طراحی کلاس‌های مدرسه عامل اصلی ناتوانی در کارگروهی/ کلاس‌ها را گرد کنید

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ یکی از مهمترین ویژگی انسانی گرایش او به جمع گرا بودن است. انسان به شکل ذاتی علاقمند به حضور در جمع و ارتباط با دیگران است. اما برای ارتباط با دیگران لازم است کارگروهی را به خوبی بیاموزد چراکه مهارت در کار گروهی وابسته به آموزه‌هایی است که در طول زمان زندگی‌اش فرا می گیرد.

اهمیت کارگروهی به قدری است که بخش بزرگی از پیشرفت بشر در سراسر جهان مدیون آن است و جز مواردی است که یادگیری اش به چشم بسیاری از اطرافیان می آید.

اینکه چرا بسیاری از افراد جامعه ما از کار انفرادی بیشتر لذت می‌برند دلایل مختلفی دارد که می تواند ناشی از عدم اطمینان آنها به نتیجه کار افراد دیگر، وسواس، کامل‌گرایی، خودشیفتگی و ضعف مهارت کار گروهی باشد. در واقع بسیاری از افراد فکر می‌کنند کار و اثر خودشان از همه بهتر است، بنابراین، اجازه مشارکت به دیگران را نمی‌دهند و ترجیح می‌دهند همه کار‌ها را خود انجام دهند.

بخش بزرگی از اعتقاد به کار انفرادی حاصل واهمه ای است که معلمان از کار گروهی در دوران آموزش به ما تزریق کرده اند. در حالی که آموزش و حتی آزمون به شکل گروهبندی دانش آموزان ، هم زحمت معلم را می کاهد و هم نتیجه کیفی کار را چندین برابر افزایش می دهد. 

متاسفانه در ایران اثری از کارگروهی و هم دلی نیست به شکلی که زندگی اکثر افراد در حبابی از خود دوستی قرار دارد که با ضربه ای کوچک می ترکد و درون آن چیزی جز بدبینی و طلب کاری از جامعه و دیگران نیست. درنتیجه یک اصل اجتماعی مشترک در میان مردم تحت عنوان  «همه بد هستند مگر اینکه خلافش ثابت شود» رواج می یابد.

ما نیاموختیم که چگونه یک کار گروهی خوب ارائه دهیم بلکه در سطوح بسیار پایین؛ تنها در صورت وجود جبر در کنار هم قرار گرفتیم. این درحالی است که در کشورهای توسعه یافته آموزش دور میزهای گرد و به صورت گروهی انجام می شود تا بچه ها با کارگروهی درست آشنا شوند و برای اجتماع بزرگتر یعنی فردای اشتغال خود ، جهت انجام وظایف شغلی ، همفکری و مشورت کردن را فرا بگیرند. 

در این رابطه با یکی از آسیب شناسان آموزشی به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید:

معلمان کارگروهی را بلد نیستند

عباس فرجی، کارشناس آسیب آموزش، با بیان اینکه برگزاری کلاس ها به شکل گروهی، نتیجه مثبتی در یادگیری دانش آموزان دارد، گفت: متاسفانه برای شروع این کار آموزش های لازم به معلمان داده نشده است چرا که در نظان آموزشی به آن ها یاد داه ایم که به عنوان سخنران در کلاس درس حضور پیدا کنند.

وی ادامه داد: در حال حاضر چیدمان کلاس ها به این صورت است که بچه ها ناچارند به صورت ردیفی پشت سر هم بنشینند و حرف معلمان را گوش کنند. این موضوع نه تنها عملکرد آموزش را کاهش می‌دهد بلکه موجب چرت زدن اکثر دانش آموزان انتهایی کلاس می شود.

فرجی تاکید کرد: در این مورد نیاز است که در ابتدا به معلمان بیاموزیم که چگونه از گروه ها و کارگروهی، پتانسیل مدنظر خود را استخراج کنند.

او عملکرد آموزش و پرورش در این زمینه را منفی دانست و ادامه داد: البته در کشور برخی از معلمان به شکل سلیقه ای و نه دستوالعملِ از پیش تعیین شده از این شیوه استفاده می کنند. این درحالی است که انجام این کار به عنوان یک پروتکل در آموزش و پرورش و به شکل الزام در اختیار مدارس کشور قرار نگرفته است.

وی ادامه داد: ناگفته نماند که با وجود ضریب بالای آموزشی که این شیوه از تدریس برای دانش آموزان دارد اما نمی توانیم تمام دروس را به این شکل آموزش دهیم. چراکه تمامی دروس این خاصیت را ندارند که به صورت گروهی آموزش داده شوند.

این کارشناس افزود: مورد دیگری که در این زمینه مورد توجه قرار می گیرد تقسیم و دسته بندی درست و سنجیده این گروه هاست که باید زیر نظر متخصصین انجام شود تا نتیجه مطلوب را از آن ها دریافت کنیم. در غیر این صورت تجربه تشکیل این گروه ها را به شکل غیرتخصصی هم دانش آموزان داشته اند و هم معلمان.

کلاس ها برای کارگروهی طراحی نشده اند

وی تاکید کرد: مسئله ای که بیش از هرچیزی در این زمینه پررنگ و محسوس است موضوع زیرساخت های طراحی مدارس است. مدرسه‌های ما از ابتدا برای کلاس های گروهی طراحی نشده اند و ابعاد کلاس ها به گونه ای است که نیمکت ها باید به صورت ردیفی پشت سر هم قرار گیرند.

فرجی خاطرنشان کرد: ما نمی‌توانیم برای تشکیل کارگروهی دانش‌آموزان را به کلاس‌های دیگر انتقال دهیم چراکه خود این جابه‌جایی با سر و صدای زیادی هم راه است که در نهایت اعتراض سایر کلاس را به دنبال دارد.

این آسیب‌شناس آموزشی در ادامه افزود: به این ترتیب اگر بخواهیم کارگروهی را در مدارس نهادینه کنیم ابتدا لازم است تا محتوای کتب آموزشی را به سمتی حرکت دهیم که در قالب کارگروهی قابل تدریس باشند و سپس کلاس ها را به صورتی طراحی کنیم که بتوانیم میزها را به شکل گرد و گروهی بچینیم و در نهایت به معلمان شیوه درست آموزش در کلاس های کار گروهی را آموزش دهیم.

وی در پایان عنوان کرد: ناگفته نماند برای تشکیل کلاس گروهی، معلمان باید بر اساس شناختی که از میزان هوش و دانسته دانش آموزان خود دارند این کار را انجام دهند تا گروه ها در یک تناسب یکسان قرار گیرند و دچار درگیری با یکدیگر نشوند. در واقع اگر نتوانیم توزیع متوازنی ایجاد کنیم نه تنها گروه موثر نخواهد بود بلکه مخرب شده و دانش آموزان را از درس منزجر کنند.