تکیه کنفرانس روسیه بر جنگ هیبریدی با حضور شمخانی در برهه فعلی مناسب بود/ آمریکا به تهدیدات هیبریدی علیه نظام بین‌الملل، متمایل شده‌ است/ همکاری‌های امنیتی گسترده‌ای از سوی بازیگران اصلی در منطقه در حال انجام است

«حنیف غفاری»، کارشناس بین‌الملل، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری برنا، با بیان این که اجلاسی که آقای شمخانی در آن شرکت کردند، اجلاسی مبتنی بر همکاری‌های امنیتی میان ایران و بازیگران آسیایی و روسی بود، گفت: این نشست از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. ضمن اینکه اجلاس شش کشور همسایه افغانستان در آنجا برگزار شد و در کنار آن، آقای شمخانی حدودا با مقامات امنیتی ده کشور مختلف که هر کدام از جایگاه ویژه‌ای در نظام بین الملل برخوردار هستند، نشست‌‌هایی داشتند.

وی در خصوص اهمیت این نشست اظهار کرد: در مجموع به نظر می‌رسد سفر آقای شمخانی، اهمیت نقش‌آفرینی ایران به عنوان یک بازیگر و متغیر مستقل منطقه‌ای و بین‌المللی را به خوبی نشان دادند. از سویی دیگر همکاری‌های امنیتی در برهه فعلی در حیات نظام بین‌الملل اهمیت ویژه‌ای دارد؛ به‌ویژه در شرایط کنونی که ما شاهد تهدیدات مکرر ایالات متحده آمریکا و دولت ترامپ به صورت خاص، علیه ایران هستیم. این موضوع در اجلاس روسیه به خوبی درک شد.

غفاری نکته حائز اهمیت دیگر در این نشست را تاکید آقای شمخانی بر همکاری‌های سایبری برای مقابله با تهدیدات ایالات متحده آمریکا قلمداد کرد و گفت: خبری که ایشان در آستانه سفرشان دادند، مبنی بر کشف شبکه سایبری سازمان جاسوسی آمریکا توسط اطلاعات ایران، نشان می‌دهد که همکاری‌های امنیتی گسترده‌ای از سوی کشورها و بازیگران اصلی منطقه آسیای میانه و آسیا در حال انجام است. این همکاری‌ها به منظور مقابله با تهدیدات بالقوه و بالفعل آمریکا است. در مجموع این سفر جایگاه ویژه جمهوری اسلامی ایران در معادلات منطقه و نظام بین‌الملل را به خوبی نشان داد و آقای شمخانی هم به خوبی این مسئله را خطاب به دیگر بازیگران تبیین کردند.

این کارشناس مسائل بین الملل در تشریح جنگ هیبریدی که موضوع این اجلاس بود، اظهار کرد: جنگ هیبریدی همان جنگ ترکیبی است. در بُعد نظامی از آن به عنوان عملیات‌های پیچیده یا جنگ‌های نامنظم هم یاد می‌شود. این تعبیر بیانگر بکارگیری ترکیبی قابلیت‌های نیروهای نظامی به شیوه‌ای پیچیده و هماهنگ است؛ یعنی قابلیت‌های بالقوه و بالفعل نیروهای نظامی به گونه‌ای با هم تجمیع می‌شود که حریف را دچار سردرگمی می‌کند و  محاسبات رقیب را به هم می‌ریزد.

وی افزود: مشخص است که بر اساس تعاریف مطرح شده، اغلب بازیگران غیردولتی و گروه‌های شبه نظامی از اینگونه امکانات و شرایط برخوردار نیستند چراکه جنگ هیبریدی یا جنگ ترکیبی را بازیگران و ارتش‌های منظم می‌توانند مدیریت کنند.

غفاری ابزارهای این جنگ را چنین تشریح کرد: ابزارهایی هم برای جنگ هیبریدی معرفی می‌شود. یکی از آنها دیپلماسی است که در نبرد هیبریدی و ترکیبی عینیت دارد، این ابزار در میدان نظامی عینیت پیدا نمی‌کند. همچنین جنگ اطلاعاتی، که از مصادیق آن اقدامات اطلاعاتی امریکا علیه کشورمان است، که اخیرا هم این موضوع توسط دستگاه های امنیتی افشا شده است. این اتفاق نمادی از یک جنگ هیبریدی است. این جنگ ترکیبی، پروپاگاندا و تبلیغات، حمایت از شورش‌های محلی، ایجاد نیروهای نامنظم و چریکی و حتی جنگ اقتصادی و حمله‌های سایبری را هم شامل می‌شود؛ بنابراین جنگ هیبریدی واژه‌ای است که نمادها و مصادیق فراوانی دارد.

وی تاکید این نشست بر جنگ هیبریدی را مناسب دانست و گفت: به نظر می‌رسد که تکیه کنفرانس روسیه بر جنگ هیبریدی، در برهه فعلی بسیار مناسب بوده؛ چرا که ماهیت نبرد آمریکا با بازیگران متفاوت بین‌المللی تغییر پیدا کرده است. پیش از این ماهیت نبرد آمریکا، نظامی بود اما امروزه نبرد دیپلماتیک، اقتصادی، ایجاد جنگ‌های نیابتی و... نشان می‌دهد آمریکا به تهدیدات و جنگ هیبریدی علیه نظام بین‌الملل، متمایل شده است. در مقابل این تک آمریکا ما باید پاتک‌هایی را در نظر بگیریم، با بازیگران متفاوت بین‌المللی مشورت کنیم و ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایمان را با هم تجمیع کنیم. خروجی این عملکردها، مقابله موثر با تهدیدات آمریکا خواهد بود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره نشست امنیتی پیش روی روسیه با مقامات امنیتی آمریکا و اسرائیل بیان کرد: لزوما شرکت در یک نشست به این معنا نیست که کشوری چون روسیه می‌خواهد به خواسته‌های آمریکا یا رژیم صهیونیستی تن بدهد. ممکن است در آن نشست روسیه بخواهد یک پیام قاطعانه‌ای را به تل‌آویو و واشنگتن مخابره کند. چون در فرایند جنگ هیبریدی آمریکا علیه ایران و دیگر کشورها، رژیم صهیونیستی و تلاویو هم کاملا دخالت دارند؛ بنابراین ممکن است این نشست جایگاهی برای اعلام مواضع صریح روس‌ها به مقامات این دو کشور در خصوص عواقب و تبعات استمرار جنگ هیبریدی آمریکا علیه نظام بین‌الملل باشد.

غفاری نقش همسایگان در مقابله با جنگ هیبریدی را بسیار موثر دانست و گفت: در جنگ هیبریدی یک بازیگر با استمداد از توانایی‌های خودش نمی‌تواند نبرد را هدایت یا در مقابل آن ایستادگی کند. در این خصوص مناسبات دوجانبه بسیار تعیین‌کننده است؛ همان اتفاقی که در نشست روسیه افتاد.

وی با اشاره به نشست‌های حاشیه‌ای ایران در این اجلاس اظهار کرد: ایران با ده کشور در این خصوص گفتگو داشته است. از کشور مونته‌نگرو که یک کشور اروپایی است تا کشورهایی چون ارمنستان و افغانستان. از سویی دیگر ما نیاز داریم که ائتلاف‌های چندجانبه را در نظام بین‌الملل تشکیل بدهیم. نگاه چندجانبه گرایانه حاکم بر نشست مسکو خود مقدمه‌ای است برای مقابله موثر با تهدیدات هیبریدی آمریکا. در مقابله با جنگ هیبریدی چیزی به نام تکروی و یک جانبه‌گرایی عملا معنایی از سوی بازیگران ندارد.