به گزارش خبرگزاری برنا؛ در این مجموعه به گورستان های باغلق جرگلان، سفید چاه بهشهر، جن های روستای تیس چابهار، دارالسلام شیراز، هفتاد ملا میرجاوه و همچنین قبرستان تاریخی و خاص پیرازمیان و قبرستان هایی با شیرهای سنگی و مجسمه های عجیب پرداخته ایم که دیدن آنها خالی از لطف نیست.
باغلق روستایی ترکمن نشین در منطقه جرگلان استان خراسان شمالی است. گورستان روستای باغلق از گورستان های قدیمی خراسان است و شکل آن متفاوت از آرامگاه های متداول در ایران است.
گورستان باغلق دور از روستا و بر فراز یک تپه ساخته شده است. در این گورستان مشخصات فرد دفن شده بر روی ستون های چوبی عمودی ثبت شده است.
قبرستان تاریخی سفید چاه، یا آن طور که به تبری گفته می شود "اسپه چاه" را مربوط به دوره تیموریان می دانند. این گورستان در شهرستان بهشهر استان مازندران واقع است.
به گفته ساکنان محلی، در روستای سفیدچاه سنگ قبر مردگان بر اساس شغل آنها حکاکی و ساخته می شد. اما مدتی است که این سنت متوقف شده و درگذشتگان با سنگ های امروزی دفن می شوند.
گفته می شود که قبرستان تیس که به قبرستان جن ها نیز معروف است، قدمتی بیش از 2 هزار سال دارد. این گورستان در شهرستان چابهار و در استان سیستان و بلوچستان ، در نزدیکی روستای تیس، در جنوب قلعه پرتغالی ها واقع شده است.
بیشتر اطلاعات در مورد قبرستان تیس و حتی قدمت آن با حدس و گمان و افسانه همراه است. حفر قبرها در کنار هم بر روی سطح صخره ای این باور را رواج داده که قبرستان متعلق به جن ها است. با این حال گفته می شود ممکن است تلاش برای مراقبت از اجساد مردگان در برابر تعرض حیوانات دلیل این نوع ساخت گورستان بوده باشد.
گورستان دارالسلام شیراز یکی از قدیمی ترین قبرستان های ایران به شمار می رود. در آن قبرهایی از قرن اول و دوم هجری دیده می شود. با این حال برخی محققان می گویند که قدمت تاسیس این قبرستان به قبل از اسلام می رسد. دارا لسلام در بخش مرکزی شهر شیراز در استان فارس واقع شده است.
قبر های قدیمی با خط های رقاع، کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کنده کاری شده اند و تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغل های مردگان بر سنگ قبرها خودنمایی می کنند. قبر افراد سرشناس مربوط به دوره زندیه تا قاجاریه در این آرامگاه دیده می شوند. با این حال، این قبرستان در معرض تخریب قرار گرفته و صدمه بسیاری دیده است.
قبرستان "هفتاد ملا" در شهرستان میرجاوه استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این قبرستان با مساحتی بیش از 500 متر مربع در سینه کوه ساخته شده است.
به نظر می رسد که شکل قبرها از مقبره کوروش الهام گرفته شده باشد. گفته می شود که قبرستان هفتادملا بیش از 700 سال قدمت دارد. با این حال برخی مدعی اند که اولین قبرها مربوط به موبدان زرتشتی بوده که پس از حمله اعراب به ایران به این منطقه پناه آورده بودند.
منطقه باستانی "شهریری" در نزدیکی روستای پیرازمیان در استان اردبیل واقع است. قدمت قلعه و معبد این منطقه به 1400 سال پیش از میلاد مسیح و "قوشا تپه" به هزاره هفتم پیش از میلاد می رسد.
در نزدیکی این منطقه مجسمه های سنگی با نقش های انسان هایی که دهان ندارند، وجود دارد. ده ها مورد از این آثار موجودند که اندازه آنها بین 40 تا 360 سانتیمتر متفاوت است. قدمت گورهای این منطقه به هزار تا دو هزار سال قبل از میلاد بر می گردد. بخش عمده ای از این منطقه تاریخی بر اثر بی توجهی تخریب شده است.
یکی از رسوم عشایر بختیاری در خوزستان و چهارمحال بختیاری قرار دادن شیر سنگی یا به زبان محلی "برد شیر" بر قبر چهره های سرشناس ایل است. شیر در میان بختیاری ها نماد شجاعت است. نماد شیر علاوه بر این تندیس ها، در قالی و گلیم و گبه هایی که بختیاری ها می بافند نیز دیده می شود.
با وجود اینکه این مجسمه های سنگی در قبرستان های قدیمی بختیاری دیده می شوند اما بی توجهی به آن ها موجب شده که بسیاری از آن ها به سرقت بروند یا در معرض نابودی قرار بگیرند.
مجموعه گورستان و زیارتگاه خالد نبی در منطقه ای کوهستانی و بر فراز قله کوه "گوگجه داغ" در استان گلستان واقع شده است. سنگ مزارهای استوانه ای بلند، مستقیم و عمودی ساخته شده اند، احتمالا مخصوص گور مردان بوده اند.
ارتفاع واقعی این استوانه های سنگی از حداقل یک متر تا حداکثر پنج متر و ارتفاع آن ها از سطح زمین از حداقل 60 سانتی متر تا حداکثر 4 متر است.