تنها ذخیره گاه جنگلی زالزالک کشور کجاست؟

 به گزارش خبرگزاری برنا؛ حسن وحید با اشاره به اینکه بیشترین مساحت درختان زالزالک در منطقه بدرانلوی شهرستان بجنورد قرار دارد، گفت: خراسان‌شمالی دارای هشت هکتار ذخیره گاه ژنتیکی زالزالک است که به صورت تیپ زالزالک در منطقه بدرانلوی بجنورد وجود دارد و مابقی درختان زالزالک، به صورت گونه‌های همراه جنگلی در قسمت‌های مختلف استان مشاهده می‌شود.

وی تصریح کرد: درخت‌های زالزالک از اوایل بهار سبز می‌شوند و میوه آن در اواخر شهریور به بار می‌نشیند که همین امر سبب می‌شود تا جمعیت زیادی در این موقع از سال به منطقه مذکور سفر کنند.

وحید ادامه داد: ارغوان یکی دیگر از ذخیرگاه‌های گیاهی این استان محسوب می‌شود که اوج زیبایی رنگ‌ها را در فصل بهار در این استان به نمایش می‌گذارد. ذخیره گاه ارغوان خراسان شمالی که گستره‌ای 350 هکتاری دارد در فاصله 85 کیلومتری شمال شهر ˈآشخانهˈ در داخل محدوده طرح جنگلداری چندمنظوره بزداغی واقع شده است.

وی افزود: این منطقه به لحاظ نگهداری گونه های گیاهی نادر و بومی یکی از مناطق مهم ذخیره گاهی خراسان شمالی محسوب می‌شود.

این مقام مسئول توضیح داد: ارغوان درختی از تیره‌ی پروانه واران با گلهایی به رنگ سرخ مایل به بنفش است که اگر چه گاهی ارتفاع آن تا به 12 متر نیز می رسد اما غالبا به صورت درختچه ای رشد می‌کند.

به گفته وی، برگهای این درخت به شکل قلب، بدون کرک و دارای کناره‌های صاف بوده و گل های خوشه‌ای و صورتی رنگ آن هم در اوایل بهار در گروه‌های سه تا شش تایی بر روی شاخه‌ها و حتی روی ساقه اصلی پیش از رویش برگ‌ها رشد می‌کنند و به دلیل آن که تعداد این گل‌ها زیاد بوده و تقریبا تمام سطح درخت را می پوشانند منظره زیبایی به محیط می‌دهند.

وحید توضیح داد: گل ارغوان مزه‌ای ترش و مطبوع دارد و به همین دلیل هم در برخی از کشورها گل ارغوان را به همراه سالاد می‌خورند و یا در بعضی از غذاها به عنوان چاشنی استفاده می‌کنند.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در ادامه به جنگل فندق در منطقه"وی وی" اشاره کرد و گفت: ذخیرگاه فندق در خراسان شمالی تنها ذخیره‌گاه این گونه در شرق کشور است.

وی افزود: منطقه "وی وی" واقع در شهرستان مانه و سملقان دارای رویشگاه‌های جنگلی است که با مساحتی حدود 434 هزار و 500 هکتار، تعدادی از ذخیره گاه‌های جنگلی با ارزش کشور را در خود جای داده است.

وی ادامه داد: ذخیره گاه جنگلی فندق منطقه "وی وی" یکی از شاخص‌ترین آنهاست که در همجواری با عرصه های جنگلی استان گلستان قرار دارد.

وحید اظهار کرد: فندق با نام علمی " Corylus avellana " بومی اروپا، آسیای صغیر، قفقاز، جنگل های ارسباران، آستارا، طارم زنجان و ... بین اراضی استپی و جنگل بصورت بومی دیده می شود و در شرق ایران ذخیره گاه فندق "وی وی" به عنوان تنها ذخیره گاه این گونه مطرح است.

این مقام مسئول بیان کرد: تعداد درختان فندق در این منطقه 131 اصله است که بطور پراکنده در سطح حدود هشت هکتاری عرصه مشاهده می شوند.

وی تاکید کرد: به دلیل ارزش ژنتیکی و اکولوژیکی این گونه و نیز به عنوان تنها ذخیره گاه فندق شرق کشور، عرصه مذکور از اهمیت اکولوژیک خاصی برخوردار است، البته در برهه ای از زمان، تخریب و تجاوزاتی در محدوده این ذخیره گاه صورت گرفته است که با تشدید فشار عواملی همچون تغییر اقلیم، پراکنش نامنظم و کاهش بارندگی، آفات و امراض و وجود دام، این ذخیره گاه در معرض استرس های مختلفی قرار گرفته است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در ادامه با اشاره به اینکه لاله واژگون در این استان جزء گونه‌های خیلی کمیاب به شمار می‌رود، گفت: از آنجاکه میزان پراکنش لاله واژگون در استان اندک است این گیاه جزء گیاهانی در این استان محسوب می‌شود که برداشت آن‌ها ممنوع است.

وی با بیان اینکه این گیاه یکی از ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی در کشور محسوب می‌شود، اظهار کرد: مساحت این ذخیره‌گاه در استان کمتر از 10 هکتار است .

به گفته وی، لاله واژگون علاوه بر ارزش تفرجگاهی و ایجاد چشم‌انداز قابل توجه، برای حفظ پوشش گیاهی و تامین علوفه خوراک دام نقش داشته و دارای ارزش دارویی نیز است.

وی با اشاره به اینکه محل رویش این گیاه طی دو سه سال گذشته مختص استان چهارمحال و بختیاری و استان‌های غربی و جنوبی کشور تلقی می‌شده است، ادامه داد: این در حالیست که مناطقی از خراسان شمالی از قبیل کوه‌های خمبی و سرای در شهرستان گرمه، قسمت‌های غربی کوه آلاداغ، منطقه جوزک، کوه پلنگ و بزداغی در مانه و سملقان، کوه بهار و سالوک در جاجرم، قسمت‌هایی از کوه اسدلی در بجنورد و کوه تکل قز در نوار مرزی راز و جرگلان محل رویشگاه این گل است.

این مسئول در خصوص گل‌های لاله واژگون روئیده شده در استان‌های غربی و جنوبی کشور با منطقه خراسان شمالی اظهار کرد: گل‌های روئیده شده در خراسان شمالی به رنگ صورتی مایل به زرد هستند این در حالیست که گل‌های روئیده شده در استان‌های جنوبی و غربی به رنگ قرمز و زرد خالص هستند.

وی در خصوص خواص دارویی این گیاه تصریح کرد: پیاز خشک و خرد شده این گیاه بصورت جوشانده برای رفع دلپیچه، ناراحتی همراه با گریه کودکان، بی‌خوابی نوزادان و دفع مرض تشنگی موثر است.

گستره حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌شمالی در شمال شرق کشور دو میلیون و ۳۳ هزار و ۳۶ هکتار است که از این وسعت یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع، بیش از ۱۸۳ هزار هکتار بیابان و 434 هزار و ۵۵۰ هکتار جنگل است.

در عرصه‌های طبیعی خراسان شمالی بر اساس اعلام اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری ۳۵۰ گونه گیاهی شناسایی شده که ۱۷۵ گونه آن دارای جنبه دارویی و صنعتی است، برخی از این گونه‌های گیاهی به دلیل داشتن خواص درمانی ارزشمند، قابلیت صدور به کشورهای خارجی دارند.

خراسان شمالی دارای دو منطقه رویشی جنگلی ایران تورانی و هیرکانی است که این امر سبب شده تا گونه‌های مختلف درختان جنگلی همچون زالزالک، زرشک، ارس و ... در این استان زیست کنند، به طوری که این استان دارای ذخیرگاه‌های ارزشمندی همچون زالزالک، زرشک و فندق است.