آرایشگری فن و هنری است که به زیباتر جلوه دادن ظاهر افراد(پوست، مو و …) میپردازد. بنابراین آرایش به معنی افزودن و اضافه کردن است و در اصل، در برابر واژه پیرایش قرار میگیرد که به معنی کم کردن است. امروزه، در اصطلاح عام، هر دو واژه به غلط در مورد زیبایی چهره یا بدن به کار میروند و به معنی عملیاتی هستند که ظاهر فرد(بیشتر صورت و مو) را زیباتر جلوه دهد. معمولاً در ایران آرایش برای بانوان و پیرایش برای مردان به کار میرود. آرایش و پیرایش اغلب در مکانی به نام سلمانی یا آرایشگاه توسط آرایشگر انجام میگیرد و لوازم آرایش هم در فروشگاههایی با همین عنوان یا در داروخانهها فروخته میشود. در ایران، آرایشگرهای رسمی باید دورههای فنیحرفهای مربوطه را که مهمترین آنها دوره «آرایش - پیرایش» است، با موفقیت گذرانده باشند. در این راستا گفتوگویی دوستانه با اعظم غیاثی یکی از هنرمندان فهیم، خوب و آریشگر جوان انجام دادهایم که بخشی از آن را باهم میخوانیم:
• چگونه بایستی آریشگر شوید و آریشگر چه احساسی دارد؟
برای آرایشگر شدن میتوانید دورههای فنی موجود را گذرانده و یا در کنار یک آرایشگر ماهر کارآموزی کنید. برای این شغل باید بتوانید مهارتهای ارتباطی خوبی داشته و به بهترین شکل به مشتریان خدمات ارائه دهید. باید خلاق بوده و از آخرین مدلها و مدها و روشها اطلاع داشته باشید. طبق برخی تحقیقات انجام شده، آرایشگری شادترین شغل دنیا میباشد. البته مشکلات شغل آرایشگر در بلندمدت قابل توجه است و او ممکن است دچار مشکلاتی از قبیل کمردرد و پادرد شود و اگر به آرایشگری علاقه داشته و از روبرو شدن با افراد مختلف لذت میبرید، این شغل میتواند برای شما مناسب باشد. احساس غرور و شادمانی دارم و با افتخار میگویم که به کارم خیلی علاقه دارم چون باعث شد که من محتاج کسی نباشم و همیشه مستقل باشم.
• هدف شما از این که این شغل را انتخاب کردید چه بود؟
بخاطر ذوق و علاقه این کار را شروع کردم و اصلاً به فکر درآمد نبودم. سال اول هم بدون مزد کار کردم و بعد از سه سال به خاطر یک سری مسائل و فشار مالی و زندگی مجبور شدم از این راه کسب درآمد کنم.
• آیا از درآمد خودتان راضی هستید؟
خیر. البته، با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کردم.
• اعظم خانم چند ساعت در آریشگاه کار میکنید؟
از ساعت 9 صبح تا ۱۲ظهر و 15 تا 20 شب . بدون استراحت.
• آیا در کنار این شغل، شغل دیگری نیز دارید؟
خیر
• آرایشگری در گذر تاریخ؟
در طول تاریخ زیبایی و آراستگی ظاهر همیشه مورد توجه همگان بوده است و در زمانهایی این آراستگی افراطی و برای تفاخر و جلب توجه بیشتر در بین طبقات خاصی بوده است. طول زمان آرایش نزد مصریان باستان را میتوان مشاهده کرد که عمدتاً تا اطراف چشمان را با رنگهای سبز و خطوط سیاه رنگآمیزی مینمودند. مثلاً ملکه کلئوپاترا با کشیدن سرمه به دور چشمانش میخواست به آن قدرت نفوذ بیشتری ببخشد. پادشاهان و درباریان ایرانی و عرب با گذاشتن زیورآلات به گوشها و ریشهایشان و پادشاهان و درباریان فرانسوی و انگلیسی با گذاشتن کلاه گیسهای بلند خود را از طبقات پایینتر متمایز میکردند.
مردم قبایل سیاهپوست و سرخپوست علاوه بر بکار بردن رنگهای شاد و زنده در چهره، خود را برای جشنها به شکلهای عجیب و غریب میآراستند. در دنیای امروز آراستگی ظاهر به عنوان یک اصل، اجبار و برای همه مردم مطرح است. بهترین آرایش آن است که عیبها را بپوشاند و مناسب با مکان، زمان، سن و موقعیت اجتماعی افراد باشد و ظاهر افراد تا حد زیادی نشان دهنده شخصیت افراد میباشد و در ارتباطات اجتماعی مؤثر است. از دلایل اصلی اهمیت داشتن آرایش برای افراد، پوشاندن عیبهای موجود در مو و پوست و زیباتر شدن میباشد.
• کار آرایشگر چیست؟
آرایشگر زنانه به کوتاه کردن، مدل دادن، رنگ کردن موها، آرایش صورت، پاکسازی پوست و طراحی ناخنها میپردازد. در آرایشگاههای مردانه کارهای کوتاه کردن، حالت دادن و رنگ کردن موها و اصلاح صورت انجام میشود. اما خدمات زیبایی زنان از قبیل قرینهسازی ابرو، کوپ، آرایش صورت، شنیون، براشینگ، میکاپ، رنگ و مش و لایت، فر و بافت مو، خدمات ناخن، پدیکور، مانیکور، وکس صورت، اپیلاسیون، گریم و آرایش عروس آرایش و ابرو و اپیلاسیون. معمولاً سالنهای آرایش زنان در ایران در مغازههای بدون دید و بسته یا در منازل مسکونی یا در سالنهایی با دکوراسیون کاملاً شیک دایر است. معمولاً آرایش و زیبایی در زنان خیلی ملموس و مهمتر از مردان است.
• تعریف اصطلاحات در آرایش زنان؟
متعادلسازی چهره (گریم یا میکاپ یا چهرهپردازی(: شامل پاکسازی پوست، تکنیکهای سایه روشن، طراحیسازی چهره، لیفتیگ صورت، ماسک و … و سایهها: رنگ دار کردن پشت پلکها که بسته به رنگ و فرم زدن آن انواع مختلفی دارد.
۱- اروپایی: در آن از رنگهای فوقالعاده ملایم استفاده میشود و در بیشتر اوقات سایه فقط در برآمدگی پلک کار میشود.
۲- عربی: این سایه خود انواع مختلفی دارد مثل: خلیجی- لبنانی و … که در همگی حتماً در گوشه چشم از رنگهای تیره مخصوصاً مشکی استفاده میشود و فرق آنها فقط در رنگ رژ و رژگونه است که در آرایشهای لبنانی و در رنگهای تند استفاده میشود. این آرایش عموماً برای عروسهایی مناسب است که چشمهای آنها پف پلک نداشته باشد و استخوان بالای پلک آنها برجسته نباشد چون با این مدل آرایش، چشم آنها گودتر نشان داده میشود.
۳- هندی: رنگهای مصرفی در این سایه رنگهای فوقالعاده شاد و روشن است مثل: سبز- زرد- نارنجی- قرمز و … با خط چشمهایی معمولاً بسته
۴- سوفستیک: یا سایههای بیقاعده که حالتی فشن و شلوغ پیدا میکنند.
-رنگ و مش : تغییر دادن رنگ موهای شخص که در آن ترکیب رنگ و هماهنگی آن با رنگ پوست و فرم چهره (چاقی و لاغری) بسیار حائز اهمیت است.
-دکلره: خارج نمودن پیگمنتهای رنگی مو از ساختمان آن و بیرنگ شدن مو به تدریج در پایههای مختلف (از ۲ تا ۱۱)
دکاپاژ: پاک کردن رنگ موی قبلی از روی مو که نوعی دکلره ضعیف است.
براشینگ: به عمل حالت دادن مو به وسیلهٔ برس و حرارت براشینگ گفته میشود.
هایلایت: به رنگ و مش همزمان گفته میشود که مو حالتی سایه روشن پیدا میکند.
فر: یا پرمنات که موها را برای مدتی (۶ماه تا یکسال) مجعد یا حالت دار میکند.
صاف: تغییر حالت مو از مجعد به حالتی لخت که هم مدت دار میباشد و هم دائمی. برای صاف کردن اغلب از اتوی مو استفاده میشود.
میزانپلی: میزان کردن پلهای گوگردی مو به وسیله بیگودیهای مخصوص
شینیون:جمع کردن کامل موها و فرم دادن آنها. ارجاع به شنیون
مانیکور: فرم دادن و مرتب کردن ناخنهای دست
پدیکور: فرم دادن و مرتب کردن ناخن پا
خودآرایی: آرایش یا پیرایش توسط خود شخص صورت میگیرد (به جای آرایشگر)
آرایش کارتونی: آرایش و رنگآمیزی چهره کودکان به شکل گل و گیاه، حیوانات یا دلقک
آرایش عروس: آرایشی متفاوت برای رفع عیوب پوست، رنگ دادن به آن و ازهمه مهمتر ایجاد ظاهری زیبا برای عروس.
میکروپیگمنتیشن: این کار فرایند کاشت رنگدانههای سازگار با بدن، درعمق مشخصی از لایه پوست، با حداقل آسیب به بافت پوستی است.
• آرایش مردان پس چطور؟
خدمات زیبایی مردان از قبیل آرایش مو، ابرو، ریش و سبیل به شکل خاص، رنگ و مش و لایت، فر و بافت مو، وکس صورت، انواع مدل آلمانی، خامهای، فشن، بکسوری، تیفوسی، قارچی، انجام میگیرد، که جدیداً آرایشگاههای مردانه هم مثل آرایشگاههای بانوان که دارای سالن حرفهای و زیبا میباشد طراحی میکنن که خدمات، آرایشی، سولاریوم، فروش لباس و حتی سرویس کافیشاپ و قلیان هم ارائه میشود که با هزینههای نوجومی دریافت میشود.
• لطفا اعظم خانم اصول حرفهای آریشگری در دنیا را شرح دهید؟
آرایشگری حرفهای در جهان به یک علم تبدیل شده و اصول خاص خودش را دارد. به عنوان مثال در مورد کوتاهی مو، آرایشگر حرفهای با تجربهای که دارد، فرم صورت از نظر استخوانی، بیضی، گردبودن صورت، جنس مو، اندازه گردن، اشکال هندسی سر و سایر گزینهها را در نظر گرفته و سپس تصمیم میگیرد که مو را چگونه اصلاح کند اما در کشورما که این شغل عمدتاً به صورت حرفهای نمیباشد، مشتری دستور میدهد که چه مدل مویی داشته باشد.
• خانم غیاثی لطفا در مورد ساعات کار و محل کار آرایشگر توضیح دهید؟
کار آرایشگری معمولاً به صورت تمام وقت است. در برخی ایام خاص سال مانند اعیاد تا ساعات طولانی حتی در شبها و تعطیلات نیز آرایشگرها باید کار کنند. البته در مورد افرادی که خود سالن زیبایی و آرایشگاه دارند، تعیین ساعت کاری برعهده خودشان است. محل کار آرایشگر در سالنهای زیبایی و آرایشگاههای مختلف است و این اماکن باید شرایط خاصی داشته و مورد تایید وزارت بهداشت باشد.
• لطفا وظایف آرایشگر تازه کار و ماهر را شرح دهید؟
به عنوان یک آرایشگر تازه کار معمولاً باید کارهای زیر را انجام دهید: خوشامدگویی به مشتریان، شستن موهای مشتریان، کوتاهیهای ساده، اطمینان از تمیز و آماده بودن لوازم کار و حولهها، تمیز و مرتب کردن سالن، دادن وقت قبلی به مشتریان و ... از آنها ولی به عنوان یک آرایشگر ماهر باید با مشتریان در مورد نوع کاری که میخواهند صحبت کرده و مشاورههای لازم را به آنها داده و جدیدترین روشها و مدلها را به اطلاع شان برسانید و به طورکلی کار یک آرایشگر ماهر عبارتند از: کوتاه کردن و مدلدار کردن مو، رنگ کردن، فرکردن یا صاف کردن مو، دادن مشاوره در خصوص مشکلات پوست و مو، انجام اصلاح ابرو و صورت، انجام آرایشهای صورت، پاکسازی پوست و طراحی ناخنها (در آرایشگاههای زنانه)، رعایت کامل اصول بهداشتی در کار، تهیه مواد و وسایل لازم برای آرایشگاه در آرایشگاههای بزرگ و مدرن معمولاً کار آرایشگر به صورت تخصصی انجام میشود؛ به عنوان مثال یک آرایشگر فقط کار کوتاهی مو و دیگری کار رنگ کردن مو را انجام میدهد. در آرایشگاههای کوچک معمولاً یک یا دو آرایشگر همه کارهای مشتریان را انجام میدهند.
• چه مدل مویی امسال مد شده و به نظرت برای تابستان چه مدل مویی رایجتر است؟
در حال حاضر موهای کوتاه، تا روی شانه مد، است ولی خانمهایی که موهایی بلند دارند، معمولاً میترسند که موهایشان را تا این اندازه کوتاه کنند. به همین دلیل من مکملها و تقویت کنندههای مو را که موجب رشد سریعتر موها میشود، پیشنهاد میکنم.
• این روزها من مدلهای زیاد و متنوعی از گیس بر سر دختران میبینم، آیا گیس هم مد شده است؟
بله، به خصوص برای فصل بهار. به نظرم حتی اگر موهای بلندی ندارید، میتوانید با اضافه کردن اکستنشن، این مدلها را امتحان کنید.
• اعظم خانم شما به عنوان یک هنرمند و آریشگر جوان آرایش کدامیک از ستارهها را بیشتر پسندیدی؟
به نظرم جسیکا آلبا فوقالعاده است و از مدل گیس موهای کریسی تایگن هم خوشم آمد.
• کریسی تایگن معمولاً چه مدل مویی را ترجیح میدهد؟
او هم یکی دیگر از ستارههایی است که عاشق اکستنشن است. او همچنین دوست دارد که تمام مدلهای گیس را امتحان کند.
• آیا او حاضر است که موهایش را تا روی شانه کوتاه کند و مطابق مد روز پیش رود؟
بله، این مدل مو دوست دارد و بارها با این مدل دیده شده است.
• چه کسی بیشتر از همه دوست دارد که مدل موهایش را تغییر دهد؟
من از خانمهایی که دوست دارند مدام به چهره خود تنوع دهند، خوشم میآید و به نظرم این هم یکی از خصوصیاتی است که خانمها را از آقایان جدا میکند. اگر چه دختر بودن مشکلات خاص خود را دارد اما حداقل این خوبی را دارد که تو میتوانی تمام مدلها، از آرایش صورت گرفته تا مو، را امتحان کنی و ببینی کدامیک بیشتر ازهمه به تو میآید.
• موهای کدامیک از ستارهها را، چه در زمان حال و چه در گذشته، بیشتر از همه میپسندی؟
واقعا سخته که از میان آنها یکی را انتخاب کنم. اما به نظر من سه تا از بهترینها، بیانسه، کلویی کارداشیان و جریهال است. من از خانمهایی که برای زیبایی خود وقت میگذارند، خوشم میآید. من عاشق خانمهای دهه 60 و 70 به خصوص بریژیت باردو هستم. موهای کیت ماس هم به نظرم فوقالعاده است.
• باتجربهترینها در دنیای مد از نظر تو چه کسانی هستند؟
کریسی تایگن، کایلی جنر، کلویی و کارا دلوین.
• چه محصولات زیبایی را پیشنهاد میکنی؟
اسپری مو Ouai، لوسیون زخیم کننده مو Kevin Murphy، حجم دهنده مو Christophe Robin، اسپری فر کننده Ouai و فوم حجم دهنده مو کارداشیان.
• سه محصولی که همه خانمها باید در قفسه حمام خود داشته باشند؟
یک شامپو برای موهای خشک که به نظرم برند Ouai گزینه مناسبی است، یک ماسک مو برای هیدراته کردن و یک اسپری فر کننده مو. اما یکی از اصلیترین موضوعاتی که باعث شد توجه عمومی به آرایشگران جلب شود به مدلهای جدید موی سر جوانان مربوط است. مدلهای مویی که آرایش آن به طور متوسط 10هزار تومان به بالا هزینه دارد. اما وقتی فرهنگی جا میافتد به همین سادگیها نمیشود آن را مهار کرد در شرایطی که مراجعین به آرایشگاهها انتظار دارند آرایشگران موهای سر آنان را براساس مدلهای روز جهانی اصلاح کنند، آرایشگران نمیتوانند خواستههای مشتریها را درنظر نگیرند و«هیچ قانونی در مورد مدلهای جدید مو وجود ندارد. تنها انجام بعضی اعمال مانند اصلاح ابرو در آرایشگاههای مردانه تخلف به حساب میآید که البته هیچ کس هم به آن توجهای ندارد، تا زمانی که متقاضیان خواهان چنین مدلهایی باشند، آرایشگران نمیتوانند به خواسته آنان بیتوجه باشند و هنگامی که نرخ مشخصی وجود نداشته باشد چطور باید با متخلف برخورد کرد. وقتی آرایشگر درآمد نداشته باشد وادار میشود کارهای خلاف انجام دهد.
• ایران از لحاظ مصرف مواد آرایشی در دنیا چه جایگاهی دارد؟
ایران هفتمین کشور مصرفکننده مواد آرایشی در دنیا و دومین کشور در خاورمیانه است هرچند که ژاپن اولین مصرفکننده مواد آرایشی جهان است.
• مشکلات صنف آرایشگران چیست؟
۸۰ درصد صنف فروش CD و فعالیتهای ممنوع دیگر را در دستور کار خود قرار دادهاند تا به گونهای مشکل مالیشان را جبران کنند، در گوشهای از آرایشگاه تابلویی نصب شده که بر روی آن نرخهای مصوب اتحادیه درج شده است. در این نرخها آمده که آرایشگر باید برای اصلاح سر ۸۰۰ تومان دریافت کند. اگر قرار باشد نرخهای اتحادیه را ملاک قرار دهیم باید یک ماهه مغازه را تعطیل کنند.
• اعظم خانم نظرتان در مورد نرخهای آرایشگاهها چیست؟
اوضاع خیلی آشفته است. هرکس هرچقدر که بخواهد از مردم پول میگیرد، نرخهای مصوب اتحادیه هم در اکثر موارد رعایت نمیشود و واقعاً نمیشود نرخگذاری صحیح کرد. هرچند هرساله از سوی وزارت بازرگانی، مجامع امور صنفی و سازمان حمایت از مصرف کننده نرخها به تایید میرسد، آن قدرها زمان تلف میشود که دیگر همه اصل ماجرا را فراموش میکنند.» مشکل مالی بسیاری از آرایشگران سبب شده تا آنان قید رعایت نرخهای مصوب اتحادیه را بزنند.
• افزایش تعرفهها در آرایشگاهها به چه علت است؟
«فردی که یک مغازه ۵۰ میلیون تومانی را اجاره میکند هرگز راضی نمیشود با تعرفههای ۸۰۰ تومانی کنار بیاید. در حال حاضر ۶۰ تا ۷۰ درصد از اعضای صنف به همین دلایل وادار شدهاند تغییر شغل بدهند.
• چه نظری در مورد رایزنی برای افزایش قانونمند تعرفهها دارید؟
حداقل تعرفهها به سازمان حمایت از مصرف کنندگان میرود و در آنجا ماهها باقی میماند. به همین دلیل آرایشگران وادار میشوند خود تعرفهای را برای خدماتشان در نظر گیرند و اتحادیه اعتقاد دارد آرایشگران به شکل ناخواسته وادار میشوند بر میزان تعرفهها بیافزایند.
• خانم غیاثی نظرتان در مورد مالیات چیست؟
امسال مالیات کولاک میکند. آرایشگر به چه شکلی میتواند یک میلیون تومان برای مالیات پرداخت کند و تعدادی از صاحبنظران صنف بر این باورند که بازرسان اتحادیه تاکنون نتوانستهاند به شکلی صحیح بر فعالیت صنف آرایشگران نظارت کنند و خیلی از مواقع بازرسان به سبب دوستی که با آرایشگران دارند از تخلفات آنان به سادگی گذر میکنند و این در حالی است که اتحادیه ادعا میکند تمام بازرسان به درستی به وظایف خود عمل میکنند، اگر از روز اول نرخهای صحیحی را برای آرایشگران تعیین میکردند، هیچگاه چنین مشکلاتی به وجود نمیآمد و این تعرفهها اصلاً کارشناسی نیست و نرخها از ابتدای کار پایه و اساس درستی نداشت. هر سال باید به میزان ۱۰درصد به تعرفهها اضافه شود ولی این ارقام اصلاً پاسخگو نیست و تمام اتحادیههای صنفی کشور براساس قانون نظام صنفی ملزم به قیمتگذاری بر روی کالاها و خدمات صنف خود هستند ولی از قرار معلوم این موضوع در مورد آرایشگران مصداق ندارد. هرچند که وزارت بازرگانی نرخها را تعیین میکند و این جریان هیچ ارتباطی به اتحادیه آرایشگران ندارد. اما آرایشگری که ۳۰ تا 50 میلیون تومان میدهد تا یک مغازه را رهن کند، چگونه با تعرفه 10 تومانی برای اصلاح میتواند گذران زندگی کند. این پول را به هر فرد نابینایی بدهید از کنار آن برای خود درآمدزایی میکند. با این حساب چرا باید آرایشگر پول خود را بیجهت مسکوت نگاه دارد، واقعاً معلوم نیست این آقایان میزان تعرفهها را با چه معیاری حساب میکنند. چطور آرایشگر باید یک ساعت وقت بگذارد و 20 تومان پول بگیرد البته تعدادی از فعالان صنف آرایشگران زنانه و مردانه هم به گونهای عمل میکنند تا در نهایت مورد ظلم قرار نگیرند و آرایشگران براساس منطقه جغرافیاییای که مغازه در آن واقع شده پول میگیرند.
• نظرتان در مورد کیفیت خدمات آرایشگران در مناطق گوناگون شهرها چیست؟
هیچ تفاوتی بین اصلاح ساده موی سر که درشمال و جنوب شهر انجام میگیرد وجود ندارد.» براساس اعلام اتحادیه اگر مغازه به شکل اجارهای باشد سود متوسط ۱۹۸هزار تومانی را به آرایشگران میدهد اما اگر همین ملک خریداری شود میزان سود تا رقم ۳۳۸ هزار تومان ارتقا مییابد. دکور آرایشگاه نیز از ۵ میلیون تا ۷۰ میلیون تومان هزینه دارد و در صنف آرایشگران قاعده و قانون خاصی برای دریافت دستمزد وجود ندارد از سوی دیگر معیار مشخصی برای تعیین سطح کیفی کار نیز تعیین نشده است. این کار قیمت مشخصی ندارد تنها یک سری تعرفههای ثابت به آرایشگران ابلاغ میشود با وضعی به وجود آمده که نمیشود کار خاصی انجام داد و تا تکلیف تعرفهها روشن نشود اوضاع به همین منوال باقی خواهد ماند.
• قضیه مدلهای خارجی برای سرهای ایرانی پیست و چه پیامی دارد؟
اما وقتی فرهنگی جا میافتد به همین سادگیها نمیشود آن را مهار کرد در شرایطی که مراجعین به آرایشگاهها انتظار دارند آرایشگران موهای سر آنان را براساس مدلهای روز جهانی اصلاح کنند، آرایشگران نمیتوانند خواستههای مشتریها را در نظر نگیرند و هیچ قانونی در مورد مدلهای جدید مو وجود ندارد
• چه توصیهای برای خانمها دارید؟
بهتر است هر شب قبل از خواب آرایش صورت خود را اول با دستمال مرطوب یا تونر صورت پاک کنید، بعد با آب و صابون بشویید ، هیچ وقت منتظر کمک دیگران نباشند. با افتخار کار کنند و از درآمدشان لذت ببرند. سعی کنند بیکار نباشند و از لحظه لحظهی وقتشان استفاده صحیح کنند.