۹ روایت متفاوت از قوی‌ترین ژنرال خاورمیانه، سرلشکر قاسم سلیمانی

بسم الله الرّحمن الرّحیم
 مجاهدت‌های در راه خدا با این چیزها قابل مقابله و قابل جبران نیست. خدای متعال می‌فرماید: «إِنَّ الله اشْتَرَى مِنَ الْمُومِنِینَ أَنفُسَهمْ وَ أَمْوَالَهم بِأَنَّ لَهمُ الْجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الله فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ»آنچه در برابر مجاهدت در راه خدا وجود دارد و خدای متعال در مقابل تقدیم کردن و روی دست گرفتن جان و مال در راه خدا قرار داده، بهشت است، رضای خدا است. آن چیزهایی که در دست و بال ما است -چه تشکر زبانی‌مان، چه تشکر عملی‌مان، چه نشان‌مان، چه درجه‌ای که می‌دهیم- چیزهایی است که بر حسب محاسبات مادی دنیایی قابل ذکر است اما بر حسب محاسبات معنوی و الهی قابل ذکر نیست. الحمدلله همه‌ شماها این مجاهدت‌ها را کردید، تلاش کردید. الحمدلله خدای متعال به این برادر بسیار عزیزمان -آقای سلیمانی-هم توفیق داده. ایشان بارها، بارها، بارها جان خودشان را در معرض تهاجم دشمن قرار داده‌اند، در راه خدا، برای خدا و مخلصاً لِلّه؛ و مجاهدت کرده‌اند. ان‌شاءالله خدای متعال به ایشان اجر بدهد و تفضل کند و زندگی ایشان را با سعادت و عاقبت ایشان را با شهادت قرار بدهد، البته نه حالا. هنوز سال‌ها جمهوری اسلامی با ایشان کار دارد. اما بالاخره آخرش ان‌شاءالله شهادت باشد. ان‌شاءالله مبارکتان باشد.

پیروزی با 70 نفر

در ماه‌های ابتدایی 1393 داعش با پیشروی به سمت شمال عراق توانست مناطق مهمی از این کشور از جمله موصل را به تصرف خود درآورد. چند روز پیش از حمله داعش به اربیل در خرداد  1393، سردار سلیمانی که برای اطلاع دقیق از پیشروی‌های داعش به عراق رفته بود، در جریان بازدید از جبهه جنگ در کردستان عراق به مسعود بارزانی هشدار داد که احتمالا هدف بعدی داعش «اربیل» است و نیروهای پیشمرگه کردستان، از نحوه مبارزه با نیروهای تروریستی داعش هیچ اطلاعاتی ندارند و این موضوع برای این منطقه گران تمام خواهد شد. اما بارزانی به این هشدارهای سردار سلیمانی توجه نکرد. چند روز بعد زمانی که نیروهای داعش اربیل را به محاصره در آوردند، مسعود بارزانی رهبر اقلیم کردستان عراق چندین بار از نیروهای آمریکایی و ائتلاف ضدداعش درخواست کمک کرد اما آمریکایی‌ها به این درخواست‌ها هیچ‌اعتنایی نکردند.
پس از تلاش ناکام و ناامیدی بارزانی از کمک آمریکا او این بار از جمهوری اسلامی درخواست کمک کرد که پس از دریافت پیام بارزانی از سوی مقامات ایرانی، سردار سلیمانی در راستای دفاع از مردم عراق، به در خواست بارزانی جواب مثبت داد. فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در اولین اقدام با یک پرواز وارد اربیل شد تا مستقیما عملیات آزاد‌سازی اربیل را فرماندهی کند. بعد از درگیر شدن دوطرف حاج قاسم در مدت کوتاهی تنها با 70 نفر از نیروهایش در مقابل تروریست‌های داعش ایستاد و محاصره این شهر را شکست. در این رابطه در مهر سال 93، سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز گفت: «اگر ایران نبود داعش کردستان عراق را می‌گرفت، سردار سلیمانی با 70 نفر جلوی داعش را گرفت و نگذاشت وارد اربیل شوند.»

با حجاب و بی‌حجاب همه فرزندان ما هستند

سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در 29 مرداد 96 طی سخنانی در پانزدهمین اجلاس روز جهانی مسجد که در تهران برگزار شد، با اشاره به شهادت شهید محسن حججی به دست داعش، این شهید را تربیت یافته مسجد دانست و تاکید کرد که همه دعوای ما با عالم غرب و در عالم اسلام، بر سر مسجد است. به‌طور خاص بر سر مسجد الاقصی و مسجد الحرام که امروز در دست نااهلان افتاده است. در این سخنرانی ایشان انتقاداتی را به رویکردهای فرهنگی در جامعه وارد کرد. سردار سلیمانی به بی‌تفاوتی برخی به مسئولیت اجتماعی‌شان اشاره کرد و افزود: «چه کسی امروز مسئول رشد الحاد و لاابالی‌گری در کشور است؟ آیا همه ما به وظایف خود عمل کرده‌ایم؟ وقتی من را مسئول حفظ یک پل می‌گذارند، باید بدانم که وظیفه‌ام فقط حفظ همین پل نیست بلکه این پل یک محیطی دارد اگر آن محیط سقوط کرد، پل هم سقوط خواهد کرد.» فرمانده نیروی قدس سپاه در ادامه به ایجاد چنددستگی در جامعه انتقاد کرد و به‌طور مصداقی به مساله حجاب اشاره کرد و دسته‌بندی افراد به باحجاب و بی‌حجاب را نامطلوب دانست.» سردار سلیمانی در بخشی از این سخنرانی گفت: «اینکه در جامعه مدام بگوییم او بی‌حجاب و این باحجاب است یا اصلاح‌طلب و اصولگراست، پس چه کسی می‌ماند؟ اینها همه مردم ما هستند. آیا همه بچه‌های شما متدیناند؟ آیا همه مثل هم هستند؟ نه. اما پدر، همه اینها را جذب می‌کند و جامعه هم خانواده شماست.» سردار سلیمانی به رویکرد برخی امام جماعات در رابطه با جذب عده‌ای خاص انتقاد و تاکید کرد که اگر امام جماعت بگوید من هستم و بچه‌های حزب‌اللهی خودم، این رویکرد باعث حفظ انقلاب نمی‌شود. امام جماعت هم باید بتواند باحجاب را جذب کند و هم بی‌حجاب را.

درس امینت ملی سردار

12 تیر 1397 حسن روحانی در دیدار گروهی از ایرانیان مقیم سوئیس تلویحا آمریکا را با این عبارات تهدید کرد: «اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود، اگر توانستید این کار را بکنید نتیجه‌اش را ببینید... .» در پی این اظهارات رئیس‌جمهور، سردار سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه با صدور پیامی از مواضع رئیس‌جمهور تقدیر کرد. سردار سلیمانی در بخش پایانی این پیام، از رئیس‌جمهور حمایت کرد و نوشت: «دست شما را برای ایراد این سخنان به‌موقع، حکیمانه و صحیح می‌بوسم و برای هر سیاستی که مصلحت نظام اسلامی باشد، در خدمت هستیم.» چند روز بعد از این ماجرا و در 30 تیرماه بار دیگر حسن روحانی به سیاست‌های ایالات متحده و شخص دونالد ترامپ حمله و تصریح کرد: «امروز سخن گفتن با آمریکا معنایی جز تسلیم و پایان دستاوردهای ملت ندارد. و آقای ترامپ! ما مرد شرف و ضامن امنیت آبراه منطقه در طول تاریخ هستیم؛ با دم شیر بازی نکنید، پشیمان‌کننده است.»

فردای آن روز رئیس‌جمهور آمریکا با حروف بزرگ انگلیسی توئیت کرد: «آقای روحانی! دیگر هرگز ایالات متحده را تهدید نکن، شما تاوان آن را خواهید داد به‌طوری که در طول تاریخ افراد کمی چنین تاوانی داده‌اند. ما دیگر کشوری نیستیم که جملات جنون‌آمیزتان درباره خشونت و مرگ را تحمل کنیم. مراقب باش.» این بار نیز سردار سلیمانی تمام‌قد از رئیس‌جمهور حمایت کرد و اظهارت ترامپ را به تندی پاسخ داد: «رئیس‌جمهور آمریکا در جواب رئیس‌جمهور ما مطالب سخیفی در توئیت خود بیان کرد. آقای ترامپ، در شأن رئیس‌جمهور نیست که جواب تو را بدهد. من به‌عنوان یک سرباز جواب تو را می‌دهم. ترامپ قمارباز! من خودم به‌تنهایی در مقابلت می‌ایستم. جنگ را شما شروع می‌کنید اما ما به پایان می‌رسانیم.»

ژنرال بی‌سایه در دمشق

ایجاد بسیج مردمی و دفاع وطنی در دمشق و استان‌های مختلف سوریه از ابتکارات سردار سلیمانی بود؛ ابتکاری که نقشه سقوط سوریه را -که از طرف سرکردگان گروهک‌های تروریستی از جمله جیش‌الاسلام کشیده شده بود- نقش بر آب کرد. عملیات آزادسازی القصیر و ایجاد کمربند امنیتی پیرامون دمشق و محورهای مجاور در حمص، حما، تدمر و پیشروی به سوی حلب از دیگر اقدامات ژنرال بی‌سایه بود.

 در شرایطی که سه جریان تروریستی مستقل و یک اتاق عملیات متحد در حلب فعال بود و از طرف سرویس‌های اطلاعاتی غرب خدمات ویژه دریافت می‌کرد؛ شاهکار عملیاتی سردار به آزادسازی این استان سوریه منجر شد تا شگفتی همگان را بر‌انگیزد. تا جایی که جیمی بیشاب از ارشدترین تحلیلگران ناتو در نشست اندیشکده آمریکن اینترپرایز در اظهاراتی غیرقابل پیش‌بینی بودن حاج قاسم را به رخ تحلیلگران غربی کشید.

آزادسازی حلب از آن جهت مهم بود که ارتباط لجستیکی جبهه تکفیری در شام را منقطع می‌کرد. هم‌زمان طرح عملیات در مرزهای لبنان و محیط پیرامونی حلب به سوی فرودگاه کویرس و تثبیت مواضع برای پیشروی به سوی تدمر نیز آغاز شد. در چنین شرایطی سازمان رزم داعش، عراق را نیز آلوده کرده بود و چشم طمع به سمت ایران داشت؛ طمعی که با درایت سردار سلیمانی و نیروهای قدس و ظرفیت ایجاد شده در عراق توسط نیروهای بدر، به نتیجه‌ای نرسید. جلوگیری از سقوط سامرا در استان کاملا سقوط کرده صلاح‌الدین و حتی جلوگیری از سقوط بغداد از دیگر اقداماتی بود که با تدبیر سردار خستگی‌ناپذیر رقم خورد.

جلوگیری از سقوط شهر سامرا که در استان صلاح‌الدین کاملا سقوط کرده، رخ داد از دیگر اقدمات حیرت‌آور سردار سپاه اسلام است. جلوگیری از سقوط بغداد به همراه کمک به کردهای اقلیم در روزهایی که متجاوزان واشنگتن در چند قدمی سرزمین کردی تنها نظاره‌گر جنایت‌های تکفیری‌ها در حق مردم عراق بودند از دیگر کارهای ژنرال ایرانی به شمار می‌رود. آزادسازی الطبقه و پیشروی به سمت دیرالزور و درنهایت عملیات آزادسازی آن را نیز باید به افتخارات ژنرال بی‌سایه و تربیت‌شدگانش اضافه کرد. افتخاراتی که تنها یک چشمه‌اش توانسته مناطق اشغالی 80 درصدی تکفیری‌ها در عراق و سوریه را به ادلب و بخش‌هایی از ریف حلب و لاذقیه محدود کند.

سردار ثابت قدم

سردار محمد صالح جوکارمعاون حقوقی و پارلمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

اعطای نشان‌های نظامی از سوی فرمانده کل قوا مانند نشان ذوالفقاری که به سردار سپاه اسلام قاسم سلیمانی اعطا شد، از دو منظر قابل بررسی و واجد اهمیت است. اول از این دیدگاه که اساسا معنای یک نشان چیست و دوم علت اعطای آن نشان یک فرد. درخصوص اعطای نشان ارزشمند ذوالفقار به سرلشکر پاسدار قاسم سلیمانی در موضوع اول باید به ریشه و مفهوم نشان ورود کنیم. ذوالفقار در کلام به معنای ایستادگی و قائم شدن یک فرد است، و در کلام معصوم هم آمده که دلیل نام‌گذاری شمشیر ذوالفقار این است که امیرالمومنین(ع) با این شمشیر به کسی ضربتی نزد جز اینکه او را از دنیا جدا کرد و در آخرت هم او را از بهشت دور ساخت. این شمشیر در مفاهیم اسلامی به مفهوم جدا‌کننده حق از باطل و نابودی اهالی باطل است. از این‌رو باید گفت که امروز اعطای نشان ذوالفقار به معنای اعطای نشان ایستادگی و همچنین تقدیر از شخصیتی است که دشمنان ایران و اسلام را نابود کرده است. این نشان بالاترین مرتبه شجاعت و ایستادگی در انقلاب اسلامی است و تا قبل از اعطا به فرمانده نیروهای قدس سپاه به فرد دیگری داده نشده بود. موضوع دوم اما چرایی اعطای این نشان به فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. درخصوص سردار سلیمانی دو نکته قابل توجه و قابل ذکر است؛ اول اینکه سردار سلیمانی سال‌هاست در منطقه در مقابل توطئه‌های آمریکا ایستاده و نشانه‌های این ایستادگی در کشورهای غرب و جنوب غرب آسیا به‌وضوح قابل مشاهده است.

باید گفت که نتیجه سال‌ها مجاهدت و ثبات قدم سردار سلیمانی در مقابله عملیاتی با آمریکایی‌ها، قرار گرفتن عیادی این کشور مخصوصا صهیونیست‌ها در بن‌بست است. مساله دوم اما مربوط به مبارزه و جهاد سردار سلیمانی با تروریسم به‌ویژه تروریسم تکفیری داعش در منطقه است. همچنان که همه مردم منطقه امروز در جریان این مساله هستند، سردار سلیمانی از ابتدای شکل‌گیری و علنی‌شدن آشوب گروهک داعش و سپس اعلام حکومت عراق و شام از سوی این گروهک، مشغول مبارزه با آنها شد و توانست در این مسیر دستاوردهای بزرگی را برای کشورها و مردم منطقه فراهم آورد. در مقاطعی تدبیر و هدایت‌های سرلشکر سلیمانی باعث حراست از مردم شهرهای مختلف شد، سپس نیروهایی که به عمق خاک عراق و سوریه وارد شده بودند با تدبیر و فرماندهی سردار سلیمانی عقب رانده شدند و نهایتا حکومت خودخوانده آنها به زیر کشانده شد.

مرهمی بر زخم کربلای 4

عملیات کربلای4 برای فریب دشمن انجام شد و با این عملیات به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین عملیات بوده است. اینها ادعاهایی بود که دو ماه پیش از سوی محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه مطرح شد و در سالگرد غم‌انگیز‌ترین عملیات جنگ فضای سیاسی و اجتماعی کشور را با ابهاماتی اساسی مواجه کرد.

هر چه باشد در این سال‌ها اینطور برای جامعه روایت شده بود که کربلای 4 یک عملیات لورفته تلقی شده و حتی اصرار فرماندهان برای ادامه آن نیز همواره محل سوال بود. گفته‌های رضایی اما زخم کربلای4 را بار دیگر باز کرد و این سوال را به‌طور جدی در افکار عمومی ایجاد کرد که اساسا چرا باید تعداد زیادی از رزمندگان به خاطر یک عملیات فریب که از قضا لو هم رفته بود، به شهادت برسند؟

به هر روی، فضای روانی شکل‌گرفته، پای سردار سلیمانی را به ماجرا باز کرد و باعث شد او شخصا به صورت تلفنی در یک برنامه زنده حاضر شود و به شبهات ایجادشده در افکار عمومی پاسخ بگوید. او هم از دل‌های به دردآمده خانواده‌های شهدا گفت و هم گفت که این عملیات، عملیات اصلی بود نه فرعی. فرمانده لشکر 41 ثارالله در دوران دفاع مقدس یادآور شد که فقط عملیات کربلای۴ نبود که به موفقیت نرسید و عملیات‌های رمضان و والفجر مقدماتی و بدر هم به‌رغم تلاش‌های زیادی که برای انجام آنها شده بود، به نتیجه نرسیدند. حاج‌قاسم در پاسخ به این شبهه که چرا با علم به لو رفتن، عملیات همچنان به دستور رضایی ادامه پیدا کرد، یادآور شد که این یک تصمیم شخصی نبود، بلکه یک جمع در مساله جنگ تصمیم‌گیرنده بودند و در ادامه از واقعیتی سخن گفت که تاکنون هیچ‌گاه با این صراحت آن هم در آنتن زنده تلویزیون گفته نشده بود. او تاکید کرد  یک منطق نظامی وجود دارد و آن این است که در همه عملیات‌ها درصدی از لورفتگی وجود داشت، کمااینکه عملیات بیت‌المقدس هم لو رفته بود و اگر ما بر مبنای این می‌خواستیم تصمیم بگیریم، نباید هیچ‌عملیاتی را انجام می‌دادیم.

فرمانده نیروی قدس سپاه صحبت‌های رضایی را هم این‌طور تصحیح کرد که کربلای4 عملیات فرعی نبود، اما بعد از عملیات کربلای5 و پیروزی بزرگی که در پی آن به دست آمد، با توجه به سرعت اجرای عملیات، این تصور در دشمن به وجود آمد که کربلای4 عملیات فریب ما بوده و عملیات کربلای5، عملیات اصلی بوده است.

صبری که لبریز شد

شاید به جرأت بتوان یکی از مهم‌ترین اکت‌های سیاسی قاسم سلیمانی را امضای نامه‌ای دانست که در میانه بحران کوی‌دانشگاه، نوعی اتمام حجت با رئیس دولت محسوب می‌شد. نامه‌ای که بعد از ارائه توصیفی روشن از شرایط روز کشور در آن تصریح شده بود که کاسه‌ صبرمان لبریز شده و در صورت عدم رسیدگی بیش از این تحمل نخواهیم کرد. ۱۰ روز بعد از آغاز ماجرا درحالی که خیابان‌ها در آرامش به سر می‌برد، شیشه‌های شکسته بانک‌های محدوده خیابان‌های انقلاب و جمهوری عوض شده بود و به خاطر تمام شدن غائله در 23 تیر به دست مردم، دیگر ترسی در دل کسی برای عبور از مقابل دانشگاه تهران وجود نداشت و هنوز صحنه درگیری و یقه‌گیری سیاسی در روزنامه‌های حامی دولت دیده می‌شد. در چنین فضایی روزنامه «کیهان» نامه‌ای را منتشر کرد که 6 روز قبل ۲۴ فرمانده ارشد سپاه پاسداران آن را خطاب به رئیس‌جمهور نوشته بودند. نامه‌ای محترمانه و البته دردمندانه را که انفعال دولت در مواجهه با بحران پدید آمده، مورد انتقاد قرار داده و اقدامی فوری را از سوی رئیس‌جمهور خواستار می‌شد. رسانه‌های دولتی اما ترجیح دادند قرائتی دیگر از این نامه به جامعه منعکس کنند و آن را نوعی تهدید رئیس‌جمهور از سوی فرماندهان سپاه و به بیان دقیق‌تر زمینه‌ساز یک کودتای نظامی تفسیر کنند. تفسیری که می‌توانست خوراک خوبی برای ادامه آتش تهیه علیه نظام باشد و فضای جامعه را همچنان در تنش نگه دارد. این نامه البته چندان به‌مذاق جناح چپ خوش نیامد و آنها را قدری غافلگیر کرد. به‌ویژه در شرایطی که تا قبل از آن فقط بسیج و حزب‌الله در سیبل حملات رسانه‌ای آنها قرار داشتند اما حالا سوژه‌ای جدید برای تسویه‌حساب‌های سیاسی پیدا شده بود. سوژه‌ای که به کل بدنه سپاه تعمیم پیدا می‌کرد. سردار و سردارها اما پا پس نکشیدند و پای دفاع از انقلاب ایستادند.

وعده صادق

پس از شهادت محسن حججی در مرداد 1396 به دست داعش، بسیاری از فرماندهان نظامی و مسئولان سیاسی اعلام کردند انتقام این اقدام تروریست‌ها به‌زودی گرفته خواهد شد. حدود یک ماه بعد از این ماجرا سردار سلیمانی در 30 شهریور ماه در یک سخنرانی در استان گیلان ماهیت این انتقام را چنین تشریح کرد: «ما انتقام خواهیم گرفت و باید به وعده خودمان صادق باشیم؛ آن انتقام کمتر از سه ماه دیگر، اعلام پایان داعش و حکومتش در این کره خاکی خواهد بود. ما ضربات خودمان را قاطعانه و بدون وقفه ادامه خواهیم داد برای اینکه سه ماه را به دو ماه تبدیل کنیم تا این شجره خبیثه و این غده سرطانی خطرناک ساخته شده به دست آمریکا و اسرائیل را ریشه‌کن کنیم و جشن آن را در ایران و در بین همه منطقه اعلام خواهیم کرد.»

 پس از این سخنان سردار سلیمانی و وعده دو ماهه او، عملیات‌ها به صورت گسترده در عراق و سوریه آغاز شده و شهرها یکی پس از دیگری از تروریست‌ها پس گرفته شدند.

 ابتدا با پاکسازی استان الانبار از نیروهای داعش بساط این شجره خبیثه در عراق جمع شد و پس از آن شهر البوکمال به‌عنوان آخرین شهر تحت سیطره داعش در استان دیرالزور سوریه توسط نیروهای جبهه مقاومت آزاد شد. البته این شهر یکبار دیگر تحت اشغال داعش در آمد، اما این بار سردار سلیمانی شخصا فرماندهی عملیات آزادسازی را بر عهده گرفت و پس از اجرای یک عملیات چند روزه این شهر به‌طور کلی از بند تروریست‌ها آزاد شد. به این ترتیب وعده حاج قاسم در کمتر از سه ماه محقق شد و حکومت داعش در منطقه به پایان رسید.
 اشدا برای دشمنان، رحما برای دوستان

پس از انتشار عکس‌هایی از دیدار تاریخی بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه با رهبر انقلاب اسلامی و حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان و مشاهده جای خالی وزیر امور خارجه در این قاب‌ها، خبر استعفای اینستاگرامی محمدجواد ظریف خروجی بسیاری از رسانه‌های رسمی و غیررسمی داخلی و خارجی را به خود اختصاص داد. آنچنان که از شواهد بر می‌آمد، به دلیل عدم هماهنگی در دولت، خبر سفر بشار اسد به ایران به وزارت خارجه اعلام نشده و در نتیجه باعث کدورت خاطر و در نتیجه استعفای ظریف شد. در پی اعلام استعفای او انتشار برخی اظهارنظرها و گمانه‌زنی‌ها پیرامون آن، سردار سلیمانی در واکنش به این موضوع گفت: «آقای ظریف مسئول سیاست خارجی جمهوری اسلامی است و طی مدت مسئولیت در وزارت خارجه کشورمان همواره مورد تایید مقامات عالی‌رتبه نظام به‌ویژه مقام معظم رهبری بوده است.»

سردار سلیمانی در بخش دیگری از پیام خود از همراهی ظریف در مبارزه با دشمنان و تامین امنیت ملی تقدیر  و از او به‌عنوان مسئول اصلی در حوزه سیاست خارجی یاد کرد. این رفتار سردار نشان از نگاه برادرانه او نسبت به مسائل کشور دارد که او را از بسیاری اشخاص سیاسی و نظامی در کشور متمایز می‌کند. البته حمایت‌های سردار سلیمانی از شخصیت‌های نظام _اعم از دولتی و غیردولتی_ منحصر در همین مورد نیست و او در طول این سال‌ها هرجا که لازم بود بارها از دولتی‌ها حمایت کرده است. از امضایش پای صحبت‌های رئیس‌جمهور تا حاشیه‌ها و حمایت او از اظهارات محسن رضایی مواردی است که جلوه‌هایی از شخصیت ملی و مردمی سردار سلیمانی را نشان می‌دهد که اگر چه در برابر دشمنان «اشدا» است، اما برای دوستان و هموطنانش مصداق بارز «رحما» است.

منبع: روزنامه فرهیختگان