از نظر استاد کارتوزیان حقوقدانان در کنار قانون باید سطوری را ببینند

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، لعیا جنیدی یکشنبه شب در آیین بزرگداشت پنجمین سالگرد درگذشت استاد امیرناصر کاتوزیان پدرعلم حقوق ایران در برج میلاد افزود: استاد بابت بیان این مطلب مورد انتقاد قرار گرفت اما دربرابر انتقادات ایستاد و پاسخ داد.
معاون حقوقی رییس جمهور این بزرگداشت ها را سپاس از علم دانست و درباره شخصیت مرحوم کاتوزیان اظهار داشت: هر کسی مقدمه کتاب "مسئولیت مدنی" ایشان را در اولین چاپ خوانده باشد ممکن نیست مجذوب او نشده باشد چون ایشان نه تنها درس دانش بلکه درس معرفت هم می داد.
جنیدی با ذکر خاطره ای از دکتر کاتوزیان گفت: اولین باری که برای ایشان صحبت کردم یادم نمی آید کی بود فکر کنم در آن زمان یا دوره دانشجویی دکتری بودم یا مراسم بزرگداشتی برای بازگشت ایشان به دانشگاه بود که گفتم انسان حسب اینکه انسان است بی نقص نیست و این بیت را خواندم که دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای/ فرشته ات به دو دست دعا نگهدارد.
وی افزود: به او گفتم نوع معاش شما طوری بود که ممکن است لغزش هایی هم داشتید اما فرشته به دو دست دعا شما را نگهداشته است این تواضعش جالب بود که گفت من هم لغزش کردم اما خدا بارها به من لطف داشته است؛ در جزیئات به من اجحاف شده اما در کل خداوند عدالت را در من رعایت کرده است.
جنیدی با بیان موضوعی دیگر گفت: روزی وارد اتاق گروه حقوق دانشگاه تهران شدم دکتر درودیان و دکتر کاتوزیان راجع به سکه حرف می زدند و سر قیمت سکه به توافق رسیدند و دکتر کاتوزیان سکه ای گرفتند و رفتند. از استاد درودیان داستان سکه را پرسیدم او پاسخ داد هر وقت استاد کتاب سالش را برنده می شوند سکه ها را برنمی دارند در دانشگاه به من تحویل می دهند تا برای دانشجویان کم بضاعت خرج کنم و اگر خودش زمانی به سکه نیاز داشته باشدآن را به قیمت روز از من می خرد و من پول را برای دانشجویان خرج می کنم.
وی اضافه کرد: معلم بودن به این نیست که فقط درس کتابی بدهد معلم بودن یعنی تدریس اخلاق در کنار دانش. 
معاون حقوقی رئیس جمهور تصریح کرد: استاد در دوره دکتری از من خواست راجع به تضامن تحقیق کنم از آنجا که کار تحقیق کلاسی را دیر اما دقیق تحویل می دادم تا جلسه اول ترم بعد هنوز مقاله را تحویل نداده بودم؛ که ایشان من را بابت دیر تحویل دادن تحقیق سرزنش کرد طوری که اشکم درآمد. چند روز بعد مقاله را تحویل دادم. 
وی افزود: عادت داشتم با مداد بنویسم و با همین مداد تحویل دادم و استاد گفت خانمها با چند رنگ خودکار می نویسند تو با خودکار نمی نویسی که هیچ با مداد هم می نویسی. دو روز بعد با ایشان کلاس داشتم گفت تحقیق شما را خواندم خیلی کار خوبی است و دارم کتاب "حقوق تعهدات" را می نویسم و نمی خواهم این کار شما چاپ نشده بماند.
جنیدی اضافه کرد: استاد کاتوزیان پای برگه های تحقیقم به شورای نویسندگان مجله دانشکده نوشته برای چاپ ارجاع داده می شود و مقاله بنده قبل از چاپ کتابش منتشر شد. این جزیئات منش و رفتار ایشان بود که همه ما را تحت تاثیر قرار می داد. 
شاگرد استاد کاتوزیان گفت: اخلاق و نگاه متفاوت علمی ایشان در حقوق خیلی مشهود بود در سالهای ٧٠ و اندی جنس کتاب ها ، مانند کتاب سید حسن امامی خوب نوشته می شد اما نوع نوشته ایشان فرق می کند.
وی افزود: استاد می گفت من دیدگاه متفاوتی دارم و حقوق را شاخه ای از علوم اجتماعی می دانم و مفاهیم اجتماعی را به طور جدی در حقوق دخالت می داد. در روش تحقیق به سیری از لحاظ تاریخی معتقد بود که بشر سه مقطع زمانی را طی کرده است.
جنیدی با بیان سه سیر تاریخی بشر از منظر دکتر کاتوزیان تصریح کرد: در این سیر بشر در یک مقطع زمانی دوران نظام خودکامگی را از سر گذرانده است و یک رابطه به اصطلاح فرماندهی و فرمانبری بر اساس امر و نهی وجود داشته و این دوره تقریبا تجربه مطلق بشری در همه جوامع است با ظاهری با نظم مطلق اما با بی نظمی مطلق در وجودش.
وی ادامه داد: برای همین ضرورت بودن قانون درک شده است. شاید تخلف از قانون مشاهده شود اما نظم با قانون امکان پذیر است. بنابراین تجربه بعدی، نظم براساس قانون است. سقراط برای اینکه اهمیت قانون را نشان دهد جام شوکران را سر کشید کانت می گوید طوری و براساس قاعده ای رفتار کنید که منش شما مبنای قانونگذاری جدید باشد.
معاون حقوقی رئیس جمهور درعین حال خاطرنشان کرد: فراموش نشود در قانون هم نوعی فرماندهی و فرمانبری است؛ ایشان جسارت داشت بگوید حقوق برای خواص ماموریت دیگری در کنار رعایت قانون مقرر کرده است و فرمودند محققان، نویسندگان و حقوقدانان در کنار قانون باید سطوری را ببینند و از همینجا تئوری دیگری ارائه کرد که میدان قابل توجهی به سایر رشته های حقوقی داد تا راهکارها با این مصالح برتر هماهنگ باشد.
جنیدی دوره سوم را به نقل از پدر علم حقوق ایران، در نظر گرفتن نیازها و مصالح جامعه و عدالت عنوان کرد و گفت: استاد معتقد بود در آشتی بین این دو دوره خواص مکلفند آنجا که امکان تفسیر دارد مفاهیم را مداخله دهند و مفهوم سیال در آن ، اداره بهتر جامعه و همان مفهوم عدالت است.
معاون حقوقی رییس جمهور با اشاره به اینکه دکتر کاتوزیان به خاطر این تقسیم بندی سوم مورد انتقاد قرار گرفت که این تقسیم بندی نحوه اعمال و اجرای فانون را دلبخواهانه خواهد کرد، گفت: اما استاد خواست تا این بحث را همه علمای اجتماعی دنبال کنند و معتقد بود حقوق منطقی دارد. او تکنیک را در پرتو هدف قرار می داد و کاملا معطوف به هدف حرکت می کرد.
وی اضافه کرد: استاد هدف از حقوق و قانون را تامین مصالح جامعه و نظم می دانست و می گفت به اثر آنچه که می گویم و اثر فتوا یا حکمی که می دهم، توجه می کنم و از تکنیک برای هدفم که همان مصالح جامعه است، بهره می برم.