جلوگیری از مهاجرت نخبگان در اختیار وزارت علوم نیست

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، به نقل از خانه ملت، «منصور غلامی»، وزیر علوم، تحیقات و فناوری، در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی سوال زهرا سعیدی گفت: دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها با توجه به رشد کمی و کیفی در سال های اخیر، موتور رشد علمی بوده اند که نشانه آن در رشد مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و کسب رتبه های برتر در مجامع بین المللی قابل مشاهده است.

همچنین غلامی در جریان بررسی سوال محمود صادقی گفت:  موضوع بورسیه ها در آذرماه سال 92 توسط دیوان محاسبات مطرح و پس از آن وزارت علوم موظف به توضیح و ارائه اسناد و گزارش ها درباره چگونگی انجام مراحل بورسیه ها شد. پس از آن تا سال 96 بررسی ها در حوزه بخش های اداری صورت گرفت و در سال 96 و 97 عموماً مباحثی مانند استخدام و جایابی بورسیه های فارغ التحصیلان مطرح بود که این موضوع بعضاً باموارد حاشیه ای همراه بود که ما در حال مدیریت و انجام آن هستیم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: اعزام دانشجو به صورت بورس به خارج از کشور پس از پیروزی انقلاب، به دو مقطع قبل و بعد از تصویب قانون اعزام تقسیم می شود، قبل از این قانون بورسیه از طرف دولت به صورت محدود و به طور خاص با معرفی رتبه های برتر یا مربیان از طرف دانشگاه ها به وزارت علوم و بررسی سوابق تخصصی و عمومی آنها انجام می گرفت، اما پس از تصویب قانون برگزاری آزمون اعزام از سوی سازمان سنجش به عنوان مسیر اصلی کسب بورسیه تعیین شد.

وی افزود: از سال 1370 تا سال 1383 هر سال یکبار یا هر دو سال یکبار، آزمون برگزار شده و پذیرفته شدگان در بازه زمانی دو ساله امکان اقدام برای کسب حد نصاب نمره زبان، اخذ پذیرش و ویزا پیدا می کردند. در کنار این مربیان رسمی و رسمی آزمایشی می توانستند با داشتن حداقل 3 سال سابقهو کسب حداقل نصاب امتیازات جدول ارتقا، داشتن شرط سنی، ازطرف دانشگاه محل خدمت معرفی و ادامه تحصیل به صورت بورس اقدام کند.

غلامی بیان کرد: در سال 1385 شورای مرکزی بورس تصمیم به عدم برگزاری آزمون می گیرد انتخاب داوطلبان از میان دانشجویان نمونه، مربیان دانشگاه ها در رشته های خاص، انجام گرفته و کلیات تصمیم هم به تایید وزیر وقت می رسد. در سال 1387 دستورالعمل را تغییر داده و با اضافه کردن یک بند، علاوه بر افراد فوق، افراد دارای خدمات فرهنگی را هم به آن اضافه می کنند. حداقل معدل 14 و 16 را برای مقاطع کارشناسی و ارشد تعیین می کنند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: متاسفانه این تغییرات شورای مرکزی بورس به تایید وزیر محترم وقت نمی رسد، از این رو به صورت معرفی دانشجویان بورسیه از طرف افراد به تعیین افرادی که بورس به آنها تعلق می گیرد، اقدام می شود. به طور مثال در فاصله سال 89 تا 92 ، معاون فرهنگی وزارت علوم 736 نفر، یک تشکل دانشجویی 595 نفر، مسئول دیگر در وزارت علوم 151 نفر را برای اعطای بورس معرفی می کند.

وی گفت: پس از آن به تدریج لیست رشته های ضروری برای اعزام حذف شده و روش قبول خارج به داخل به این مطلب اضافه می شود. همچنین به بعضی رشته ها بورس خارج داده که هیچ وقت این اقدام معمول نبوده، از این رو به راحتی و با توجیه قطعی به داخل تبدیل می شدند، بنابراین در مسیر اعطای بورسیه بدون آزمون موارد بسیاری از این قبیل مشاهده می شود.

غلامی ادامه داد: مربیان دانشگاه ها هم معمولا بعد از اعطای بورس خارج به راحتی تبدیل به داخل می شدند، بدون اینکه به مسائلی مانند حدنصاب نمرات توجه شود، اما در فاصله سال 88 تا 92 رویه عادی بوده به طوری که معمولا بورسیه های خارج را به داخل تبدیل کرده و به دانشگاه های داخل معرفی می کردند. آمار برخی از رشته هایی که بورس خارج داده شده و به داخل تبدیل شده می گویم که به طور مثال زبان و ادبیات فارسی: 12 نفر ، زبان و ادبیات عرب 9 نفر، تاریخ انقلاب اسلامی 2 نفر، فقه 53 نفر، حدیث 26نفر، معارف اسلامی 18 نفر، الهیات 13 نفر، نهج البلاغه یک نفر؛ اینها مواردی بوده که بورس خارج در یک فاصله تبدیل به داخل شده است.

وی ادامه داد: در سال های 89 تا 92 بخشنامه ای برای ادامه تحصیل کارشناسان و کارمندان شاهد و ایثارگر دانشگاه و وزارت علوم با امضای معاون دانشجویی وقت و بدون تایید وزیر صادر می شود که از این طریق هم تعدادی از بورسیه استفاده کرده و ادامه تحصیل می دهند. براساس آمارها برای بورس خارج در مقطع کارشناسی ارشد از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون 3500 نفر پرونده دارند. در مقطع دکتری حدود 10 هزار و 700 نفر بورس شده اند، برای حوزه بورس داخل نیز در مقطع کارشناسی ارشد حدود 3 هزار نفر پرونده داشته و در مقطع دکتری 16 هزار و 416 نفر پرونده دارند.

این عضو کابینه دولت روحانی افزود: معاون فنی و حسابرسی دیوان محاسبات در سال 92 به وزیر علوم وقت اعلام کرده که دلیل اصلی ورود مسئولان وزارت علوم به پرونده بورس ها، همان تاکید و اقدام دیوان محاسبات بوده است. از طرف دیگر موارد تخلف را سازمان بازرسی تایید کرده و قابل استعلام است. از طرف دیگر آمار بورسیه هایی که از سال 85 تا 92 بدون آزمون ارائه شده بدین ترتیب است؛ بورس خارج 710 نفر، تبدیل خارج به داخل 1884 نفر، ایثارگران 160 نفر، مربیان دانشگاه ها 890 نفر، در جمع 3644 نفر بوده است.

وی ادامه داد: درخصوص اعتبارات مصرف شده برای بورسیه ها نیز هزینه بورسیه در علوم انسانی برای هر نفر در داخل کشور 30 میلیون تومان و برای دانشجویان سایر رشته ها 40 میلیون تومان به دانشگاه محل تحصیل پرداخت شده، مقرری که به دانشجویان بورسیه داده می شد ماهانه معادل حقوق و مزایای مربی پایه یک بوده است. برای مربیان، به طور متوسط 20 میلیون تومان بوده ، برای بورسیه خارج از کشور بر حسب همراهی همسر با فرد مذکور، برای مقاطع تحصیلی مختلف به ازای هر بورسیه از 500 میلیون تومان تا یک میلیارد تومان هزینه شده است.

غلامی تصریح کرد: براساس اختیاراتی که وزیر علوم وقت داشته است و براساس آیین نامه اجرایی اعزام بورس، کمیته ای تشکیل و ضمن بررسی اقدامات دوره های قبل بورسیه برای سیاست های قابل اعمال در حل و فصل موضوع هم تصمیم گیری شده و موارد مختلف در حین رسیدگی تا سال 95 اعمال شده است. مصوبات کمیته مزبور عبارتند از فاقدین شرایط بر حسب کسر معدل، کبر سن و اشتغال همزمان با تحصیل عبارت است از اینکه کسانی که کسر معدلشان براساس آیین نامه قانوناً اثبات شده 195 نفر در تبدیل خارج به داخل ، 48 نفر اعزام به خارج، 8 نفر بورس خارج سال آخر، کسر معدل کارشناسی 181 نفر تبدیل به خارج، 48 نفر اعزام به خارج، 23 نفر بورس خارج سال آخر، کبر سن 368 نفر خارج و 44 نفر در داخل، اشتغال همزمان با تحصیل که غیرقانونی بوده 495 نفر در حین تبدیل خارج به داخل، مغایرت اطلاعات ارائه شده با مدارک موجود و عدم صداقت در ارائه اطلاعات 36 نفر، مربیان فاقد مصوبه هیات امنا 215 نفر و در مجموع 844 نفر فاقد یک یا چند شرط از شرایط لازم برای بورسیه شدن بوده اند. پس از بررسی مجدد در کمیته تجدیدنظر نهایتا 335 نفر ملزم شدند که با هزینه شخصی تحصیل کنند، زیرا حداقل شرایط برای تحصیل در دوره دکتری را داشتند، اما شرایط برای بورس را نداشتند، 21 نفر به دلیل اینکه هیچکدام از شرایط را نداشتند، لغو تحصیل شدند، 17 نفر هم به دلیل عدم توان در ادامه تحصیل از آموزش اخراج شدند.

این عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: تعداد قابل توجهی از این افراد مشکل خاصی براساس بخشنامه های وقت نداشتند و وزارت علوم نیز از ابتدا اعلام داشته که برخورد یکسان با همه آنها صحیح نیست، در تمامی مراحل رسیدگی، محرمانه بودن تصمیمات و رعایت حقوق ذینفعان مورد نظر بوده است. از باب اینکه چه تعداد از این افراد ارتباط خاصی با اشخاص شناخته شده داشتند، آماری نداریم.