منابع رسمی خبر در کشور، بسترساز بی اعتمادی مردم و نشر شایعه

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی برنا ؛ گسترش شبکه های مجازی و مراودات اجتماعی، در تمام مدت شبانه روز ما را در بمباران اخبار داخلی و خارجی قرار داده است. آنچه مسلم است، منابع خبری غیررسمی، از بسترهای مناسب نشر شایعه هستند. پس بهترین راه تأیید صحت و سقم یک خبر و دریافت جزئیات و اخبار تکمیلی، مراجعه به منابع رسمی خبر مانند خبرگزاری ها و صداوسیماست. اما آنچه در بیشتر موارد از سوی منابع رسمی مشاهده می کنیم تعلل و از همه ضربه زننده تر ، عدم هماهنگی سازمان ها و نهادهای مرتبط با موضوع، در زمینه انتشار بیانیه است که در ادامه  تکذیبیه های متعدد را در پی دارد که باعث از بین رفتن اعتماد مخاطب  و نشر شایعه در جامعه می شود.

این گونه اطلاع رسانی های ناقص و شتاب زده، باعث سردرگمی  در مخاطب شده و او که نتوانسته اطلاعات مورد نیاز خود را از داخل کشور تأمین کند، به سراغ شبکه های خبری خارج از کشور و منابع غیررسمی می رود که خود امکان گسترش شایعه را بیشتر می کند.

آنچه در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد، نخست وظیفه مهم خبرگزاری ها در دروازه بانی خبر و اطمینان از منابع خبری و استعلام از سازمان های مربوطه است؛ هرچند سرعت از ارکان اصلی انتشار اخبار است اما هرگز نباید دقت را فدای سرعت کرد. دوم انتشار بموقع و شفاف سازی کامل توسط ارگان ها و سازمان های مربوطه در راستای کنترل و تنویر افکار عمومی است.

امیرحسین شمشادی معتقد است در فقدان اطلاعات کافی، همیشه این شایعه است که پاسخ نیاز مخاطب به دریافت اطلاعات و جزئیات اخبار را می دهد: «اگر به هر علتی چه با برنامه ریزی قبلی و چه در اثر غفلت و توجه نکردن به نیاز مخاطب، منابع مربوطه نتوانند بموقع و به میزان کافی اطلاعات و جزئیات یک رویداد را در اختیار مخاطب قرار دهند یا تناقض در آنها وجود داشته باشد، مخاطبین به سراغ منابع دیگری خواهند رفت که  که بازار شایعات در این حوزه گرم می شود و کار از دست کسانی که مسئول اطلاع رسانی هستند خارج می شود.»

این استاد ارتباطات می افزاید:«وقتی یک خبر قابل توجه منتشر می شود ،مخاطب ،منتظر یک منبع خاص برای اعلام جزئیات دقیق  رویداد خواهد بود. امروزه با حضور شبکه های اجتماعی، امکان دسترسی به منابع متعدد و متفاوت اطلاع رسانی برای مخاطبان وجود دارد و دیگر نمی توان با محدود کردن اطلاع رسانی یا مسکوت گذاشتن یا توجه نکردن به بخشی از رویداد، افکار عمومی را مدیریت کرد؛ بنابراین برای منابع رسمی بهترین کار این است که اطلاعات مربوط به یک رویداد که مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته را اولا با سرعت و ثانیا با  دقت کافی و رعایت اصول اخلاقی  به صورت کامل در اختیار مخاطب قرار دهند. در غیر این صورت مخاطب دنبال اطلاعات مورد نیاز خود در رسانه های غیررسمی مانند شبکه های خارجی یا اخبار منتشره در شبکه های اجتماعی می رود و در این صورت جریان اطلاع رسانی از مسیر اصلی و واقعی خود خارج می شود و بازار شایعات دست بالا را خواهد گرفت. متاسفانه سیاست رسمی برخی از منابع اطلاع رسانی ما این است که در مورد اخباری که خوشایندشان نیست اطلاع رسانی انجام نشود، تا زمانی که مجبور به توضیح شوند.  شاید چند دهه قبل اگر خبری از صداوسیما و روزنامه ها اعلام نمی شد، عموما منبع دیگری به عنوان جایگزین وجود نداشت اما امروزه با توجه به نقش، شهروندروزنامه نگاران، و نفوذ بسیار بالای شبکه های اجتماعی در بین مردم، منابعی وجود دارند که سیاست خبری بسیاری از آنها تحت تأثیر قدرت ها و جریان هایی که آنها را هدایت و حمایت می کنند  است که با سیاست های خبری و منافع ملی ما متناسب نیست؛ بنابراین بهتر است در هر رویدادی اطلاع رسانی شفاف و بموقع وسریع انجام شود و این سرعت به اعتبار خبر لطمه نزند و اخبار غلط منتشر نشود.»

مدرس دانشگاه خبر، راهکار جلب اطمینان مردم به منابع خبری داخلی را اطلاع رسانی شفاف در زمینه آنچه مورد توجه افکار عمومی است می داند: «آنچه به اعتبار منابع رسمی اخبار لطمه می  زند، تناقض هایی است که ممکن است در اطلاع رسانی به وجود بیاید؛ اینکه یک بخش از دولت اطلاعیه ای را منتشر و بعد یک بخش دیگر حاکمیت آن را تکذیب می کند، باعث سردرگمی مخاطب می شود و به اعتماد او به منابع رسمی اخبار کشور لطمه جدی وارد می کند.  در مورد اتفاقات و رویدادهایی که جنبه ملی پیدا می کند یا به طور وسیع مورد توجه افکار عمومی قرار می گیرد، می توان از شورای اطلاع رسانی استفاده کرد و یک سخنگو یا یک نهاد، مسئولیت اطلاع رسانی را بر عهده بگیرد.

برای مثال در کشورهای دیگر دنیا وقتی شخص مهمی در بیمارستان بستری می شود، یک سخنگو از طرف بیمارستان وظیفه ارائه توضیحات و اقدامات انجام شده به رسانه ها را بر عهده دارد و اینگونه نیست که پزشک معالج، رئیس بیمارستان یا وزیر بهداشت در این زمینه مصاحبه کنند. با اعمال این سیاست ها می توان از بروز تناقض در اطلاع رسانی جلوگیری کرد و مسئله بعدی، رعایت  اصل صداقت با مخاطب است تا مطمئن شویم که در رویدادهای بعدی بیشتر به ما رجوع خواهد کرد.»