از زبان فارسی قرار دارند.

در ادامه این گردهمایی، دکتر رضامراد صحرایی، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی اظهار کرد: در حال حاضر مسائل و چالش‌های آموزش فارسی در جهان برای ما روشن شده و اکنون می‌­دانیم آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان یک رشته تخصصی است.

او با بیان اینکه  طرح تاسیس سازمانی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان در سال ۱۳۸۴ در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد و بر اساس آن اساسنامه بنیاد سعدی در سال ۱۳۸۹ توسط این شورا به تصویب رسید،  مهم ترین وظایف بنیاد سعدی را اینچنین عنوان کرد: به طور کلی سیاستگذاری، هماهنگی، هدایت، و نظارت بر فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مرتبط با گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور، تدوین استاندارد و شیوه‌های مناسب آموزش زبان و ادب فارسی برای مقاطع مختلف تحصیلی و دوره‌های آموزشی، حمایت از ایجاد و گسترش دوره‌ها و مراکز آموزش و تحقیقات زبان و ادبیات فارسی و اتاق‌های ایران در کشورهای دیگر، برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی بلندمدت و کوتاه‌مدت زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور، و گسترش خط، زبان و ادبیات فارسی در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور از جمله وظایف اصلی بنیاد سعدی به شمار می­‌روند.

صحرایی دیگر وظایف بنیاد سعدی را «آموزش از راه دور زبان و ادب فارسی با استفاده از فناوری‌های نوین، اعزام استاد برای تدریس در دوره‌های کوتاه و طولانی‌مدت زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور، تألیف و تولید کتاب، نرم‌افزار، منابع و وسایل آموزشی و کمک‌آموزشی زبان و ادبیات فارسی به زبان‌های مختلف جهان، اعطای بورس تحصیلی و فرصت مطالعاتی به دانشجویان، استادان و محققان خارجی در زمینه زبان وادب فارسی، برگزاری المپیادهای منطقه‌ای و جهانی و آزمون‌های استاندارد تعیین سطح زبان فارسی، تربیت استادان جوان و مستعد خارجی برای آموزش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و امضای اسناد همکاری و مبادلات پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی با مؤسسات ذیربط کشورهای دیگر برشمرد.

معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی همچنین با اشاره به دو نشست تخصصی این گردهمایی گفت: در نشست اول که «راهکارهای جذب مخاطبان خارجی و پیشگیری از تعطیلی کرسی‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی و ایران‌شناسی در جهان» نام دارد، محورهای بحث، آموزش مبتنی بر نیاز، دوره‌های دانش‌افزایی، ارائه مدارک معتبر بین‌المللی، ظرفیت‌های موجود برای ارزش‌آفرینی یادگیری زبان فارسی، بورس­‌های تحصیلی، موسسه‌های ایرانگردی و جهانگردی و اهمیت زبان فارسی در کشورهای لغو ویزاشده با ایران هستند.

او در خصوص نشست دوم که با عنوان «برنامه‌ریزی آموزش زبان و ادبیات فارسی و ایران‌شناسی در جهان» در ساعات بعداز ظهر این گردهمایی یک‌روزه برگزار می­‌شود نیز گفت: این نشست حول سه محور « استاندارد سازی»، « آموزش مجازی » و « استانداردسازی آزمون­‌ها» برنام‌ه­ریزی شده است که در بحث استاندارد سازی سوالات مهمی همچون «برای استانداردسازی آموزش زبان و ادبیات فارسی چه باید کرد؟»، «دوره‌های آموزشی مورد نیاز برای فارسی‌آموزان خارجی کدام است؟»، «دوره‌های تربیت مدرس در تقویت مدرسان آموزش زبان فارسی به خارجیان چه نقشی دارد؟»، «ویژگی‌های یک نظام ارزشیابی کارآمد برای توسعه آموزش زبان فارسی چیست؟» و «استاندارد سطح‌بندی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان چیست؟» توسط نمایندگان موسسه­‌های فعال در آموزش زبان فارسی مورد بحث و بررسی قرار می­‌گیرد.

در پایان بخش اول این گردهمایی، از دکتر علیزده، معاون بین الملل بنیاد ایرانشناسی به پاس نقش فعال در گسترش زبان فارسی و همچنین برگزاری دوره پیشین همایش موسسه­‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان تقدیر شد.

این گردهمایی یک‌روزه با شعار «هم‌افزایی، انسجام، مشارکت و تمرکز در آموزش زبان فارسی در جهان» در حال برگزاری است.