همه صحبت های من رسمی است/ قلب جدید راکتور اراک در حال ساخته شدن است و ۸۰۰ کارشناس روی آن کار می‌کنند

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام امشب در برنامه «جهان آرا» شبکه افق در خصوص «آینده برجام» سخن گفت.

عراقچی در گفت‌وگو با وحید یامین‌پور بیان کرد: تجدید ساختاری که در وزارت خارجه صورت گرفته به این خاطر است که این وزارتخانه به صورت چابک‌تری حرکت کند.

وی افزود: در ساختار جدید وزارت خارجه تخصصی‌تر و معاونت‌های منطقه‌ای حذف شده و به جای آن اداره کل‌های منطقه‌ای ایجاد شده است.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه بیان کرد: برنامه جهان آرا برنامه شناخته شده‌ای است، بحث ما هم چالشی خواهد بود شما جزو مجریان و منتقدان هم هستید. امیدوارم امشب یک بحث و برنامه با تقوا داشته باشیم و هدفمان این باشد که به ابهامات و سوالات پاسخ داده شود و صادقانه به بحث گذاشته شود و هدف مچ گیری نیست. هدف این است که شما سوالات دقیقی را مطرح و هم توقع این است که من صادقانه پاسخ دهم و هم هدف این است که آنهایی که گوش می‌دهند صادقانه گوش بدهند.

یامین پور هم گفت که من در این برنامه به عنوان منتقد حضور ندارم به عنوان مجری هستم، ولی این اجازه را به من داده‌اید که به نمایندگی از مردم سؤالاتی که در افکار عمومی از شما مطرح است صادقانه بپرسیم.

معاون سیاسی وزیر خارجه ادامه داد: من صحبت غیررسمی ندارم. به عنوان معاون وزیر خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هر صحبت من رسمی است. 

عراقچی اضافه کرد: مقید هستم در چارچوب مواضع کشور و دستورالعمل‌هایی که داده می‌شود مثل یک دیپلمات حرکت کنم و برای من واجب است در چارچوب مواضع جمهوری اسلامی صحبت کنم. چون هر چه من بگویم به عنوان موضع کشور تلقی می‌شود و حرفی را نزنم که در مذاکرات برای من مشکل ساز شود و دشمنان از آن استفاده کنند. با این محدودیت‌ها نمی‌توانم کنار کسی بنشینم و با آن مناظره کنم. من مجبور هستم در چارچوب صحبت کنم. در هر مناظره‌ای که من هستم دو طرف هم سنخ هم نیستند. 

معاون وزیر خارجه در خصوص اینکه شما منافع ملی به منافع حزبی و جناحی گره نزدید، بیان کرد: دیپلمات در تعریفش مثل یک سرباز کشور است به هیچ یک از مسائل داخلی نباید ورود کرده و دخالت داشته باشد. دیپلمات‌های ما عموما همین هست عراقچی افزود: آقای ظریف 40 سال است برای نظام کار می‌کند در نیویورک و تهران و هزاران سخنرانی داشته و صدها و هزاران ساعت مذاکره داشته است و اینکه در یک سخنرانی یک جمله را بچسبید، درست نیست. اتفاقا در سخنرانی خود در دفاع از انتخاب رئیس جمهور قبلی صحبت می‌کرد. بحث خوب و در چارچوب منافع نظام بود.

وی در ادامه این برنامه در پاسخ به سؤالی درباره توافق ژنو که به برجام منجر شد و آیا آن چیزی که در برجام توافق شد همان بود که در ژنو بر سر آن توافق حاصل شد؟ گفت: سؤال خاصی بود. اگر بخواهیم این دو را مقایسه کنیم، ژنو یکسری اصول کلی و خط مشی‌ها را به عنوان توافق اولیه مشخص کرد و در دو سالی که مذاکره شد این را به یک توافق با همه جزییات و دقایقش تبدیل کردیم. در ژنو یک توقفی را در روندی که به سمت حاد شدن می‌رفت ایجاد کردیم و دو طرف توافق کردند آنجایی که هستند بایستند و ما در ژنو گفتیم ما باید ته مذاکره را بدانیم که در آخر به چه چیزهایی خواهیم رسید. برای ما مهم بود غنی سازی ما ادامه یابد و به آن احترام گذاشته شود. یکی از خطوط قرمز این بود که غنی سازی حتی یک روز متوقف نشود و به آن احترام گذاشته شود.

عراقچی بیان کرد: در ژنو درباره تحریم‌ها، برنامه‌ هسته‌ای و ... تصمیمات کلی گرفته و همه در برجام پیاده شد. در بحث تحریم‌ها که توافق کرده بودیم تمام تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای به طور کامل برداشته شود، عمل شد. یک اشکالی نسبت به سوال شما دارم اینکه مسئله اصلی رفع تحریم‌ها نبود، رفع تحریم‌ها خواسته اصلی ما بود، ولی خواست اصلی ما و شعار اصلی مردم ما این بود که انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست. اگر می‌خواستیم برای تحریم‌ها وارد مذاکره شویم، چرا گذاشتیم تحریم‌ها اعمال شود. ما دنبال تثبیت حق مسلم خودمان بودیم.

وی افزود: خواسته‌هایی که داشتیم که تمام تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای برداشته شود هم در متن برجام هم در عمل برداشته شد.

معاون وزیر خارجه درباره اینکه تحریم‌ها در لوزان به تحریم‌های ثانویه محدود شد نیز اظهار داشت: اعتقاد ندارم ما وارد مذاکرات شدیم برای رفع تحریم‌ها بلکه وارد مذاکره شدیم که حق مسلم خود را تثبیت کنیم و جامعه بین‌الملل و 1+5 و شورای امنیت به برنامه غنی سازی ما احترام بگذارند یک دستاورد بزرگ است. 

وی گفت:‌تحریم‌هایی که به دنبال برداشتن آن بودیم تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای بود. ما تحریم‌های دیگری هم داریم که بعد از انقلاب اعمال شد که همان تحریم‌های اولیه است. بعدا در بحث هسته‌ای وارد شدیم تحریم‌های ثانویه را اعمال کردند. ما در ژنو توافق کردیم تمام تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای برداشته شود در لوزان و برجام وقتی پیاده شد همه اینها تحریم‌های ثانویه بود. ما اجازه مذاکره درباره تحریم‌های اولیه نداشتیم. ما باید در این خصوص درباره روابط دوجانبه و حادثه گروگانگیری مذاکره می‌کردیم. 

عراقچی افزود: من لوزان را توافق نمی‌نامم وقتی به مراحل آخر نزدیک شدیم در لوزان داشته‌هایی که رسیدیم در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کردیم. برجام تمام تحریم‌هایی که به بهانه هسته‌ای گذاشته شده بود، تحریم‌های اروپا و شورای امنیت را برداشته است. هیچ عقب‌نشینی از ژنو تا وین صورت نگرفته است.

وی گفت: تمام خواسته ما این بود تمامی تحریم‌ها باید همزمان با اقدامات ایران، لغو شود، اروپایی‌ها قبول کردند، شورای امنیت قبول کردند. تحریم‌های آمریکا دو دسته است تحریم‌های کنگره و تحریم‌های رئیس جمهور و دستورات اجرایی رئیس جمهور که گفتند ما دستورات رئیس جمهور را می‌توانیم لغو کنیم ولی کنگره باید لغو کند. کنگره چون دست جمهوری خواهان است آن را لغو نمی‌کنند ولی می‌توانیم ویو (اسقاط) کنیم. این بحث به داخل منتقل و درباره آن نتیجه گیری شد. سال 94 مقام معظم رهبری فرمودند که تحریم‌ها باید لغو شود ولی برخی تحریم‌ها را می‌گویند رئیس جمهور آمریکا اختیار ندارد، همانها را لغو کند.

معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: دستورات اجرایی رئیس جمهور آمریکا لغو شد، قوانین کنگره رئیس جمهور آمریکا اختیار دارد آنها را ویو کند که برخی 120 روزه و برخی 180 روزه است. رئیس جمهور آمریکا نمی‌تواند برای ابد یک قانون را ویو کند. در برجام متعهد شدند قوانین را ویو کند و برای همین است که اگر ترامپ ویو نکند، نقض برجام را انجام داده است.

وی درباره بدعهدی‌های آمریکا ادامه داد: آنچه ویو تحریم‌های کنگره بود تا الان انجام شده است، آنچه به عنوان نقض تعهدات آمریکا به کمیسیون مشترک ارائه کردیم و اعتراض خود را ثبت کردیم مواردی است که مربوط به پاراگراف‌های 26،28 و 29 است که همه متعهد شدند برجام را براساس فضای سازنده اجرا کنند. ترامپ از زمانی آمده شروع کرده به تخریب این فضای سازنده. هر روز حرف از پاره کردن برجام می‌زند که این خلاف برجام است.

عراقچی درباره قانون ویزا و آیسا بیان کرد: قانون ویزا قانونی بود که کنگره آمریکا تصویب کرد که ورود اتباع برخی کشورها را ممنوع کند اینکه قانون چقدر بی مبنا بود و کشورهای واقعی تروریست پرور را در برنگرفت ولی اثر جانبی که برای ما داشت این بود اتباع آمریکایی که برای بیزنس و امر اقتصادی به ایران مسافرت می‌کند با مشکلی مواجه میشد که اگر می‌خواست به آمریکا برود برای گرفتن ویزا با مشکل مواجه می‌شد نمی‌توان این را نقض برجام نامید ولی در بحث حسن نیت نیست. این قانون (ویزا) نقض فاحش و معمولی برجام نیست. نقض بند 26 و 28 از این بابت که فضای کار اقتصادی با ایران را دچار مشکل کند، بود. 

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران خاطرنشان کرد: نقضی به عنوان نقض فاحش است که برجام را به این سمت می‌برد که کنار گذاشته شود. ما اعتراض کردیم نقض بندهای 26 و 28 است آن زمان آمریکایی ها درمورد مباحث اقتصادی ویو کردند.

 رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام ادامه داد: ما در طول 2 سال گذشته مواردی داشتیم که با ایران وارد کار اقتصادی شدند مثل توتال. بیش از 80 میلیارد دلار خطوط اعتباری به ما داده شد که نزدیک 29 میلیارد دلار امضا و 12 میلیارد دلار اجرایی شده است. ترامپ از زمانی که آمده با اینکه می‌خواهم خارج شوم و تمدید نمی‌کنم فضای بلاتکلیفی و سرگردانی را ایجاد کرده که ما با این مقابله خواهیم کرد. حتما بحث تخریبی که ایشان در فضای مطلوب برای سرمایه‌گذاری در ایران ایجاد کرده نقض برجام است و برخورد خواهیم کرد. در رفتار آمریکایی‌ها در برخی جاها که تکالیفی را داشتند با تاخیر و تعلل انجام دادند در بحث مجوزهای خرید هواپیما با تاخیر صادر کردند. 

وی گفت: آمریکا مجوز فروش هواپیما به ایران را صادر کرده است.

یامین پور به عراقچی گفت که 115 هواپیمای مسافربری را داریم و قطعاتی داده نمی‌شود؟ که عراقچی گفت: سفارشاتی که برای هواپیماها هست طبق روال انجام می‌شود و تا الان 10 تا 11 هواپیما تحویل داده شد. ایرباس یکی دو مورد آماده داشت که تحویل داد. اینکه هواپیماهایی هستند و زمین‌گیرند در این باره باید مسئولان هواپیمایی توضیح دهند. یک تعدادی از موتورها به خارج از کشور اعزام و تعمیر شد و برگشت. برجام موانعی که بر سر راه اقتصاد ایران بوده را برداشته است.

معاون وزیر خارجه در پاسخ به این سؤال که مجوزی که برای ایرباس صادر شده مجوزهای موردی است ولی آمریکا تعهد داده بود مجوز کلی صادر کند، عنوان کرد: مجوز فروش هواپیما به ایران جزو تحریم‌های اولیه است. در تحریم‌هایی که برداشته شده چند مورد جزو تحریم‌های غیرهسته‌ای است که یکی بحث فروش هواپیماست و دیگری صادرات مواد غذایی و فرش ما به آمریکا و دیگری اجازه به شعب آمریکایی در اروپا برای کار با ایران.

معاون سیاسی وزیر خارجه درباره اینکه چرا ما به سرعت تعهداتمان را اجرایی کردیم، خاطرنشان کرد: شما دو موضوع را قاطی کردید یکی چند ماه رسیدن به توافق و اجرایی شدن توافق و اینکه چه کسی زودتر کار را انجام دهد دیگری درباره اجرایی شدن و بهره‌برداری ما از رفع تحریم‌ها. در زمانی که برجام باید اجرایی شود یکسری کار ما باید انجام می‌دادیم یکسری کار آنها. کارهای ما در این زمینه چند ماهی طول می‌کشید، کارهای آنها طولانی نبود. بحث این بود که چه کسی زودتر انجام دهد. رهبری عنوان کردند که اقدامات دو طرف باید متناظر انجام شود، آنها تحریم‌ها را لغو کردند و تاریخ اجرا را گذاشتند بعد از انجام کارهای ما.

عراقچی ادامه داد: طبق قول و قرار این کار انجام شد به نقطه‌ای رسیدیم که کارمان را انجام دادیم و آنها تحریم‌ها را لغو کردند. از 26 دی 94 وارد اجرای برجام شدیم. در اینجا آمریکایی‌ها شروع به بازی در آوردن کردند، هم دولت قبلی هم دولت کنونی و فضا را برای ما تخریب کردند.

 وی درباره راکتور آب سنگین اراک نیز گفت: اراک یعنی راکتور آب سنگین، آنچه در اراک می‌ساختیم یک راکتور تحقیقاتی بود که آسانترین و سریع‌ترین راه برای رسیدن به بمب هسته‌ای بود. که در برنامه هسته‌ای ایران مایه نگرانی جدی بود که ایران دارای یک راکتور است که سریع به بمب برسد. ما که برنامه بمب نداشتیم. بحث اراک یکی از موضوعات اصلی موضوع اراک بود. خط قرمزی که برای ما گذاشته شده بود این بود که اراک راکتور آب سنگین باقی بماند. اگر می‌شد پلوتونیوم را از بین برد ایرادی نداشت ولی ماهیت آب سنگین باید حفظ می‌شد. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها ماه‌ها اصرار می‌کردند اراک جمع شود بعد گفتند اراک را جمع کنید ما یک راکتور آب سبک پیشرفته برایتان می‌سازیم و 130 میلیون دلار هزینه‌اش را پرداخت می‌کنیم که ما نپذیرفتیم.

معاون وزیر خارجه افزود: بعد از چند ماه گفتند یک راکتور ترکیبی بسازیم که هم با آب سبک کار کند هم با آب سنگین، دانشمندان ما بررسی کردند که این آب سنگین نیست ولی ماهیت اصلی آب سبک است و نپذیرفتیم بعد از ماه‌ها کشمکش متخصصان ما گفتند ما طراحی ارائه می‌دهیم که میزان تولید پلوتونیم کاهش می‌یابد آمریکایی‌ها گفتند شما نمی‌توانید و چندین جلسه دانشمندان ما و آمریکا نشستند که این طرح را بررسی کردند و بالاخره آمریکایی‌ها اعتراف کردند که طرح ایران به لحاظ فنی کار می‌کند و درست است.

وی بیان کرد: در لوزان قبول کردند راکتور آب سنگین با قلبی که ایران طراحی می‌کند که هم آب سنگین است و هم پلوتونیوم تولید نمی‌شود. گفتند قلب (کلاندریا) را از بین ببرید و جدید بسازید. بچه‌های سازمان انرژی اتمی گفتند ما این را از بین نمی‌بریم و می‌خواهیم در موزه‌ای که داریم بگذاریم گفتند ما در سوراخ‌های قلب بتن می‌ریزیم که قابل کارایی نباشد و به جای آن قلب جدید می سازیم. در توافق ژنو اسم اراک چه بود؟

عراقچی اضافه کرد: قلب راکتور خارج و با قلب جدید جایگزین می‌شود. 

یامین پور پرسید ما با اراک کاری کردیم که نتوانیم معامله کنیم و عراقچی گفت: آمریکایی‌ها دستورالعمل داشتند که اسم آب سنگین را حتی بیان نمی‌کردند و در لوزان آمریکایی‌ها آب سنگین را پذیرفتند. دعوای اصلی سر راکتور اراک را ما بردیم چون ماهیتش پذیرفته شد و قبول کردند ایران راکتور آب سنگین با طراحی جدید داشته باشند.

وی بیان کرد: ما اصل اراک را در مذاکرات بردیم کری در مصاحبه گفت که ما در قلب اراک بتن ریخیتم و یک دفعه همه گفتند بتن و ما این قضیه را بردیم ولی در جنگ رسانه‌ای باختیم و در داخل به جای اینکه حرف ما را قبول کنند حرف کری را چسبیدند. راکتور اراک دارد ساخته می‌شود.

معاون وزیر خارجه افزود: طراحی قلب جدید 4 تا 5 سال طول می‌کشد در دو سال گذشته با شرکت ایرانی قرارداد بسته شد که کالندریا ساخته شود و تمام طراحی‌های اولیه انجام شده، طراحی بیسیک مورد قبول واقع شده طراحی‌ سوخت آن در قرارداد جدیدی با چین در حال بسته شدن است. 

 عراقچی در پاسخ به این سوال که ما امکان برگشت در این زمینه نداریم و شما تحت نظر آژانس به جای بتن ریزی یک قفل می‌زدید که هر آن امکان باز کردن آن باشد و به جای آن قلب را در موزه گذاشتید؟ گفت: شما دارید به دو سال گذشته برمی‌گردید. برگشت پذیری در برنامه ما یعنی آنچه از آن می‌ترسند. 

وی افزود: قلب جدید در حال ساخته شدن است 800 کارشناس روی آن کار می‌کنند و به موقع دارد ساخته می شود و تکنولوژی و تجهیزات و ... در داخل ساخته می‌شود. 

عراقچی گفت: برگه‌ای که ما داشتیم و می‌ترسیدند این بود که ایران در برنامه هسته‌ای به سمت سلاح منحرف شود. ما خیال آنها را در دکترین‌های آنها راحت کردیم، فتوای مقام معظم رهبری سلاح هسته‌ای را حرام اعلام کرد.

معاون وزیر خارجه درباره اینکه ما با رئیس جمهوری طرف هستیم که دیوانه است چون می‌بیند ما کاری که باید انجام می‌دادیم ظرف یکی دو سال انجام دادیم، گفت: شما سؤالات را قاطی می‌کنید و به من اجازه صحبت کردن نمی‌دهید.

وی درباره اینکه ما باید تعهدات را گام به گام انجام می‌دادیم، گفت: الان دو سال از اجرای برجام گذشته است. الان در چه موقعیتی هستیم و آمریکا در چه موقعیتی؟ اگر بازگشت پذیری از دید طرف مقابل است که آیا ایران توانایی دارد به سلاح هسته‌ای برسد بله از دید آنها وجود دارد ولی ما دنبال این کار نبوده و نیستیم. تنها دستاورد اینها این است که اگر ایران بخواهد به سلاح هسته‌ای دست یابد یک سال طول بکشد.

عراقچی ادامه داد: از دید آمریکایی‌ها به برجام می‌خواهم نگاه کنم به جای اینکه بگوییم چرا اقدامات ما متناسب نبود درباره بحث روز صحبت کنیم.

معاون وزیر خارجه گفت: قانون آیسا کماکان ویو هست و در زمان برجام وجود داشت و توسط برجام ویو شد. آیسا نقض برجام است ولی در عمل هیچ اتفاقی نیفتاده چون بعد از تمدید برجام، رئیس جمهور آمریکا آن را ویو کرد.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام خاطرنشان کرد: وقتی آمریکا نقض کرد هیأت نظارت بر اجرای برجام که به دستور رهبری تشکیل شده است، تصمیم گرفتند و ما گزارش دادیم که آنها آیسا را تمدید کردند و نقض برجام از نظر ما هست ولی اقدامی را صورت ندادند. هیأت نظارت بر برجام دستوراتی را صادر کرد.

وی درباره نگاهی که رئیس جمهور آمریکا به برجام دارد و عباراتی که درباره برجام به کار برده، اشاره کرد.

معاون وزیر خارجه درباره اینکه با چه مکانیسمی بر نقض تعهدات آمریکا در برجام نظارت می‌شود؟ پرسید: چه کسی هست؟ شورای امنیت، دادگاه لاهه ؟ و گفت: آژانس یک نهاد فنی است و متخصصان فنی دارد و بر اجرای برجام نظارت می‌کند و اینکه تحریم‌های آمریکا در شورای امنیت برداشته شده چه نهادی در سطح بین‌المللی هست که این کار را انجام دهد و حرفش ملاک باشد؟ آیا شورای امنیت می‌تواند؟ به دادگاه لاهه برویم؟ این بحث‌ها در زمان برجام صورت گرفت و نتیجه‌اش این بود که ما به هیچ جا نمی توانیم مراجعه کنیم در برجام اختیار نهایی در تصمیم گیری نسبت به طرف‌های مقابل با خود ایران است.

عراقچی گفت: این بحث‌ها شد که ما اگر از طرف مقابل شاکی باشیم به کجا باید شکایت ببریم. اگر شما جایی دارید بگویید تا برویم.

معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: آژانس نهاد تخصصی هسته‌ای است چگونه میتواند به بانک‌ها نظارت کند. در برجام ملاک و قاضی خودمان هستیم. پاراگراف 36 و 37 می‌گوید اگر ایران قانع نشد که اینها تعهداتشان را اجرا کنند برنامه خود را از سر می‌گیرد.

 وی ادامه داد: ما تا زمانی که از برجام نفع خود را می‌بریم در برجام می‌مانیم و موارد نقض را از کانال خود پیگیری می‌کنیم و هیأت نظارت برجام هم تصمیم گیری خواهد کرد.

عراقچی با بیان اینکه آمریکایی‌ها می‌گویند ایران بعد از برجام و با برجام قوی‌تر شده و مقتدرتر شده و در منطقه تهاجمی‌تر رفتار می‌کند و سیاستش نسبت به آمریکا و اسرائیل هیچ فرقی نکرده است، گفت: آمریکا می‌گوید ایران در منطقه هر کاری می‌خواهد می‌کند در سوریه، لبنان، اقلیم کردستان بازی آمریکا را به هم زد، توانایی‌ها موشکی و دفاعی خود را حفظ کرده، نفتش را می‌فروشد و همه پول‌های ایران آزاد شده است. از اول 96 تا الان بالای 47 میلیون دلار نفت فروختیم.