دو هفته پس از ناآرامی ها؛ رئیس جمهور چه چیزی به مردم بگوید

اعلام شده است رئیس جمهور روحانی به احتمال زیاد دوشنبه شب با مردم سخن خواهد گفت. این گفت و گو با مردم در زمانی صورت می گیرد که طی چندماه گذشته برخی اتفاقات نظیر زلزله کرمانشاه، شایعه زلزله در تهران، اعتراضات خیابانی در چندین شهر ایران و حادثه نفتکش سانچی به شدت روح جمعی جامعه را متاثر کرده است.

از سوی دیگر نتیجه پیمایش سرمایه اجتماعی در سال 1393 نیز بیان می کند اعتماد مردم به توانایی دولت در حل مسئله های مهم کشور کم و خیلی کم بوده است.

گزارش سالانه آینده پژوهی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری نیز تاکید دارد نخبگان به ایجاد تغییر خاصی در ایران امیدوار نیستند. با در نظر گرفتن این شرایط باید اذعان داشت رئیس جمهور باید در مقام یک راهبر الهام بخش با مردم سخن بگوید. باید روح امید را در جامعه تزریق کند. مردم باید از شنیدن سخنان رئیس جمهور دلگرم و امیدوار شوند چراکه هیچ سیاست و هیچ برنامه ای در یک جامعه بی امید شانسی برای موفقیت نخواهد داشت.

سیمون سینک از متخصصین حوزه مدیریت به درستی می گوید «مردم آنچه که شما انجام می دهید را نمی پذیرند، بلکه آنها دلیلی که آن کار را انجام می دهید می پذیرند» واقعیت هم همین است رهبران باید باورهای مردم را بیان کنند. مردم می خواهند مطمئن باشند تنها، فراموش شده و مطرود نیستند. به تعبیر «واتسلاو هاول» مردم دوست دارند اطمینان حاصل کنند کسانی که در راس قدرت هستند، جانب مردم را می گیرند.

مواردی متعددی را می توان برشمرد که رهبران الهام بخش با سخنان و کلمات خود جامعه را به پیش برده اند. در اوج رکود بزرگ آمریکا، فرانکلین روزولت در اولین نطق خود به عنوان بیست و سومین رئیس جمهور آمریکا به مردمش می گوید «باور من این است که از تنها چیزی که باید از آن ترسید خود ترس است.» روزولت در ادامه می گوید: در ساعات سیاه زندگی ملت ها و لحظات حساس از زندگی ملی، درک و حمایت مردم از دولت و رهبری صادق شرط خروج از بحران است.

در سال 1940 وینستون چرچیل، نخست وزیر انگلستان، در شرایطی با خطاب به مردمش سخن می گفت که هم باید شکست های سنگین ارتش را بیان کند و هم احتمال قریب الوقوع حمله نازی ها به انگلستان را تشریح و هم روحیه پیروزی و مقاومت در مردم را زنده نگه دارد. چرچیل سخنانی که در زمره 10 سخنرانی تاثیر گذار تاریخ برشمرده می شود، می‌گوید: «من اطمینان دارم اگر همه ما وظایف خود را به‌درستی انجام دهیم و هیچ چیز مورد بی‌توجهی و فراموشی واقع نشود، آن‌گاه موفق خواهیم شد از سرزمین خود دفاع کنیم».

در فوریه 2008 باراک اوباما در سخنرانی معروف خود (که بسیاری بر این باورند این سخنرانی نقش کلیدی در رئیس جمهور شدن او داشت) از نقش کلمه و امید سخن در هدایت جامعه سخن گفت. اوباما می گوید: درست است که سخنرانی مشکلات ما را حل نمی کند ولی این نکته هم درست است که اگر ما نتوانیم جامعه را تشویق کنیم که امید و باور داشته باشد آنگاه مهم نیست چقدر برنامه و سیاست داریم، همه آنها با شکست مواجه خواهند داشت.

در سال 2011 دیوید کامرون، نخست وزیر وقت انگلستان، پس از بروز شورش جوانان به میان آنها و نوجوانان معترض رفت و گفت: جامعه درهم شکسته (Broken society) به صدر اولویت های سیاستی من باز خواهد گشت. ما به وضعیت 120 هزار خانواده دارای مشکل انگلستان توجه خواهیم کرد.»

مدعای این یادداشت این نیست که وضعیت امروز کشور مانند موارد فوق الذکر است اما واقعیت این است که جامعه ما امروز بیش از هر زمان دیگری به امید، صمیمت، همدلی و همراهی نیاز دارد. به تعبیر هاول «اگر قرار باشد امکان موفقیتی وجود داشته باشد برای چنین امکانی فقط یک راه وجود دارد و آن عبارت است از اثبات صداقت، عقل و منطق، مسئولیت، صمیمت، تمدن و بردباری»

باور من این است که رئیس جمهور در سخنان خود باید پیام آور صادق بودن، صمیمانه زندگی کردن، پایبندی به عقل و منطق، شرافتمندانه رفتار کردن و آمال و آرزوهای مردم باشد. در این میان این انتظار نیز وجود دارد که رئیس دولت تدبیر یک تحلیل جامع از اعتراضات اخیر، دلایل بروز آنها، واکنش سیاستی دولت به آنچه اتفاق افتاد بیان کند به ویژه مهم است مردم بدانند رئیس جمهورشان صدای آنها را شنیده است.