تجربه، پشتوانه من در فیلمسازی جنگ است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، محمدعلی باشه آهنگر کارگردان فیلم «سرو زیر آب» روز گذشته 7 آذرماه به در کارگاه انتقال تجربه حوزه هنری استان اصفهان رفت و با علاقمندان سینما به گفت و گو نشست. وی در ابتدا با توصیف شهر اصفهان آغاز کرد و یادآور شد: اگر در فضای اصفهان ایده مناسبی داشته باشید بسیار خوب است، اینجا خطوط عمودی، منحنی و افقی و نور متفاوتی دارد، شما حتی پاییز را در اصفهان به خوبی می بینید اما دیگر شهرهای ایران این امکانات را ندارد تهران بسیار شلوغ است و شما برای فیلمبرداری در بازار یا اماکن دیگر دچار مشکل می شوید.

وی افزود: یک فیلم خوب، فیلمی است که ایده آن در ذهن شما بالا و پایین شده باشد و از ذهن خودتان تراوش شده باشد و در شما وجود داشته باشد و آن را پرورش دهید. مادرم تمام تعزیه ها را از حفظ برای ما پیش از فرارسیدن محرم می خواند چراکه دایی ام تعزیه خوان بود، علاقه من به داستان گویی و روایت از این زمان شکل گرفت.

وی ادامه داد: من از دوره راهنمایی نمایشنامه کار می‌کردم، اولین نمایشنامه جدی که تماشاگرها برایم دست زدند را از روی نمایش معروف سربداران کپی کرده بودم  که در یک حسینیه در آبادان اجرا شد. مهمترین اتفاقی که موجب فیلمساز شدن من شد اتفاقی بود که در جنگ برایم افتاد من زمانی در تبلیغات جنگ کار می کردم، کار بچه های فیلمبردار را دیده بودم و به آن علاقه داشتم تا اینکه یکروز برای شهادت محمدرضا پروین  یکی از دوستانمان به من زنگ زدند و من نتوانستم فیلمبردار را پیداکنم و ناچار وسایل را برداشتم و از این اتفاق فیلمبرداری کردم.

وی ضمن بیان شیرین بودن نخستین تجربه فیلمبرداری خود گفت: همین ماجرا و دیدن فیلم من توسط معاون فرمانده سپاه قرارگاه باعث شد که وی دستور دهد تا من به عنوان فیلمبردار مشغول به کار شوم. فیلمبرداری از شهدا کار سختی است و تأثیر عجیبی در روحیه من داشت، یکی از سخت ترین کارها در جنگ فیلمبرداری از پیکر شهداست که نه تنها از نظر فیزیکی بلکه از نظر روحی نیز باید مقاوم باشی .

کارگردان فیلم «سروزیرآب» خاطرنشان کرد: تمام چیزهایی که در کارگردانی من نقش داشته است از اینجا می آید و تجربه بازیگری، فیلمبرداری، زندگی و جنگ در آبادان پشتوانه‌ من در ساخت فیلم های جنگی است.

باشه آهنگر با اشاره به لزوم خوب دیدن اطراف برای یک فیلمساز برای به دست آوردن ایده  از دیدن جوانان دستفروش در پارک دانشجوی تهران گفت: با دیدن آنان گفتم من که آنقدر از جنگ فیلم ساخته ام آیا اینها سوژه نیستند و حتما می توان از اینان نیز سوژه و ایده خوبی یافت و البته حیرت کردم که مشکلات اقتصادی چه فشاری بر روی خانواده‌ها می آورد که اینقدر جوانان دستفروش می بینی.

این کارگردان از همرزم بودن با حسن برزگر کارگردان فیلم و حبیب احمدزاده رمان‌نویس گفت و ادامه داد: اینها از همرزمان من در زمان جنگ بودند و اینکه در جنگ و نوشتن آن موفق باشید به حضور در جنگ بازمی گردد. اولین نمایشنامه ای که در نخستین دوره جشنواره فجر اجرا کردیم را با مالک سراج و حسن برزگر کار کردیم که مالک سراج جایزه بهترین بازیگر مرد آن دوره از جشنواره را برد و آکسسوار صحنه نیز با وسایل واقعی جنگی بود.

 وی همچنین از نوشتن فیلم نامه «سفر به انتهای شب» گفت که برای ثابت کردن توانایی خود برای کشاندن تماشاگر به سینما نوشته است و در نهایت منجر به ساخت فیلم رخ دیوانه توسط آقای داوودی شده است.

کارگردان فیلم «ملکه» همچنین از چگونگی نورپردازی از سوله ای در تهران برای فیلم برداری «سرو به زیر آب» گفت و اینکه صحنه های بزرگ باعث می شود که اکیپ و خودت فرسوده شوید و وقتی که فیلمنامه می نویسید بهتر است به امکان ساخت آن نیز فکر کنید. من در نوشتن حتی به طراحی صحنه و مدل ماشین و رنگ آن نیز توجه می کنم.

سخنران این برنامه از خواص کار کردن با فیلم بردارهای حرفه ای مانند زرین دست گفت و افزود: خاصیت زرین دست به عنوان فیلمبردار این است که علاوه بر سرعت بالا همزمان با عمق در عرض نیز حرکت می‌کند و کم فروشی نمی کند. در سینما نباید کم فروشی کرد و باید کمی هم به خود سختی بدهید تا کار خوبی انجام دهید. من به این روش که دوربین بتواند آزادانه و بدون قطع و روان حرکت کنم و همچنین به نوع کارهای کوبریک و ... علاقه مندم. در سریال ها کمتر از حرکات پیچیده دوربین استفاده می شود و کمترین جابه جایی را بازیگران دارند،  خارجی ها بسیار در طراحی محیط و فضا استاد هستند اما ما خیلی به مکان ها توجه نمی کنیم. مکان و زمان و موضوع در فیلمنامه نویسی بسیار مهم است ما در فیلمنامه‌های مان به زمان و ریتم توجه نداریم.

این کارگردان خاطرنشان کرد: ایرانی ها خلق و خوی کار انفرادی دارند و وقتی تیمی بخواهیم کار کنیم دچار مشکل می‌شویم زیرا برایمان اسم مهم است که اسم من کجا می آید؟ در حالی که اگر بخواهیم کار تیمی انجام دهیم باید به سرانجام رسیدن کار توجه کنیم.

وی از آقای جوزانی گفت و اینکه وی در دانشگاه به ما یاد داد که یکی از نکاتی که برای توجه به فیلمنامه وجود دارد این است که هر فیلم نامه ای که دستت میرسد یک بار از روی فیلمنامه رونویسی کنی، این کار باعث می شود که در ذهن شما موضوع ته‌نشین شود و آن را عمیقاً درک کنید. معمولا اولین نسخه فیلمنامه بدترین نسخه فیلمنامه است.  من به ایده اصلی و اورجینال توجه ویژه ای دارم و فکر می‌کنم اگر فیلمنامه روی ایده اصلی متمرکز شود بهتر است.

وی تاکید کرد: آنچه در مناطق جنگی دارای اهمیت است مرگ و زندگی است و تنها زندگی و مرگ است که مهم است اگر ما بتوانیم تیمی کار کنیم خیلی خوب است و هرکس اندازه خود باید انتظار داشته باشد و گروه هایی که باهم می مانند خیلی مهم است، در حوزه نوشتن نیز اساتید خوبی داریم که می توانیم از آنان در فیلمنامه نویسی کمک بگیریم، توصیه می کنم وقتتان را تلف نکنید و حتی با موبایل سعی کنید فیلم بسازید.

کارگردان مطرح سینمای دفاع مقدس در پایان تصریح کرد: جنگ و نگاه به جنگ متفاوت است برای مثال ایدئولوژی اروپا در جنگ حفظ شهر و آثارآن بود و اینکه شهر سالم بماند حتی اگر در دست دشمن باشد اما نگاه ایران به جنگ این بود که حتی اگر تمام شهر خرمشهر هم با خاک یکسان شود باز نگذاریم دشمن قسمتی از شهر را تسخیر کند.