مظلومیت زنگ ورزش در مدارس/ امکانات و فضای کافی برای شکوفایی استعدادها فراهم نیست/ آموزش و پرورش رسالت کاری خود را فراموش کرده است!

به گزارش گروه ورزشی خبرگزاری برنا؛ فعالیت بدنی برای هر فردی در زندگی ضروری است، بنابراین انتظار می‌رود یکی از برنامه‌های ثابت و پرطرفدار در مدارس برنامه تربیت بدنی باشد. برنامه‌ای که نقش آن در شکوفایی استعدادهای مختلف افراد و متعاقب آن تقویت و افزایش ظرفیت‌های اخلاقی، جسمانی و اجتماعی افراد انکار ناپذیر است، موضوعی که اهمیت آن در فرهنگ ملی ایرانیان بر کسی پوشیده نیست.اما در حال حاضر به صراحت می‌توان گفت ورزش یکی از مظلوم‌ترین دروس در مدارس به شمار می‌رود.

برای اثابت این ادعا سری به مدارس دولتی زدیم تا از نزدیک شاهد جایگاه درس تربیت‌بدنی در بین دیگر درس‌های آموزشی باشیم. بدون شک ورزش یکی از دروسی است که دانش‌ آموزان به آن علاقه زیادی دارند و از گفت و شنود با دانش آموزان کاملا می‌توان فهمید که چقدر برای زنگ ورزش لحظه شماری می‌کنند واصرار دارند زنگ ورزش‌شان از یک روز در هفته به دو روز افزایش یابد. علاوه بر این دوست دارند رشته‌های ورزشی را به صورت تخصصی و جداگانه در مدارس آموزش ببینند.

* زنگ ورزش مظلوم در مدارس/ امکانات ورزشی نیاز اساسی

سید حسین ثامینان، دانش آموز کلاس ششم مدرسه شهید محلاتی از امکانات مدرسه برای انجام ورزش های موردعلاقه اش راضی است ولی دوست دارد به جای یک ساعت در هفته ساعت بیشتری را در مدرسه ورزش کند.

امیرعلی فرهادنیا دیگر دانش آموز پایه ششم مدرسه است که با تایید صحبت‌های دوستش به خبرنگار برنا گفت: ورزش را خیلی دوست دارم. اگر معلمان به جای زنگ ورزش، درس دیگری را جایگزین کنند، ما خیلی ناراحت می شویم. البته این اتفاق خیلی کم پیش می‌آید ولی ما دوست داریم ساعت زنگ ورزش مان زیاد باشد.

پارسا حلاج، مهدی اسلامی و عرشیا عاشورزاده دانش آموزان دبیرستان شهید رجایی هستند که می‌گویند: اکثر مدارس امکانات لازم را ندارند ولی مدرسه ما برخی وسایل ورزشی را در اختیار دارد که با توجه به علاقه دانش آموزان آن ها را در اختیار آن‌ها می‌گذارند. دبیر ورزش‌مان نیز با تمام رشته‌های ورزشی آشنایی دارد بنابراین هر رشته‌ای را که بخواهیم آموزش می‌دهد. ولی خودمان چندان تمایلی به یادگیری همه رشته‌ها آن هم به صورت تخصصی نداریم. چون رشته‌های مورد نظر را جداگانه و شخصی در باشگاه دنبال می‌کنیم.

*پیشرفت ورزش در گرو برنامه ریزی کاربردی

قطعا پیشرفت ورزش هر کشوری در گرو برنامه‌ریزی کاربردی و طولانی مدت است پس برای رسیدن به این هدف باید سرمایه‌گذاری روی امیدهای آینده کشور را مورد توجه قرار بدهیم. چرا که کودکان و نوجوانان بیشترین ساعت عمر خود را در مدارس می‌گذرانند. ولی با این حال علی‌رغم اینکه طی چند سال گذشته برنامه ریزی‌های خوبی از طرف وزارت ورزش و جوانان و وزارت آموزش و پرورش برای ارتقای سطح تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی صورت گرفته با صراحت می‌توان گفت هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب خیلی فاصله داریم.

هادی گوهری کارشناس و دبیر رشته تربیت بدنی می‌گوید: اگر نگاه به ورزش صرف تفریح و وقت گذرانی نباشد قطعا ورزش برای بچه ها دلچسب‌تر و مفیدتر خواهد بود، ضمن اینکه معلمان و مدیران باید در کنار ورزش، آموزش یک یا دو رشته ورزشی را هم مدنظر قرار دهند تا در پایان سال خروجی قابل قبول داشته باشند.

وی افزود: خوشبختانه ما این کاررا در حدی که امکانات ورزشی مدرسه مارا یاری کند انجام داده‌ایم ودانش آموزان در رشته‌های مورد علاقه خود مثلا بسکتبال، والیبال و فوتبال فعالیت می‌کنند ولی برای مثال برای ورزشی مانند فوتبال زمین مناسب نداریم البته این موضوعی نیست که فقط مربوط به یک یا دو مدرسه شود اکثر مدارس این مشکلات را دارند.

مرتضی سعادت کارشناس تربیت بدنی در همین خصوص اظهار داشت: ما در پایه متوسطه مشکل زمان نداریم ولی متاسفانه درپایه ابتدایی که یکی از مهمترین پایه‌های درسی به شمار می‌رود زمان زیادی صرف ورزش نمی‌شود. بارها خانواده‌ها به این موضوع به ما اعتراض کرده‌اند. البته این موضوع مربوط به برنامه ریزی مدارس نیست در واقع بخش نامه‌ای است که از سوی آموزش و پرورش ارائه شده است.

وی ادامه داد: دانش آموزان دوره ابتدایی برای یادگیری ورزش‌های مختلف مشتاق تر هستند. قطعا برای این که بتوانیم در آینده درجامعه قهرمان پروری کنیم باید در دوره ابتدایی به تربیت بدنی توجه ویژه داشته باشیم. معتقد هستیم پیشرفت‌ در ورزش‌ قهرمانی‌ مستلزم نگاه بنیادی به مقوله ورزش‌ پایه و همگانی است از این جهت کودکان و نوجوانان باید بتوانند در سطوح‌ مختلف‌ سنی، از امکانات‌ ورزشی‌ بهره‌مند شوند و زمانی که برای سنین پایه و نسل جوان هزینه شود می‌توان از ورزشکاران توقع داشت در عرصه های ملی و بین‌المللی خوش بدرخشند.

*ضرورت توجه به ورزش‌های پایه در مقاطع ابتدایی

پر واضح است، جایگاه دروس تربیت بدنی و ورزش در مدارس کشور باید به صورت پایه‌ای مدنظر قرار گیرد. بنابراین یکی از وظایف عمده در وزارت آموزش و پرورش مهیا کردن شرایط و امکانات لازم برای اجرای ورزش‌های پایه است. شنا یکی از رشته‌هایی به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر اجرای آن در مدارس اجباری شد ولی اکثر مدارس به دلیل نبود امکانات لازم در عملی کردن این طرح موفق نبودند. اما در این زمینه شاید هر از گاهی طرح‌های جالب ارائه شود اما کلیت ورزش مدارس اینگونه است. در همه دنیا آموزش و پرورش و باشگاه‌ها متولی ورزش پایه هستند، آن‌ها استعدادها را کشف و پرورش داده و فدراسیون‌ها قهرمان‌پروری می‌کنند و این امری است که در ایران بالعکس انجام می‌شود. یعنی کشف ورزشکاران با استعداد، پرورش و تبدیل آن‌ها به قهرمان در حیطه کار فدراسیون‌های ورزشی است.

*مدیریت ورزش، خلاء امروز در مدارس

رضا شجیع سرپرست دفتر محیط زیست و توسعه پایدار وزارت ورزش و جوانان با اشاره به اهمیت ورزش در مدارس عنوان کرد: موضوع ورزش در مدارس بحث سواد حرکتی است. سواد حرکتی در واقع نهادینه کردن مهارت‌های حرکتی پایه و بنیادی در کوکان است که آن‌ها را برای انجام حرکات پیچیده‌تر در دوران بزرگسالی آماده کند.

وی افزود: ولی اساسا به دلیل کمبود زمانی که مدارس با آن مواجه هستند سواد حرکتی در مدارس چندان جدی گرفته نمی‌شود. متاسفانه در حال حاضرزنگ ورزش به عنوان زنگ تفریحی و کم مصرف تبدیل شده است.

او اضافه کرد: معتقد هستم مدارس آن خروجی لازم را ندارند. چون فردی که به مدت 12 سال برای برنامه آموزشی در خدمت نظام آموزشی قرار می‌گیرد بعد از پایان دوره تحصیل هیچ علاقه‌ای برای ادامه ورزش آن هم به صورت حرفه‌ای ندارد.

شجیع ادامه داد: متاسفانه در مدارس نه تنها به ورزش که علاوه بر سلامت جسم، سلامت روح و روان فرد را تضمین می‌کند توجه نمی‌شود بلکه در برخی موارد زمینه ایجاد استرس و مشکلاتی این چنینی را نیز فراهم می‌کنند. برای مثال دانش‌آموزان که در دوران ابتدایی به دلیل کمبود زمان و نبود امکانات لازم ورزش‌های پایه و بحث سواد حرکتی را درست آموزش نمی‌بینند و در پایه متوسطه نیز درگیر کلاس‌های کنکور و امثال آن می‌شود و در نتیجه ورزش به کل فراموش می‌شود و همین موضوع مستقیم در روح و روان دانش‌آموز تاثیر منفی می‌گذارد و بدون شک ناسالم بودن فرد به لحاظ روحی بر سلامتی جسم هم تاثیرگذار خواهد بود.

وی درخصوص امکانات ورزشی مدارس خاطرنشان کرد: برخی ازمدارس غیردولتی به بهانه تجهیز وسایل ورزشی مبالغی را از خانواده‌ها دریافت می‌کنند که در بعضی موارد این امکانات مورد استفاده دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و در برخی هم این گونه نیست، فقط صرفا هزینه‌ها از خانواده‌ها تامین می‌شود. اما در مدارس دولتی به اعتقاد من ما فضای کافی برای انجام فعالیت‌های ورزشی را داریم ولی متاسفانه این منابع خوب مدیریت نمی‌شود.

*ضرورت توجه به تربیت بدنی در مدارس

آنچه که این روزها کمتر در مدارس به چشم می خورد؛ اختصاص دادن زنگ ورزش به درس های دیگر است. اتفاق ناخوشایندی که در گذشته بسیار شاهد آن بوده‌ایم. امروزه همه آنهایی که دوران تحصیل دانش‌آموزی را پشت سرگذاشته اند با یادآوری دوران تحصیل خود، قبل از آنکه به یاد شور و نشاط روزهای کودکی و نوجوانی خود بیفتند نام ریاضی، فیزیک و ادبیات به ذهنشان متبادر می‌شود .وقتی هر معلم کلاس جبرانی، تصحیح برگه‌های امتحانی بچه‌ها را برای زنگ ورزش نگه می‌داشت یا مدیران برگزاری مراسم جشن و اعیاد و سخنرانی‌ها و جلسات عمومی را به زنگ ورزش موکول می‌کردند،  این موضوع بیشتر نمود پیدا می‌کرد که زنگ ورزش در سال‌های گذشته تنها برای خالی نبودن عریضه در برنامه درسی دانش‌آموزان گنجانده شده بود اما این اتفاق خوشبختانه این روزها تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نسرین دلاوری کارشناس حوزه تربیت بدنی در این رابطه به برنا می‌گوید: بحث ورزش در مدارس چند سالی می‌شود که جدی شده است. شاید در سال‌های اخیر به زنگ ورزش چندان اهمیتی داده نمی‌شد و علاوه بر این زنگ ورزش در بعضی مواقع به عنوان زنگ جبرانی برای دروس دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت ولی این معضل در حال حاضرحل شده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این براساس برنامه ریزی‌های انجام شده تعداد دبیرهای ورزشی که به صورت تخصصی دراین زمینه فعالیت کرده‌اند نیز رو به افزایش است. در واقع یکی از سیاست‌های اصلی آموزش و پرورش جهت رشد سطح ورزش در مدارس در کنار فراهم کردن امکانات ورزشی آموزش مربیان ورزش و استفاده از آن‌ها در مدارس نیز می‌باشد.

*کلام آخر

وقتی سخن از ورزش می‌شود همه نگاه‌ها برای نهادینه کردن ورزش و قهرمان‌پروری  سمت وسوی وزارت ورزش و جوانان است. اما نباید فراموش شود مسئله قهرمان پروری امریست دو طرفه که یک سمت آن آموزش و پرورش است که باید زمینه و امکانات لازم برای کشف و شناسایی استعدادها را فراهم کند و در ادامه وزارت ورزش مسئولیت قهرمان پروری را برعهده بگیرید ولی باتوجه به تمام ضعف‌های اشاره شده در حوزه ورزش مدارس امید می‌رود با کمک و همیاری هر دو وزارت‌خانه (آموزش و پرورش و ورزش و جوانان) بتوانیم استعدادهای نهفته محصلین را به سوی رشد وشکوفایی ببریم.