حذف زبان مادری و خطر ویترینی‌شدن گویش‌های کُردی

به گزارش خبرگزاری برنا از ایلام ، دکتر حبیب‌اله بخشوده، شاعر برجسته‌ی ایلامی در میزگردی پیرامون زبان مادری، عنوان کرد: بی گمان زبان که اساسی ترین عنصر هویتی است آن چنان مهم و ارجمند است که در روزگار ما می تواند هویت قومی افراد را تعیین کند.

او افزود: مثلا اگر من امروز عربی را زبان خودم قرار دادم متعلق به قوم عربم و اگر کردی پس کُردم و این نگاه دیدگاهی مهم و ضد فاشیستی است در حالیکه زبان اساسی تر از ژنتیک ماست.

بخشوده با اشاره به این‌که با تأیید اکثر دانشمندان روان‌شناس و زبان‌شناس، زبان مادری تأثیرات فراوانی در شکل گیری شخصیت کودکان و نوجوانان دارد، تأکید کرد: احساس بیگانه بودن با زبانی غیر زبان مادری، بدترین حس ممکن است که کودکان آن را حس می کنند.

اوگفت : معمولا در خانواده های ما زبانی برای تکلم واحد وجود ندارد و والدین و افراد بزرگ‌تر متعلق به دهه های پیشین خانواده، مکالمه ای کردی با خود دارند ولی با کودکان و نوجوانان نسل جدید فارسی صحبت می کنند و این احساس دوگانگی و متفاوت بودن به مرور در کودک نهادینه وعمیق می‌شود.

بخشوده یادآور شد: بدون شک زبان فارسی زبانی ملی و رسمی و دارای اهمیت فراوان است و این زبان با ریشه ی عمیق خود با زبان شیرین و دیرین کردی مشابهات و قرابت های فراوان دارد اما وظیفه ی ما حفظـ زبان و گویش های دیگر ایرانی نیزهست.

وی اظهار کرد: نسل ما که با زبان مادری تکلم می کنیم، در مدارس با یادگیری زبان فارسی مشکلی نداشتیم ولی در عین حال فارس‌زبان نشدیم چون در خانه، والدین کردی حرف می زدند و با دوستانمان در کوچه و خیابان کردی حرف می زدیم و حتی بهتر از سایرین به متون ادب فارسی نثر و نظم مسلط شدیم و در واقع می شود کردی حرف زد و فارسی یاد گرفت.

این ادیب ایلامی تاکید کرد: حذف زبان کردی از مکالمات روزمره خطر انقراض زبانی ایرانی و اصیل را در آینده رقم می زند و حکایت آن حکایت لباس های زنانه ای می شود که امروز فقط در مجالس شاد عروسی از آن ها استفاده می شود یعنی زبان و گویش های کردی ویترینی می‌شود برای تنوع و تجمل.

به گفته بخشوده متأسفانه زبان کردی در ایلام و کرمانشاه تا حدودی قربانی رفتار رقابت آمیز خانواده‌هاست در چیزی که امروز به آن کلاس گذاشتن می گویند؛ و حتی در دورترین روستاها مادران و پدران با بچه‌هایشان فارسی حرف می زنند تا به گمان خود از قافله‌ی پیشرفت و مدرنیته جا نمانند واین یک اپیدمی مسموم است.

وی با بیان این‌که این آفت نه تنها به زبان مادری بلکه به زبان فارسی هم ضربه می زند، یادآور شد: زبان فقط تکلم جملات عادی نیست بلکه زبان مجموعه ای است از فرهنگ ها با ضرب المثل، کنایه، تکه کلام، علائم نگارشی، فشار و استرس به هجاها که همه و همه در یک زبان وجود دارد و بچه های کرد فارسی زبان عموما از این عوامل ریز و البته مهم در مکالمات به زبان فارسی محروم هستند.

به گفته بخشوده نقش وسایل ارتباط جمعی، ارگان ها و نهادهای فرهنگی، فضای مجازی، کتاب و کتاب‌خوانی در بسط و گسترش زبان های مادری بدون هیچ هیجان کاذبی بی بدیل است و شعر، داستان، موسیقی، سرود و نمایش می توانند درخت کهن زبان را سایه‌گسترتر کنند و بر همگان واجب است در حفظ و پاسداشت زبان کردی مخلصانه و با جدیت تلاش کنند تا مبادا زبان کردی به سرنوشت جنگل‌های زاگرسی تبدیل شود.