گفت‌وگوی ملی باید در ارتباط با همه اجزای حاکمیت باشد نه بخشی از آن/ گفت‌وگوی ملی بدون خاتمی و احزاب اصلاح‌طلب تعارفی بیش نیست

«علی تاجرنیا»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در پاسخ به این سوال که آیا مطرح شدن بحث گفتگوی ملی و تشکیل جلساتی با این عنوان از وقایعی چون وقایع سال 88 می‌تواند جلوگیری کند، به خبرنگار سیاسی برنا گفت: نفس گفت‌وگوی ملی برای رسیدن به یک‌سری اشتراکات، امر مطلوبی است. کشور ما و جناح‌های سیاسی نیازمند گفتگو هستند تا بتوانند در ارتباط با یک سری مسائلی که به منافع ملی کشور باز می‌گردد به یک نقطه تعادل و تفاهم برسند. منتهی در این باره، چند نکته قابل توجه است. یکی اینکه الزاما گفتگوی ملی نباید به ائتلاف بین جریان سیاسی ختم شود. اتفاقا بنده فکر می‌کنم که هیچ منافاتی بین گفتگوی ملی و رقابت‌های سالم سیاسی بین جریانات مختلف سیاسی وجود ندارد حتی رسیدن به لیست‌های مشترک، حتی اگر با عنوان عقلای دو جناح سیاسی رخ دهد با شعار حصر تندروها و یا مسائلی از این قبیل، این به نفع کشور نیست چراکه این ائتلاف‌ها، مرزهای هویتی را به شدت مخدوش می‌کند و حتی بین افکار عمومی باعث سلب اعتماد می‌شود، آن هم در شرایطی که مردم به هیچ عنوان نسبت به جریانات سیاسی کشور، اعتماد گذشته را ندارند.

تاجرنیا افزود: بنابراین اتفاقا، ائتلاف کردن در چنین شرایطی، مردم را به این نظر می‌رساند که چه‌بسا جناح‌های سیاسی هراس دارند از اینکه یک‌سری جریانات جدیدی شکل گیرد و بخواهد حضور یابد و این موارد مردم را به اتخاذ واکنشی منفی وا خواهد داشت. گفتگوی ملی باید صورت گیرد در عین حال بایستی رقابت‌های سیاسی با حفظ یک‌سری اصول مثل انتخابات آزاد، عادلانه و سالم وجود داشته باشد. نکته بعدی این است که جناح اصولگرا به هر حال به صورت سنتی و پس از ارتحال حضرت امام (ره) بخش مهمی از نهادهای انتصابی را در اختیار دارند. اگر قرار است که در یک اشتراک در تقسیم قدرت در حوزه قوه مجریه و یا قوه مقننه صورت گیرد باید در همه حوزه‌ها تسری پیدا کند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد: نمی‌توان یک‌سری نهادها و سازمان‌های موثر را در ساختار حاکمیت، به طور کامل در اختیار و یا حق آن جناح دانست اما در ارتباط با سایر موارد بخواهیم ائتلاف کنیم و یا گفتگویی صورت گیرد. همچنین گفتگوی ملی باید در ابعاد کامل و وسیع و در ارتباط با همه اجزای حاکمیت باشد. البته نمی‌توان درباره یک‌سری نهادهایی، استثنا قائل شد و درباره موارد دیگر بحث شود برای مثال شورای نگهبان را حق مطلق بدانیم و رفتار آن را توسط مجتهدین عادل، بی‌عیب و نقص تلقی کنیم و بخواهیم در مورد رفتارهای دولت، مجلس و یا احزاب سیاسی بحث کنیم. بنابراین متاسفانه آنچه که تاکنون توسط اصولگرایان مطرح می‌شود بیشتر در این باره است که در چند انتخابات گذشته، احساس عدم اقبال می‌کنند و از طرف دیگر نیز می‌دانند که اگر مردم از جناح اصلاح‌طلب روی برگردان شوند الزاما گزینه آنها جناح اصولگرا نیست.

وی تاکیدکرد: بنابراین بیش از اینکه در پی گفتگوی منتج به مباحث کلان ملی باشند بیشتر در پی این هستند که به نوعی بتوانند بخشی از قدرت را که می‌تواند در اختیار اصلاح‌طلبان قرار گیرد را کنترل کنند. این نگاه نمی‌تواند طبیعتا کمک کننده باشد حتی اگر بخش عمده‌ای از اصلاح‌طلبان با این مسئله همراهی کنند بدون شک افکار عمومی از این نوع نگاه عبور خواهد کرد و این نوع نگاه، تاریخ مصرف کوتاهی دارد. بنابراین بیش از همه نیازمند اعتماد افکار عمومی هستیم. اعتماد افکار عمومی، الزاما با ائتلاف حاصل نمی‌شود.

علی تاجرنیا ادامه داد: اعتماد افکار عمومی در مورد کارآمدی مجموعه نهادهای نظام شکل می‌گیرد. آنهایی که در یک نهادی حضور دارند و بخشی از حاکمیت هستند و بخش‌های دیگر حاکمیت را در اختیار دارند عملا بر روی شاخه نشستند و بن می‌برند. صداوسیما همه تلاش خود را می‌کند که برجام را شکست خورده جلوه دهد. بنابراین وقتی که در یک واقعه‌ای مثل سیل، همه تلاش خود را می‌کند تا بخشی از نهادهای در قدرت را ناجی مردم تلقی کند و بخشی از بدنه دولت که مخالفین خود می‌داند، منفعل ارزیابی کند، صحبت کردن از گفت‌وگوی ملی یک تعارفی بیش نیست.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در این شرایط حضور برخی شخصیت‌ها از جمله رئیس جریان اصلاحات می‌تواند روند گفتگوی ملی را موثرتر سازد، نیز تصریح کرد: بحث گفتگوی ملی برای اولین بار از سوی اصلاح‌طلبان مطرح شد. بدون شک یکی از شاخصه‌های گفتگوی ملی این است که همه مجموعه‌های دخیل در فرایندهای سیاست‌ورزی در کشور حضور داشته باشند. آنهایی که صاحب اندیشه، نگاه و اثر هستند حضور داشته باشند که در راس این افراد، معمار و رهبر جریان اصلاحات، آقای خاتمی است. گفتگوی ملی بدون حضور آقای خاتمی و بدون حضور احزاب پیش رو اصلاح‌طلب و بدون نرمش نشان دادن مقابل حصر و غیره در حد یک تعارف بیشتر باقی نمی‌ماند. اینکه بخواهیم با بخش‌هایی از اصلاح‌طلبان که در واقع یک نرمش بیشتر در جریان اصولگرا دارند و اتفاقا پایگاه ضعیف‌تری در بین افکار عمومی دارند، سخن بگوییم و آن را گفتگوی ملی تلقی کنیم به تعبیری از خود گفتن و با خود خندیدن است که بیش از این راهی به جایی نخواهد برد.

تاجرنیا در پاسخ به این سوال که حزبی شدن  تا چه حد می‌تواند به جامعه و کشور در زمان انتخابات کمک کند نیز بیان کرد: بنده کاملا با حزبی شدن موافق هستم. قبلا هم در این مورد با روزنامه شرق حدود دوسال پیش مصاحبه کردم و گفتم که ما در کشور خود در واقع نیازمند دو یا چند حزب قدرتمند هستیم که این احزاب با مانیفست‌های مشخص حضور پیدا کنند. در عین حال با توجه به گستردگی افکار سیاسی در طیف‌های مختلف، یک نوع فراکسیونیسم را در مجموعه خود بپذیرند مانند آنچه که در کشورهای پیشرفته‌ای چون آمریکا و اروپا شاهد هستیم.