هفت اثر روزه در روایتی از پیامبراکرم(ص)

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، آیت الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی در ابتدای سلسله دروس ماه مبارک رمضان با اشاره به فضایل این ماه مبارک گفت: مرحوم صدوق علیه الرحمه در کتاب فضائل الاشهر الثلاثه حدیثی را نقل می‌کند از امام مجتبی(ع) که حضرت فرمود:گروهی از یهود آمدند خدمت پیامبر و اعلم آنها از مسائلی از پیامبر سؤال کرد، سؤال این بوده که چرا بر امت شما روزه 30 روز واجب است ولی برای سایر امم مثل یهود، نصاری و گروه‌های دیگر اکثر من ذلک بوده، آنها شاید دو ماه بوده یا بیشتر که در محل خودش ذکر کردند.

وی ادامه داد:حضرت فرمود: حضرت آدم وقتی از شجره منهیه خورد آن مأکول در بطن حضرت 30 روز باقی ماند، این عدد 30 به این اعتبار است. ففرض الله عزوجل علی ذریته ثلاثین یوماً الجوع و العطش والذی یأکلونه باللیل، این سؤال پیش می‌آید اگر 30 شبانه‌روز بوده پس باید 30 شبانه‌روز روزه باشد می‌فرماید اگر در شب مجاز هستند تفضلٌ من الله عزوجل علیهم و کذلک علی آدم ففرض الله ذلک علی امّتی ثم تلی هذه الآیة کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم، بعد پیامبر این آیه شریفه معروف را قرائت کردند.

آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد:آیه مسئله 30 روز را دلالت ندارد کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم، اما استشهاد به آیه این است که در اصل روزه بین امت پیامبر و سایر امم اتحاد است، در سایر امم هم روزه واجب بوده، برای امت پیامبر هم واجب شده لذا آیه مسئله 30 روز را دلالت ندارد، آیه اصل صیام را دلالت دارد و از یک جهت اینکه این جوابی که پیامبر در این روایت دادند آیا مناسبت با سؤال دارد یا نه؟ سائل سؤال می‌کند چرا بر امت شما 30 روز اما بر سایر امم گذشته بیشتر از این بوده؟ اگر این جواب که چون حضرت آدم 30 روز مأکول منهی را خورده این باید تعلیل باشد که برای سایر امم هم باید 30 روز باشد ولی با قطع نظر از این نکات بالأخره معلوم می‌شود بین این روزه و آن ترک اولای حضرت آدم یک ارتباطی وجود دارد.

وی ادامه داد: آن شخص یهودی عرض کرد صدقتَ فما جزاء من صامها، حالا اگر کسی این 30 روز را روزه بگیرد چه ارزشی دارد؟ و چه جزایی برای او هست؟ فقال النبی ما من مؤمنٍ یصوم شهر رمضان احتساباً إلا اوجب الله عزوجل له سبع خصال اگر یک مسلمان و مؤمنی ماه رمضان را با اعتقاد و با اخلاص روزه بگیرد خدا هفت صفت و هفت خصلت را برای او لازم می‌شمارد، اولها یذوب الحرام فی جسده، حرام در جسد او از بین می‌رود، بالأخره دست انسان مبتلا به حرامی‌ شده، چشم انسان مبتلا به حرامی شده، بطن انسان مبتلا به حرامی شده، روزه تطهیر برای این جسد است، جسم انسان از جهت معنوی تطهیر می‌شود.

وی ادامه داد:والثانیه یقرب من رحمة الله، روزه انسان را به رحمت خدا نزدیک می‌کند.والثالثه یکون قد کفّر خطیئة أبیه آدم این کفاره‌ی خطای حضرت آدم است. ما داریم و لا تزر وازرة وزر اُخری ولی بالأخره آدم به عنوان جدّ اولی بشر بر بشر حق دارد نه اینکه بگوئیم الآن آن گناه وزرش را شامل اولاد آدم بشود، نه، ورز آن شامل اینها نیست ولی می‌توانند کفاره‌ی برای خطاهایی او درست کنند، مثل پدر و مادری که از دنیا رفتند فرزند او زیارتی می‌کند دعایی می‌خواند و نفعی برای او دارد، لذا کسی نگوید آدم خطا کرد چه ارتباط به ما دارد و بعد هم به این و لا تزر بخواهد استشهاد کند.

آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد: والرابعه یقول علیه سکرات الموت، روزه موجب آسان شدن سختی‌ها و سکرات موت است و ان شاء الله خداوند موت همه ما را در حال روزه قرار بدهد.و الخامسة أمانٌ من الجوع و العطش یوم القیامة، خود روزه سپر برای جوع و عطش در روز قیامت است.والسادسة یؤتیه الله برائة من النار، روزه موجب می‌شود که خدای تبارک و تعالی برائت از جهنم را به انسان بدهد.والسابعة یطعمه الله عزوجل من طیّبات الجنّة، به همین علتی که انسان از طیّبات دنیا احتراز کند خدا از طیّبات جنت جبران می‌کند.این هفت اثری است که بر حسب این روایت در مسئله روزه ذکر شده.

وی افزود:یک نکته‌ای در باب روزه هست که اگر به این توجه کنیم باز خود انجام روزه برای ما خیلی لذت‌بخش می‌شود، ما گاهی اوقات فکر می‌کنیم این روزه یک تکلیفی است، خدای تبارک و تعالی به عنوان یک تکلیف برای ما قرار داده، در حالی که فوق این عنوان است، روزه یکی از مهم‌ترین اسباب برای سیر و سلوک است، البته نماز هم همینطور است نمی‌شود بگوئیم تکلیفی داریم که در سیر و سلوک دخالت نداشته باشد و اساساً سیر و سلوک بدون انجام این تکالیف ظاهری محال است، اینهایی که از صوفیه و غیر صوفیه می‌گویند فقط قلبت پاک باشد، حالا نماز خواندی خواندی و روزه گرفتی هم گرفتی، اینها نمی‌فهمند حقایق این تکالیف را.

آیت الله فاضل لنکرانی تصریح کرد: بدون این تکالیف، عرفان محال است و لذا ائمه ما که در رأس عارفین به خدای تبارک و تعالی بودند خودشان بیش از همه این عبادات را انجام می‌دادند، یکی از خصوصیاتی که در مورد پیامبر و ائمه علیهم السلام آمده همین است، هزار رکعت نماز، اکثر ایام روزه باشند، مکرر پیاده رفتن به حج، اینها کشف از این می‌کند که در همین تکالیف خدای تبارک و تعالی اصراری قرار داده و این سبب است برای سیر و سلوک انسان.

وی افزود:در بعضی از روایات دارد که اگر انسان بخواهد با شیطان مقابله کند با جوع می‌تواند مقابله کند، این روایت منصوب به پیامبر است إن الشیطان لیجری من ابن آدم مجری الدم، شیطان مثل خون می‌ماند که جاری در رگ‌های انسان است فضیّقوا مجاریه بالجوع مجاری شیطان را با جوع، یعنی انسان وقتی گرسنه می‌شود دست و بال شیطان بسته می‌شود، یا امیرالمؤمنین می‌فرماید نعم العون علی عصر النفس و کسر عادتها التجوّع، بهترین معین بر اینکه انسان نفس خودش را اسیر کند، نفس خودش را اگر بخواهد اسیر کند از همه لذت‌های دنیا، از مقام، از شهوت‌ها، از ...، از دنیا و مظاهر دنیا، بهترین راه برای اینکه انسان نفس خودش را اسیر کند جوع و تجوع است، بهترین راه برای اینکه انسان عادات رذیله را از بین ببرد و بشکند، مردم خیلی سؤال می‌کنند عادت بد را، کسی زبانش خدایی ناکرده به بدگوئی عادت دارد، چشمش خدایی ناکرده نگاه‌های غیر شرعی دارد، دستش همینطور، در زدن به دیگران عادت کرده، عادات سوء را اگر انسان بخواهد از بین ببرد یکی از راه‌های جوع است، انسان وقتی گرسنه می‌شود این نفس آرام آرام این رذالت‌ها و این کثافت‌ها و آلودگی‌ها را کنار می‌گذارد، ولی به شرطی که انسان طعم جوع را بچشد.

آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد:اگر انسان در ماه رمضان آنچنان سحری بخورد که تا قبل از افطار قدرت خوردن نداشته باشد، افطار هم که می‌شود شروع به خوردن کند این طعم جوع را نمی‌چشد! باید واقعاً یک مقداری آنهایی که موفق به روزه هستند سحری را بخورند، افطار بخورند، اما کم، برای اینکه انسان یک مقدار طعم جوع و عطش را بچشد.

وی افزود: روایات زیاد داریم، احیوا قلوبکم بقلة الدهر و قلة الشبع و طهروها بالجوع قلوب خودتان را با خندیدنِ کم و سیری کم احیا کند و طهّروها بالجوع، جوع موجب طهارت نفس است، موجب طهارت قلوب است، لذا روزه ماه رمضان یکی از منازل مهم برای سیر و سلوک عرفانی است، کسی که می‌خواهد واقعاً به خدای تبارک و تعالی نزدیک شود از روزه به خوبی می‌تواند برای این امر استفاده کند.