ایران تعهد حقوقی برای محدود کردن فعالیت‌های موشکی ندارد/ اروپا و آمریکا در خواسته، مشترک اما در روش متفاوت هستند/ بیانیه گروه هفت به جای کاهش اختلافات به افزایش اختلافات منجر خواهد شد

«رحمان قهرمانپور»، کارشناس مسائل بین‌الملل، در مورد بیانیه ضدایرانی کشورهای گروه هفت به خبرنگار سیاسی برنا گفت: این بیانیه را می‌توان از یک منظر در ادامه چانه‌زنی‌های دیپلماتیک ایران و اروپا قابل فهم دانست. چیزی که گروه هفت از ایران خواسته در واقع خواسته مشترک اروپا و آمریکا بوده که همان توافق در مورد فعالیت‌های موشکی است. البته آمریکا خواهان این است که این توافق در قالب توافقی جامع‌تر که همان توافق برجام است، فراگیر صورت گیرد اما اروپایی‌ها معتقدند می‌توان جدا از برجام به این توافق رسید. به عبارت ساده‌تر به باور اروپایی‌ها، حساب فعالیت‌های هسته‌ای از فعالیت‌های موشکی جداست.

او افزود: بیانیه اخیر گروه هفت بیشتر منعکس کننده همین خواست مشترک اروپا و آمریکا از ایران است. البته زمانی که در قالب بیانیه گروه هفت مطرح می‌شود، قاعدتا ژاپن و کانادا نیز به آن اضافه می‌شوند. بنابراین این خواسته، خواسته مشترک اروپا و آمریکاست اما در مورد نحوه تحقق این خواسته با دو روش متفاوت عمل می‌کنند و شاید در یک تحلیل بدبینانه بتوان این گونه نتیجه گرفت که بیانیه گروه هفت به نوعی درخواست کمک اتحادیه اروپا از گروه هفت برای اعمال فشار به ایران در راستای دادن امتیازات بیشتر به اروپاست. همچنین شاید به این معنا باشد که این اقدام اروپا به صورت غیرمستقیم حامل این پیام است که حمایت از برجام بدون آمریکا مشروط است به اینکه ایران در بحث موشکی از خود انعطاف نشان دهد. البته این موضعگیری با واکنش ایران همراه خواهد بود که ایران نیز این موضعگیری را نپذیرفت و بر موضع قبلی خود که موضوع موشکی ایران، قابل مذاکره نیست، تاکید کرد. واضح و روشن است که مسئله موشکی فاقد یک پیمان بین‌المللی فراگیری است که یک الزام حقوقی را برای ایران داشته باشد.

او ادامه داد: بنابراین از نظر حقوق بین‌الملل، ایران تعهد حقوقی برای محدود کردن فعالیت‌های موشکی ندارد کمااینکه سایر کشورها نیز ندارند. لذا می‌توان گفت که آمریکا یک نوع موضع‌گیری دارد، اروپا نیز موضع دیگر و در نهایت ایران نیز موضع خاص خود را دارد. بیانیه گروه هفت در راستای تلاش‌های دوطرف برای تثبیت مواضع خودشان است اما در شرایط فعلی یعنی در فرودین 98 در حالی که اینستکس اجرایی نشده، ممکن است به جای اینکه به کاهش اختلافات، به افزایش اختلافات بین ایران و آمریکا منجر شود.

او در مورد اینکه آیا اروپا در مورد موضوع ایران بلاتکلیف عمل می‌کند یا برنامه مشخصی دارد نیز گفت: اروپا بلاتکلیف نیست و برنامه مشخصی دارد. اروپا به صراحت گفته است با ادامه فعالیت‌های موشکی ایران مخالف است. بنابراین در این مورد به صورت واضح، موضع خود را اعلام کرده است. در واقع رویکردی که اروپا دارد رویکردی دینامیک، اقتضائی و حسب شرایط است به عبارت دیگر اروپا بر حسب شرایط منتظر است ببیند آیا می‌تواند در کنار حفظ برجام بدون آمریکا مانند سال‌های 1384-1380 یک نوع مذاکرات موشکی با ایران انجام دهد یا خیر. البته سابقه نشان داده اروپا تاکنون در چنین عرصه‌های بزرگی موفق نبوده است. بنابراین بسیار دور از ذهن است که اروپا بتواند به تنهایی و بدون همراهی آمریکا به یک توافق بلندمدت با ایران دست پیدا کند. کمااینکه مذاکرات هسته‌ای ایران با اروپا  نیز در نهایت به نتیجه‌ای نرسید، یعنی در جایی که قرار بود اروپا به صورت مستقل تصمیم بگیرد و هزینه این تصمیم را نیز بپردازد، تصمیمی اتخاذ نکردند و هزینه آن تصمیم را نیز نپرداختند.

او در پایان بیان کرد: شرایط کنونی اتحادیه اروپا نیز از شرایط مذاکرات قبلی یعنی 2004 به مراتب بدتر است. در واقع بحران‌های داخلی اتحادیه اروپا، بحران مهاجرت، بحران برگزیت و مسائل اقتصادی، به اتحادیه اروپا این امکان را نمی‌دهد که به صورت مستقل از آمریکا، هزینه تصمیمات خود را بپردازد. به هر حال اروپا منتظر است تا ببیند که آیا می‌توان با حجم کمتری این کار را انجام داد یا خیر. بنابراین برنامه و نقشه اتحادیه اروپا مشخص است اما به نظر می رسد اروپا نمی‌خواهد، هزینه این کار را بپردازد.