به گزارش خبرگزاری برنا از استان زنجان:
آشنایی با «غار کتله خور»
غار کتله خور در ۱۵۵ کیلومتری جنوب زنجان، ۸۰ کیلومتری جنوب خدابنده و ۱۷۳ کیلومتری شمال همدان، در نزدیکی شهر کوچک گرماب واقع شده است.
غار کتله خور در ۱۵۵ کیلومتری جنوب زنجان، ۸۰ کیلومتری جنوب خدابنده و ۱۷۳ کیلومتری شمال همدان، در نزدیکی شهر کوچک گرماب واقع شده است. مسیر متداول برای بازدید از این جاذبه طبیعی جاده زنجان به خدابنده (قیدار) در امتداد زرین آباد به گرماب می باشد.
غار کتلهخور، غاری است خشکی - آبی، واقع در استان زنجان، شهرستان خدابنده و در ۸۰ کیلومتری جنوب قیدار و ۱۷۳ کیلومتری شمال همدان و ۴۱۰ کیلومتری تهران و ۵ کیلومتری شهر کوچک گرماب واقع است.
در بعضی ازمناطق غربی ایران به کوههای کم ارتفاع کتله میگویند و احتمالاً وجه تسمیه غار نیز به همین علت باشد که غار در یکی از این کوهها قرارگرفتهاست و خورشید از پشت آن طلوع میکند و بجای کتله خورشید به آن کتله خور گویند. غار کتله خور قبل از سال ۱۳۰۰ خورشیدی کشف شدهاست و در سال ۱۳۳۰ توسط شخصی به نام جمالی زنجانی به ثبت رسیدهاست.
حدود سال ۱۳۴۳ خورشیدی کوهنوردان به علت طولانی بودن دهلیز ورودی و کوتاهبودن سقف آن و مشکلات عبور و مرور و فقدان جاذبههای، غارسنگی بیاهمیت جلوه شد ولی در سال ۱۳۶۵ گروهی مجهز از غارنوردان زبده همدان بازدید مفصلی از غار انجام دادند و توانستند شکلگیری این غار را به دوران ژوراسیک مربوط دارند.
(یعنی بیش از ۱۲۰ میلیون سال قبل) ساختمان در زیر کوهکتله خور قرار گرفته و از پائین دست دهانه آن رودشور که از شعبات فرعی قزلاوزن است جاری میشود غار درمنطقه مستطیلی شکلی به ابعاد ۲۰۰۰×۱۵۰۰ متر بهوجود آمدهاست
در محل یاد شده عملکرد هوازدگی مکانیکی و نیروهای درونی به کمک یکدیگر تعدادی ترک یا گسل متقاطع را در محدوده داخلی این فضا به وجود آورده و به دلیل فراهم شدن سایر شرایط، فرآیند غار زایشی شروع شدهاست.
این غار از سه طبقه تشکیل شده و دارای تونل های فرعی و استلاکتیت ها و استلاکمیت ها و ستون های بسیار در گذرگاه های اصلی است وقندیل های مخروطی آویزان از سقف ها در اثر داشتن ناخالصی ها، رنگ های متنوع به خود گرفته اند و آنها که ترکیبات به همراه نداشته و یا کمتر دارند به صورت بلورهای شیشه ای بسیار شفاف مشاهده می شوند.
غار کتله خور، غاری است آهکی که در برخی نقاط آن گل رس و خاک های حاوی اکسید آهن قابل مشاهده است. این غار از نظر قدمت تقریبا همسن غار علیصدر در همدان است. البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند.
یکی اینکه غار علیصدر همدان غاری است کاملا آبی، اما غار کتله خور زنجان غاری است تقریبا خشک. دوم اینکه آهک های غار کتله خور نسبت به آهک های غار علیصدر بسیار خالص تر است که این خود عاملی است جهت زیباتر شدن غار، چراکه خالص بودن آهک ها موجب شفافیت آنها و در نتیجه عبور نور از قندیل ها می شود.
دهانه غار در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و اختلاف ارتفاع آن با ارتفاع چشمهای که آبهای فرورو حاصل از ریزش جوی غار را خارج میکند و به رود شور میریزد، ۵۰ متر است.
ورودی غار یک دهلیز ۴۰۰۰ متری بوده با سقفی کوتاه و فاقد غار سنگ و چند دهلیز فرعی، پس از دهلیز فرعی یک دالان وسیع ۹۵۰ متری با سربالاییهایی به ارتفاع ۲ متر و گودالهای خشک قرار دارد که با دوشاخه ۵۰ متری ادامه پیدا میکند و پس از عبور از یک سربالایی به تالار وسیعی پوشیده از چکنده و چکیده و ستون میرسد. در داخل تالار کوچک بلورین، که به تالار ستونها چسبیده چاهی به عمق ۸ متر قرار دارد که احتمالاً محل خروج آبهای فرورو سازنده غار است.
در حال حاضر این غار به سه بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی تقسیم شدهاست بخش ورزشی آن تنها مورد استفادة غارنوردان و صخرهنوردان قرار میگیرد، حدود ۴ کیلومتر است که البته هنوز انتهای آن کشف نشدهاست.
بخش تفریحی غار نیز که جهت بازدید عموم مورد استفاده قرار میگیرد حدود ۲ کیلومتر مسیر مستقیم است که گفته میشود این مسیر تنها ۳/۱ کل غار است.
بخش فرهنگی غار نیز در بخش جنوبی آن قرار دارد قسمت اصلی آن دالانی است طبیعی که جهت برگزاری مراسم مختلف مورداستفاده قرار میگیرد البته این دالان هیچگونه راه خروجی به بیرون نداشته و راه خروجی آن به صورت مصنوعی کنده شده اما خود دالان تماماً طبیعی بودهاست.
غارکتلهخور از لحاظ کیفیت بلورها و قندیلها، زیبایی و تعدد طبقات اولین غار آهکی جهان شناخته شدهاست که توسط سرمایهگذاری بخش خصوصی و هزینة شخصی به نام مهندس عالی که مهندس عمران فرمانداری زنجان بودند در طول پنج سال آمادة بهرهبرداری گشت.